„Dzisiejszym wydarzeniem chcemy uczcić pamięć o ludziach, którzy w trudnych czasach zawieruchy wojennej, świadomi nadchodzących zmian na mapie Europy, gdy pojawiały się nowe szanse i nowe zagrożenia, pracowali i walczyli dla dobra naszych krajów. Dla zapewnienia im niepodległości i warunków do wolnego i nieskrępowanego rozwoju” – napisał w liście do uczestników uroczystości zapalenia „Płomienia Braterstwa” na grobach żołnierzy Armii Ukraińskiej Republiki Ludowej oraz uroczystego otwarcia odnowionych miejsc spoczynku żołnierzy Armii URL na Wolskim Cmentarzu Prawosławnym minister kultury i dziedzictwa narodowego prof. Piotr Gliński.

W uroczystościach wzięła udział Olha Stefaniszyna, wicepremier Ukrainy ds. integracji europejskiej i euroatlantyckiej oraz Andrij Deszczyca – ambasador Ukrainy w Warszawie.

W liście odczytanym przez dyrektora generalnego MKiDN Jarosława Czubę prof. Gliński podkreślił, że   wydarzenia sprzed stu lat pokazują nam także, że Polacy i Ukraińcy, pomimo wielu dzielących ich kwestii, potrafili razem działać dla wspólnej sprawy. Dla obopólnego dobra. ZA WOLNOŚĆ WASZĄ I NASZĄ.

„Już wówczas nasi przywódcy zdawali sobie sprawę, że istnienie wolnej Polski i wolnej Ukrainy jest dla naszych narodów nie tylko konieczne, ale w pełni korzystne. Koncepcja Józefa Piłsudskiego stała się naszą spuścizną, rozwiniętą przez krąg paryskiej Kultury i pozostaje aktualna do dzisiaj. Właśnie, nawiązując do tej idei, Polska wciąż jest gotowa wspierać naszych ukraińskich przyjaciół w ich dążeniu do budowania sprawnego, demokratycznego państwa, zakorzenionego w europejskich wartościach” – napisał prof. Gliński. – „Niech sojusz polsko-ukraiński z 1920 r. będzie dla nas przykładem na to, że Polacy i Ukraińcy potrafią przełamywać nieufność i uprzedzenia w imię istotniejszych wartości. Że umiemy porzucić wąskie, partykularne postrzeganie własnych interesów w myśl wyższego dobra wspólnego”.

Wolski Cmentarz Prawosławny

Cmentarz w Warszawie jest centralnym punktem obchodów udziału żołnierzy ukraińskich w wojnie polsko-bolszewickiej. Corocznie 14 sierpnia odbywają się na nim uroczystości organizowane przez środowiska ukraińskie w Polsce. Na dwóch kwaterach cmentarza prawosławnego przy ul. Wolskiej w Warszawie  (36 i 93) pochowano łącznie niemal 100 weteranów wojska URL. Większość z nich spoczywa pod stylizowanymi na wojskowe betonowymi krzyżami. W latach 2019-2020 r. Fundacja Dziedzictwa Kulturowego poddała konserwacji zespół 84 wojskowych krzyży kozackich wykonanych z betonu. Znaczna ich część była wykonana jeszcze przed wojną, cześć stawiana była nieoficjalnie już po wojnie. Zgodnie z decyzją konserwatora zabytków, wszystkie zostały poddane konserwacji, a w 2020 r. przeprowadzona została aranżacja otoczenia obu kwater. Projekt został sfinansowany przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego za pośrednictwem Biura Programu „Niepodległa”, Fundację Banku PKO B.P.; miasto stołeczne Warszawa, za pośrednictwem Biura Stołecznego Konserwatora Zabytków oraz ze środków własnych Fundacji Dziedzictwa Kulturowego.

Ukraińscy żołnierze w wojnie polsko-bolszewickiej

21 kwietnia 1920 roku została podpisana umowa między Polską a Ukraińską Republiką Ludową. Przewidywała ona ustalenie granicy między tymi państwami na rzece Zbrucz. Oba państwa zobowiązywały się nie zawierać umów międzynarodowych skierowanych przeciw sobie.

Szczegółowe ustalenia umowy z Ukraińską Republiką Ludową zostały zachowane w ścisłej tajemnicy, do wiadomości publicznej przekazano jedynie informację, że Polska uznaje prawo Ukrainy do niepodległego państwa, a za przywódców Ukraińskiej Republiki Ludowej uznaje Dyrektoriat dowodzony przez Semena Petlurę.

24 kwietnia została zawarta konwencja wojskowa dotycząca współdziałania wojskowego przeciw Rosji bolszewickiej. W ofensywie kijowskiej wojska polskiego wzięły udział dwie ukraińskie dywizje. Wojsko ukraińskie odznaczyło się w obronie Zamościa w sierpniu 1920 roku.