„Historia obrazu El Greco jest niezwykła, fascynująca. Uważam, że ta książka powinna być przetłumaczona na co najmniej język angielski, by także publiczność spoza Polski mogła się zapoznać z historią obrazu" - powiedziała wiceminister kultury i dziedzictwa narodowego Magdalena Gawin podczas czwartkowego spotkania autorskiego w Klubie Księgarza. „Polski El Greco” - reportaż literacki przedstawiający historię odkrycia "Ekstazy św. Franciszka” autorstwa Katarzyny J. Kowalskiej powstał w ramach stypendium Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

Obraz El Greco został ponad 50 lat temu odnaleziony przez dwie pracownice Instytutu Sztuki Polskiej Akademii Nauk - Izabellę Galicką i Hannę Sygietyńską - które inwentaryzowały zabytki na Mazowszu i Podlasiu na potrzeby Katalogu Zabytków Sztuki. Odkryły obraz w Kosowie Lackim (woj. mazowieckie) na plebani u miejscowego księdza.

"Ta książka absolutnie musiała powstać. Moim zdaniem to jest książka o nieprawdopodobnej pasji, bo bez pasji Iza Galicka i Hania Sygietyńska nie odnalazłyby tego obrazu, nie poświęciłyby mu takiej uwagi. Iza musiała się przede wszystkim otworzyć. (...) Odnajdywała pamiętniki, zapiski, dzienniczki, kalendarzyki z coraz starszych lat. Dzięki temu udało się z dość dużą drobiazgowością odtworzyć pewne wydarzenia. (...) Ja nie mogłam po prostu przejść obok tematu obojętnie, czułam, że ja go muszę opisać" - wyjaśniła autorka "Polskiego El Greco" Katarzyna J. Kowalska.

Gość spotkania dr Izabella Galicka przyznała, że jej życie "polega na czekaniu, ale na Kasię bardzo długo czekałam. Wcześniej robiłam propozycje różnym dziennikarzom, niektórzy się nawet jakby zapalili, ale to zawsze kończyło się na tych rozmowach pełnych entuzjazmu, a Kasia  złapała i nie popuściła. Wszystko, co Kasia napisała - sprawdziła do końca. Tam nie ma niczego przekłamanego. Ona zbadała wszystko z taką naprawdę wnikliwością badacza, jakby całe życie w archiwach siedziała" - oceniła dr Galicka.

-W latach 60. ludzie inaczej podchodzili do pracy, do dziedzictwa narodowego. Mieli takie poczucie: musimy to zrobić. To była misja po tym masowym rabunku podczas wojny, po tych masowych zniszczeniach, żeby zinwentaryzować, zabezpieczyć to, co jest. I bez tego poczucia misji to by się nieudało - oceniła wiceminister kultury i dziedzictwa narodowego, generalny konserwator zabytków Magdalena Gawin.

Dzieło El Greca - jedyny obraz mistrza z Toledo w Polsce - dopiero w 2004 r. zostało udostępnione publiczności w Muzeum Diecezjalnym w Siedlcach. Książka ukazała się nakładem wydawnictwa Iskry. Publikacja "Polski El Greco" powstała w ramach stypendium ministra kultury. Honorowym patronatem publikację objęli: Narodowe Centrum Kultury, Muzeum Narodowe w Krakowie oraz Muzeum Diecezjalne w Siedlcach.

El Greco (1541-1614), właściwie Domenikos Theotokopulos, był malarzem hiszpańskim pochodzenia greckiego. Namalował "Ekstazę św. Franciszka" ok. 1575 r. Obraz przedstawia smukłą postać świętego, zwróconego w stronę światła spływającego z nieba. Jego załzawione oczy skierowane są do góry w stronę jasności. Święty Franciszek ma szeroko rozłożone ręce, widnieją na nich ślady stygmatów. Obok niego, w rogu obrazu znajduje się czaszka - symbol śmierci i przemijania życia.