14 czerwca 1940 r. Niemcy skierowali z więzienia w Tarnowie do obozu Auschwitz grupę 728 Polaków. Wśród nich byli żołnierze kampanii wrześniowej, członkowie podziemnych organizacji niepodległościowych, gimnazjaliści i studenci, a także niewielka grupa polskich Żydów. Otrzymali oni numery od 31 do 758.

Piotr Cywiński w swojej publikacji zestawił fragmenty relacji świadków tych wydarzeń, tworząc płynnie opowiedzianą historię 728 młodych polskich mężczyzn, często dopiero wkraczających w dorosłość, którzy jako pierwsi trafili do obozu zagłady Auschwitz.

W filmie, który powstał z okazji 81. rocznicy deportacji pierwszej grupy Polaków do niemieckiego nazistowskiego obozu koncentracyjnego Auschwitz, wszystkie świadectwa ocalałych przeczytane zostały przez uczniów z całej Polski, którzy przesłali swoje nagrania wideo. Oprócz uczniów, świadectwa ocalałych przeczytali także wicepremier, minister kultury i dziedzictwa narodowego prof. Piotr Gliński, minister w Kancelarii Prezydenta RP Wojciech Kolarski oraz autor książki dr Piotr Cywiński.

„Byli więźniowie pozostawili nam tysiące relacji i wspomnień. Pomagają nam one zrozumieć to, co działo się za drutami kolczastymi obozu, nie z perspektywy faktów, dokumentów i statystyk, ale z perspektywy ludzi wepchniętych w brutalny świat odczłowieczenia i nienawiści. Chciałem niezwykle podziękować wszystkim młodym ludziom za aktywną pamięć i włączenie się w ten szczególny projekt. Dzięki nim słowa ocalałych nabrały dziś szczególnej mocy” – powiedział Andrzej Kacorzyk, dyrektor Międzynarodowego Centrum Edukacji o Auschwitz i Holokauście.

„Założenie obozu nie powinno być postrzegane jedynie w kategoriach decyzji administracyjnej, jako pewien fakt lub punkt w linearnej historii II wojny światowej. Utworzenie tego typu instytucji i osadzenie w niej pierwszych setek więźniów od samego początku wskazywało na coś więcej” – napisał Piotr Cywiński we wstępie do książki.

„Widać w tym pierwszym okresie, niemalże jak w pigułce, najważniejsze elementy polityki koncentracyjnej: faktyczne wyjęcie osadzonych spod prawa, świadomą dehumanizację, hierarchizację struktury więźniarskiej oraz totalną ingerencję w każdy aspekt bytowania społeczności więźniów – zarówno w pracy, w czasie niby-wolnym, w porze noclegów, posiłków, w momencie zachorowania, jak i w namiastkach życia społecznego” – czytamy.

Zobacz lekcję internetową o pierwszych transportach Polaków do niemieckiego obozu Auschwitz.