Czy klub sportowy organizujący wyjazdy turystyczne dla swoich członków może korzystać z wyłączenia przewidzianego w ustawie o imprezach turystycznych i powiązanych usługach turystycznych?

Zgodnie z przepisem art. 3 pkt 1 ustawy o imprezach turystycznych i powiązanych usługach turystycznych, ustawy nie stosuje się do imprez turystycznych oraz powiązanych usług turystycznych, które są oferowane oraz których zamawianie i realizowanie jest ułatwiane okazjonalnie, na zasadach niezarobkowych i wyłącznie ograniczonej grupie podróżnych. Z powyższego wynika, że aby dana impreza turystyczna mogła być wyłączona spod zakresu obowiązywania ustawy na podstawie przepisu art. 3 ust. 1, muszą być spełnione łącznie trzy warunki, to jest po pierwsze oferowanie/ zamawianie/ realizowanie okazjonalnie, po drugie na zasadach niezarobkowych, a po trzecie wyłącznie ograniczonej grupie podróżnych.

W odniesieniu do organizacji wyjazdów przez kluby sportowe dla swoich członków, szczególną uwagę należy zwrócić na motyw dziewiętnasty preambuły do dyrektywy 2015/2302, w którym uzasadniono potrzebę wyłączenia spod zakresu dyrektywy imprez turystycznych i powiązanych usług turystycznych, które są oferowane lub których nabywanie jest ułatwiane okazjonalne, na zasadach niekomercyjnych i wyłącznie ograniczonej grupie podróżnych, w którym to motywie stwierdzono, że „potrzeba zapewnienia podróżnym ochrony w przypadku krótkich podróży jest mniejsza, a także w celu uniknięcia niepotrzebnego obciążania przedsiębiorców, z zakresu stosowania niniejszej dyrektywy powinny zostać wyłączone podróże trwające krócej niż 24 godziny, które nie obejmują zakwaterowania, jak również imprezy turystyczne lub powiązane usługi turystyczne, które są oferowane lub których nabywanie jest ułatwiane okazjonalnie i na zasadach niekomercyjnych, i wyłącznie ograniczonej grupie podróżnych. Te ostatnie mogą obejmować na przykład wycieczki organizowane nie częściej niż kilka razy w roku przez organizacje charytatywne, kluby sportowe lub szkoły dla ich członków, które nie są oferowane ogółowi społeczeństwa. Odpowiednie informacje na temat tego wyłączenia powinny być dostępne publicznie, by przedsiębiorcy i podróżni byli prawidłowo poinformowani, że te imprezy turystyczne lub powiązane usługi turystyczne nie są objęte zakresem stosowania niniejszej dyrektywy”.

Z drugiej strony należy zwrócić uwagę na to, że w ustawie o imprezach turystycznych i powiązanych usługach turystycznych, definicją przedsiębiorcy turystycznego objęto zdecydowanie szerszą grupę podmiotów niż w uprzednio obowiązującej ustawie z dnia 29 sierpnia 1997 r. o usługach turystycznych. Przez przedsiębiorcę turystycznego należy rozumieć organizatora turystyki, przedsiębiorcę ułatwiającego nabywanie powiązanych usług turystycznych, agenta turystycznego lub dostawcę usług turystycznych, będącego przedsiębiorcą w rozumieniu art. 43(1) ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny albo prowadzącego działalność odpłatną.

Przedsiębiorcą turystycznym będzie więc przedsiębiorca w rozumieniu Kodeksu cywilnego, jak również podmiot, który nie posiada statusu przedsiębiorcy, lecz prowadzi działalność odpłatną w obszarze działalności organizatora turystyki, przedsiębiorcy ułatwiającego nabywanie powiązanych usług turystycznych, agenta turystycznego lub dostawcy usług turystycznych. Przykładem odpłatnej działalności jest odpłatna działalność pożytku publicznego w tym obszarze aktywności. Wobec powyższego, działalność podmiotu, który prowadzi odpłatną działalność pożytku publicznego w obszarze turystyki, może być uznana za działalność przedsiębiorcy turystycznego, jeżeli nie wchodzi w zakres przedmiotowych wyłączeń przewidzianych w ustawie o imprezach turystycznych i powiązanych usługach turystycznych.

W art. 7 ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (Dz.U. z 2018 r. poz. 450), uregulowano, że działalnością nieodpłatną pożytku publicznego jest działalność prowadzona przez organizacje pozarządowe i podmioty wymienione w art. 3 ust. 3, w sferze zadań publicznych, o której mowa w art. 4, za które nie pobierają one wynagrodzenia. Natomiast zgodnie z przepisem art. 8 ust. 1 pkt 1, działalnością odpłatną pożytku publicznego jest działalność prowadzona przez organizacje pozarządowe i podmioty wymienione w art. 3 ust. 3, w sferze zadań publicznych, o której mowa w art. 4, za które pobierają one wynagrodzenie.

W kontekście powyższego warto zwrócić uwagę na orzeczenie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Olsztynie, który odniósł się do zagadnienia odpłatnej i nieodpłatnej działalności pożytku publicznego. „Zgodnie z art. 7 ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (t.j. Dz.U. z 2010 r. Nr 234, poz. 1536, ze zm.), "działalność nieodpłatna pożytku publicznego" to świadczenie na podstawie stosunku prawnego usług, za które organizacje pożytku publicznego prowadzące tę działalność nie pobierają wynagrodzenia. W konfrontacji z zawartymi w przepisach tej ustawy definicjami takich pojęć, jak "odpłatna działalność pożytku publicznego" i "działalność gospodarcza pożytku publicznego", za "nieodpłatną działalność pożytku publicznego'' można uznać tylko taką sytuację, w której organizacja pożytku publicznego za świadczone przez siebie usługi nie pobiera jakiegokolwiek wynagrodzenia, a nie sytuację, gdy wynagrodzenie to nie odpowiada rzeczywistej wartości lub kosztów świadczenia. Pobieranie wynagrodzenia powoduje bowiem, że działalność pożytku publicznego staje się działalnością odpłatną (art. 8 ust. 1 cyt. ustawy), zaś pobieranie wynagrodzenia wyższego od tego, jakie wynika z kalkulacji bezpośrednich kosztów tej działalności - czyni z niej działalność gospodarczą (art. 9 ust. 1 pkt 1 cyt. ustawy)”. (wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego siedziba w Olsztynie z dnia 15 lutego 2017 r., sygn. akt: I SA/Ol 929/16).

Organizacja wyjazdów, które ze względu na swój charakter mieściłyby się w definicji imprezy turystycznej, ale są organizowane okazjonalnie, niezarobkowo i są adresowane wyłącznie do ograniczonej grupy podróżnych, może korzystać z wyłączenia spod zakresu stosowania ustawy. Jednakże w sytuacji, gdy któraś z przesłanek opisanych w przepisie art. 3 pkt 1 ustawy o imprezach turystycznych i powiązanych usługach turystycznych nie będzie spełniona, dany wyjazd może podpadać pod zakres ustawy, a klub sportowy, który organizuje działalność odpłatnie, może być uznany za przedsiębiorcę turystycznego. Wskazać także należy, że zgodnie z przepisem art. 3 pkt 3 ustawy o imprezach turystycznych i powiązanych usługach turystycznych, ustawy nie stosuje się do imprez turystycznych oraz powiązanych usług turystycznych trwających krócej niż 24 godziny, chyba że obejmują nocleg.