[[jQueryInclude?preset=slides]]

fot. Ireneusz Badura

fot. Ireneusz Badura

fot. Ireneusz Badura

fot. Ireneusz Badura

W Ministerstwie Kultury i Dziedzictwa Narodowego, pod przewodnictwem wiceministra kultury Jarosława Sellina i wiceministra obrony narodowej Wojciecha Skurkiewicza, odbyło się spotkanie przedstawicieli obu resortów poświęcone projektowi utworzenia międzynarodowego ośrodka szkolenia ekspertów cywilnych i wojskowych w obszarze ochrony dóbr kultury na wypadek konfliktu zbrojnego. Pomysłodawcą powstania centrum szkolenia, które funkcjonowałoby w strukturach Ministerstwa Obrony Narodowej, oraz inicjatorem współpracy międzyresortowej jest Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

Cel powstania specjalistycznego ośrodka

Zbiory muzealne oraz zabytki ruchome i nieruchome na całym świecie są nieustannie narażone na zniszczenia w wyniku katastrof naturalnych, takich jak powodzie czy trzęsienia ziemi, ale także wywołanych przez działalność człowieka (konflikty zbrojne, terroryzm, wandalizm, umyślne niszczenie, grabież czy nielegalny przemyt dóbr kultury).

Międzynarodowe centrum szkolenia dla ekspertów wojskowych i cywilnych w obszarze ochrony dziedzictwa kulturowego przygotowywałoby specjalistów do realizacji zadań związanych z przeciwdziałaniem zagrożeniom i ratowaniem zabytków w rejonach konfliktów zbrojnych. Działania te byłyby prowadzone w ramach współpracy z państwami Partnerstwa Wschodniego, NATO oraz z innymi organizacjami międzynarodowymi, Unią Europejską, ONZ i UNESCO.

Doświadczenie Polski w działaniach na arenie międzynarodowej

Polska od wielu lat aktywnie uczestniczy w międzynarodowych działaniach na rzecz zagrożonego dziedzictwa kultury, realizowanych również pod patronatem UNESCO. Współpracuje z poszczególnymi państwami, organizacjami międzynarodowymi, fundacjami i stowarzyszeniami oraz agendami ONZ. W latach 2003-2012 cywilni specjaliści z Polski uczestniczyli w działaniach związanych ochroną dóbr kultury w ramach misji Wojska Polskiego w Iraku i Afganistanie.

Ochrona dziedzictwa kulturowego jednym z priorytetów MKiDN

Resort kultury i dziedzictwa narodowego od lat wspiera działania na rzecz bezpieczeństwa i ratowania dziedzictwa kultury nie tylko w kraju, ale także poza jego granicami. W latach 2014-2015 zorganizował szereg szkoleń dla ekspertów z Ukrainy, których tematyką była m.in. ochrona dziedzictwa kultury na wypadek i w czasie konfliktów zbrojnych, odzyskiwanie dzieł utraconych, zabezpieczanie kolekcji muzealnych. W 2015 r. MKiDN wspólnie ze Szkołą Aspirantów Państwowej Straży Pożarnej w Krakowie zorganizowało szkolenia dla ekspertów z państw Partnerstwa Wschodniego, którego tematem było bezpieczeństwo pożarowe oraz działania ratownicze w obiektach zabytkowych. W 2016 r. w Międzynarodowym Centrum Kultury w Krakowie odbyła się konferencja pt. „Dziedzictwo Kultury wobec współczesnych zagrożeń i wyzwań. Programy i kierunki działań”. Spotkaniu patronował Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Międzynarodowa Rada Muzeów ICOM i Polski Komitet  Błękitnej Tarczy. Pokłosiem tego spotkania będzie publikacja „Muzeum bezpieczne” zawierająca wybrane wystąpienia oraz przetłumaczony na język polski podręcznik UNESCO dla wojska pt. „Ochrona dóbr kultury”, gdzie zamieszczone zostały wzmianki o polskiej misji wojskowej w Iraku. W maju 2018 r. MKiDN, przy współudziale Centrum Światowego Dziedzictwa UNESCO, zorganizowało międzynarodową konferencję poświęconą rekonstrukcji pt. Odbudowa Światowego Dziedzictwa – wyzwania. Zgromadziła ona wybitnych specjalistów polskich oraz reprezentujących organizacje międzynarodowe – UNESCO, ICCROM, ICOMOS. Wśród tematów pojawiła się sprawa odbudowy Aleppo i Mosulu. W dniach 28-30 listopada 2018 r. MKiDN organizuje w Gdańsku konferencję państw Morza Bałtyckiego, podczas której będzie omawiana kwestia bezpieczeństwa dziedzictwa kulturowego w szczególnych sytuacjach.