Otwarcie wystawy ŻIH „Ukryte oblicze. Gaon z Wilna”
21.10.2021
„Jestem niezmiernie rad, że mogę dziś wraz Państwem udać się na spacer po XVIII-wiecznych ulicach Wilna w poszukiwaniu śladów Gaona z Wilna. Dzisiaj Elijahu ben Szlomo Zalman zwany Gaonem, czyli Geniuszem z Wilna, odkrywa przed nami swoje, jak podkreślili organizatorzy wystawy już w samym jej tytule - ukryte oblicze” – powiedział wiceminister kultury, dziedzictwa narodowego i sportu Jarosław Sellin podczas otwarcia wystawy pt. „Ukryte oblicze. Gaon z Wilna” w Żydowskim Instytucie Historycznym.
Wiceminister podkreślił, że za tytułowym „Ukrytym obliczem” kryje się dziedzictwo: religii, języka i kultury żydowskiej, które są głównymi fundamentami tradycji Wielkiego Księstwa Litewskiego i Rzeczypospolitej Obojga Narodów.
Gaon z Wilna był reformatorem judaizmu, znawcą i interpretatorem Talmudu, wreszcie mieszkańcem miasta, o którym Czesław Miłosz w mowie noblowskiej, wygłoszonej 8 grudnia 1980 roku w Sztokholmie, mówił między innymi: „Dobrze jest urodzić się w małym kraju, gdzie przyroda jest ludzka, na miarę człowieka, gdzie w ciągu stuleci współżyły ze sobą różne języki i różne religie. Mam na myśli Litwę, ziemię mitów i poezji”. I podkreślał: „Jest błogosławieństwem, jeżeli ktoś otrzymał od losu takie miasto studiów szkolnych i uniwersyteckich jakim było Wilno (…) miasto czterdziestu katolickich kościołów, ale i licznych synagog; w owych czasach Żydzi nazywali je Jerozolimą Północy” – przypomniał sekretarz stanu w MKDNiS.
Wiceszef resortu kultury i sportu podkreślił, że dzięki współpracy Żydowskiego Instytutu Historycznego z Litewską Biblioteką Narodową im. Martynasa Mažvydasa, społecznością żydowską na Litwie, Państwowym Muzeum Żydowskim w Wilnie, a także Litewskim Instytutem Kultury możliwe jest otwarcie kolejnego rozdziału wspólnej historii, który przybliża polsko-litewsko-żydowskie dziedzictwo.
O wystawie
Rabin Elijahu ben Szlomo Zalman (1720-1797), znany jako Geniusz (po hebrajsku Gaon) z Wilna, był wyjątkową indywidualnością w dziejach judaizmu. Jako jeden z najwybitniejszych żydowskich uczonych ukształtował nowoczesne studia nad Talmudem i uczestniczył w burzliwych sporach religijnych swojej epoki. Postać Gaona Wileńskiego została przywołana na wystawie ze względu na jego zasługi dla studiów nad Talmudem oraz z okazji 300. rocznicy urodzin, obchodzonej w 2020 r.
Wystawa w Żydowskim Instytucie Historycznym będzie otwarta dla zwiedzających do 27 lutego 2022 r.