[[jQueryInclude?preset=slides]]

fot. Danuta Matloch

fot. Danuta Matloch

fot. Danuta Matloch

fot. Danuta Matloch

fot. PAP

Wicepremier i minister kultury Piotr Gliński oraz minister obrony narodowej Rumunii Mihai-Viorel Fifor w piątek 25 maja 2018 r. podpisali umowę między rządem RP a rządem Rumunii o grobach żołnierzy i cywilnych ofiar wojen oraz poświęconych im miejscach pamięci. Umowa ma na celu kompleksowe uregulowanie problematyki dwustronnych polsko-rumuńskich relacji w sferze ochrony grobów i cmentarzy wojennych. Będzie stanowić pierwszy tego rodzaju dokument w stosunkach z Rumunią.

Wzajemne poszanowanie grobów i cmentarzy wojennych

Podpisywana umowa zobowiązuje strony do wzajemnego poszanowania grobów i cmentarzy wojennych, zapewnienia swobodnego dostępu do tych cmentarzy i grobów oraz zapobiegania powstawaniu w ich otoczeniu obiektów, które nie licują z powagą tych miejsc. Każda ze stron będzie również uprawniona do renowacji, porządkowania i pielęgnowania na własny koszt grobów i cmentarzy wojennych położonych na terytorium państwa drugiej strony. Ponadto, strony zapewniają sobie wzajemnie prawo nieodpłatnego użytkowania gruntów pod cmentarze wojenne oraz zobowiązują się do poniesienia wszelkich kosztów ekshumacji i powtórnego pochówku szczątków oraz urządzenia cmentarza w razie zmiany przeznaczenia gruntu, na którym dany cmentarz się znajduje. Umowa reguluje także kwestie scalania grobów, ekshumacji i przenoszenia szczątków oraz wymianę informacji o miejscach spoczynku poległych lub zmarłych wskutek wojen.

Polskie i rumuńskie cmentarze

Na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na szesnastu cmentarzach (najwięcej w Łambinowicach, Tucholi i Markajmach) pochowano ogółem 5769 żołnierzy rumuńskich poległych i zmarłych w czasie I i ll wojny światowej. Z kolei, na terytorium Rumunii polskie groby znajdują się na cmentarzach m.in. w Bukareszcie, Babadagu, Krajowej, Piteszti, Tȃrgu Jiu oraz Tulczy. W większości są to groby osób internowanych bądź uchodźców z czasów II wojny światowej.

Problematyka polskich grobów i cmentarzy wojennych znajdujących się poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej została do tej pory uregulowana w formie umów międzyrządowych
z Rosją, Ukrainą, Białorusią, Włochami, Niemcami, Węgrami, Republiką Uzbekistanu oraz Republiką Kirgiską. Zawarcie podobnej umowy z Rumunią jest konsekwentną realizacją dotychczasowej polityki regulowania statusu polskich grobów wojennych w obcych państwach na zasadzie traktatów bilateralnych. Z inicjatywą podpisania umowy wystąpiła strona rumuńska. Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego opracowało projekt umowy, który stał się podstawą do dalszych negocjacji.

Polsko-rumuńskie konsultacje międzyrządowe

Podpisanie umowy o grobach żołnierzy i cywilnych ofiar wojen oraz poświęconych im miejscach pamięci odbyło się w ramach trwających w Warszawie polsko-rumuńskich konsultacji międzyrządowch z udziałem premierów: Polski – Mateusza Morawieckiego i Rumunii – Vioriki Dăncili, którym towarzyszą ministrowie obu rządów. Istotne w spotkaniu będzie także wsparcie dla rozwoju polsko-rumuńskiej współpracy w obszarach: polityki międzynarodowej, gospodarki, cyfryzacji, inwestycji i rozwoju, infrastruktury, energetyki, bezpieczeństwa, obronności, rolnictwa i rozwoju obszarów wiejskich.