Umowa o współprowadzeniu Muzeum jest kolejnym ważnym etapem działań podejmowanych na rzecz upamiętnienia byłego niemieckiego obozu pracy i koncentracyjnego Plaszow, w którym życie straciło około sześć tysięcy osób. Została poprzedzona podpisaniem Listu intencyjnego pomiędzy Miastem Kraków oraz Ministrem Kultury i Dziedzictwa Narodowego (8 czerwca 2020 r), a także uchwałą Rady Miasta Krakowa z 14 października 2020 r. w sprawie utworzenia Muzeum jako samorządowej instytucji kultury. Zgodnie z umową strony współprowadzące zobowiązały się do wspólnego finansowania działalności bieżącej Muzeum, a także do przeznaczenia do końca 2025 r. po 25 mln zł na realizację inwestycji muzealnej.

Muzeum – Miejsce Pamięci KL Plaszow w Krakowie

Nowa instytucja kultury Miasta Krakowa pod nazwą: Muzeum – Miejsce Pamięci KL Plaszow w Krakowie. Niemiecki nazistowski obóz pracy i obóz koncentracyjny (1942 - 1945) (w organizacji) rozpoczęła działalność 1 stycznia 2021 r. Muzeum powstało na gruntach należących do Gminy Miejskiej Kraków, Gminy Wyznaniowej Żydowskiej w Krakowie oraz Skarbu Państwa. Obejmuje teren o powierzchni ok. 40 hektarów: w tym obszar ok. 37 ha, który od 2002 r. jest wpisany do rejestru zabytków prowadzonego przez Małopolskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków, a także teren przyległy o powierzchni około 3 ha.

Muzeum KL Plaszow jest zarządzane przez Muzeum Krakowa, które w ramach przygotowań do utworzenia i uruchomienia działalności statutowej Muzeum – Miejsca Pamięci opracowało scenariusz nowego upamiętnienia byłego KL Plaszow oraz przeprowadziło badania archeologiczne na terenie poobozowym. Muzeum prowadziło również prace badawcze i edukacyjne w zakresie wiedzy i pamięci o byłym obozie. Działania te były finansowane ze środków Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz Miasta Krakowa. Od 1 stycznia 2021 r. prace nad upamiętnieniem kontynuuje już samodzielnie Muzeum KL Plaszow.

Projekt Muzuem

Muzeum – Miejsce Pamięci KL Plaszow powstaje w oparciu o trzy filary. Pierwszy to teren – autentyczny świadek cierpienia i śmierci ofiar, drugi – ekspozycja muzealna prezentowana w Szarym Domu, pierwotnie budynku administracyjnym cmentarza krakowskiej gminy żydowskiej, w czasie wojny zajętym przez administrację obozową oraz w planowanym budynku muzealnym – Memoriale, a trzeci filar to edukacja i dialog.

Projekt upamiętnienia zakłada pozostawienie terenu dawnego obozu w możliwie niezmienionym i autentycznym stanie, umieszczenie tablic informacyjnych i oznaczeń ważnych miejsc, takich jak masowe groby czy plac apelowy. Natomiast obok – przy ul. Kamieńskiego - powstanie nowy budynek muzealny, tzw. Memoriał, z wystawą stałą poświęconą historii KL Plaszow, a także parking i park. Wyremontowany zostanie też Szary Dom (budynek należący przed wojną do administracji cmentarza krakowskiej gminy żydowskiej, w czasie wojny włączony w struktury KL Plaszow). Projekt nie przewiduje odtwarzania infrastruktury obozowej, jak również wznoszenia innych obiektów budowlanych w obszarze poobozowym. Wstęp na teren poobozowy będzie bezpłatny.

Utworzenie profesjonalnej instytucji, jaką jest muzeum, to przyjęta na całym świecie formuła organizacyjna dla opieki i zarządzania miejscami pamięci. Przewidywany czas niezbędny do zakończenia prac inwestycyjnych Muzeum – Miejsca Pamięci i przygotowania wystawy stałej szacowany jest na ok. pięć lat.