- Areną wydarzeń i tłem bohaterskiego czynu Michała Landego – ucznia Szkoły Rabinów i gimnazjalisty – była rzeczywistość nasilającego się oporu społecznego wobec terroru i okrucieństwa rosyjskiego zaborcy, widocznego szczególnie w Warszawie – przypomniał wiceminister Sellin.

Zdaniem wiceszefa resortu kultury, gest siedemnastoletniego chłopca, który w trakcie marszu podjął upuszczony przez zastrzelonego zakonnika krzyż i kroczył z nim do czasu ranienia przez kozackiego żołdaka, należy uznać za symbol wyrażanego przez Żydów patriotyzmu oraz braterstwa i solidarności z Polakami.

- Korzystajmy z naszego potencjału doświadczeń wynikających ze wspólnej historii, budując przyszłość w oparciu o jej poznanie, pielęgnowanie pamięci, tolerancję i wzajemny szacunek, by w przyszłości zło nigdy nie wystawiało nas na kolejne próby – zaapelował wiceminister.

O projekcie

Projekt zrealizował Żydowski Instytut Historyczny im. Emanuela Ringelbluma we współpracy z powstałym trzy lata temu Komitetem Społecznym im. Michała Landego, w którego skład weszli przedstawiciele świata kultury i nauki. Na wykonanej z piaskowca memoratywnej tablicy widnieje inskrypcja w języku polskim i angielskim:

W TYM MIEJSCU 8 KWIETNIA 1861 ROKU

PODCZAS PATRIOTYCZNEJ MANIFESTACJI POLAKÓW I ŻYDÓW

PRZECIWKO ROSYJSKIEMU ZABORCY

CARSKIE WOJSKO ZABIŁO PONAD STO BEZBRONNYCH OSÓB

JEDNĄ  Z OFIAR BYŁ MICHAŁ LANDY UCZEŃ WARSZAWSKIEJ

SZKOŁY RABINÓW I GIMNAZJUM REALNEGO

ZOSTAŁ TRAFIONY KULĄ NIOSĄC KRZYŻ PRZEJĘTY 

Z RĄK RANIONEGO ZAKONNIKA

NIECH PAMIĘĆ O TYCH OFIARACH I O TAMTEJ WSPÓLNOCIE

POLAKÓW I ŻYDÓW

TRWA JAKO PRZYKŁAD DLA KOLEJNYCH POKOLEŃ 

HERE ON APRIL 8, 1861

DURING THE PATRIOTIC DEMONSTRATION OF POLES ADN JEWS

AGAINST THE RUSSIAN OPPRESSORS

TSRIST SOLDIERS KILLED OVER A HUNDRED DEFENSELESS PEOPLE

ONE OF THE VICTIMS WAS MICHAŁ LANDY A STUDENT OF

THE RABBINICAL SCHOOL AND THE REALGYMNASIUM 

HE WAS MORTALLY WOUNDED WHILE CARRYING A CROSS

HE HAD PICKED UP FROM THE HANDS OF A CATHOLIC PRIEST

WHO HAD FALLEN BEFORE HIM

LET THE MEMORY OF THE VICTIMS AND OF THE DAYS OF

POLISH AND JEWISH BROTHERHOOD LIVE ON AS THE BEACON

FOR FUTURE GENERATIONS

Bohaterski czyn Michała Landego

8 kwietnia 1861 r. na Placu Zamkowym w Warszawie odbyła się wielka patriotyczna manifestacja Polaków i Żydów. Krwawo stłumiona przez Rosjan, zabrała życie wielu bezbronnych ludzi i przeszła do historii jako akt męczeństwa i wspólnoty obu narodów w obliczu zaboru Ojczyzny i carskiej niewoli.

Opinię krajową i europejską szczególnie poruszył bohaterski czyn Michała Landego –siedemnastoletniego ucznia znanej Warszawskiej Szkoły Rabinów i Gimnazjum Realnego, który został postrzelony, kiedy szedł na czele pochodu niosąc krzyż upuszczony przez pobitego kolbami zakonnika. Rannego chłopca przeniesiono do apteki w Kamienicy Johna. Zmarł tej samej nocy w Szpitalu św. Rocha. Pogrzeb odbył się na Cmentarzu Żydowskim przy ul. Okopowej w Warszawie pod nadzorem policji.

Manifestacja z 8 kwietnia 1861 r. była przełomem wydarzeniem otwierającym drogę do Powstania Styczniowego. To zjednoczenie Polaków i Żydów uwiecznił Cyprian Kamil Norwid w wierszu „Żydowie polscy”.

Komitet Społeczny im. Michała Landego

Inicjatorem projektu upamiętniającego manifestację z 8 kwietnia 1861 r. oraz ofiarę polskich i żydowskich patriotów złożoną w walce o wolną Polskę był Komitet Społeczny im. Michała Landego w składzie: Sekretarz Stanu w Ministerstwie Kultury i Dziedzictwa Narodowego Jarosław Sellin, były Ambasador w Jugosławii, Chorwacji, Włoszech oraz Bośni i Hercegowinie Jerzy Chmielewski, naczelny rabin Polski Michael Schudrich, dyrektor Żydowskiego Instytutu Historycznego im. Emanuela Ringelbluma prof. dr hab. Paweł Śpiewak, rektor kościoła pw. św. Alberta i Andrzeja w Warszawie, duszpasterz środowisk twórczych i wiceprzewodniczący Polskiej Rady Chrześcijan i Żydów ks. Grzegorz Michalczyk, wiceprzewodnicząca Gminy Wyznaniowej Żydowskiej w Warszawie Anna Chipczyńska, dyrektor Muzeum Warszawy Ewa Nekanda-Trepka, Jarosław Lindenberg – członek rodziny Michała Landego.