W Departamencie Ochrony Zabytków MKiDN 11 maja 2018 r. rozpoczęły się konsultacje w sprawie zmian legislacyjnych dotyczących zasad prowadzenia poszukiwań zabytków. Środowisko poszukiwaczy zabytków to grupa w większości hobbystów i pasjonatów historii. Ich liczebność szacuje się w Polsce na ok. 100-200 tysięcy osób. W odpowiedzi na postulaty tego środowiska dotyczące zmian w aktualnym stanie prawnym poszukiwań zaplanowano rozpoczęty cykl konsultacji.

Otrzymywaliśmy wiele sygnałów ze środowisk związanych ze sprawą poszukiwań zabytków, że sytuacja prawna w Polsce w tym zakresie wymaga systemowego, całościowego uregulowania. Naszym zamiarem jest uwzględnienie postulatów wszystkich stron zaangażowanych w sprawę podczas przygotowywania nowelizacji ustawy. Dlatego planowane konsultacje mają być szeroko zakrojonym dialogiem wielu środowisk, który będzie ważnym głosem w projektowaniu nowych rozwiązań prawnych." - wyjaśnia organizator spotkania Dyrektor Departamentu Ochrony Zabytków, dr hab. Katarzyna Zalasińska.

W spotkaniu wzięli udział przedstawiciele środowisk detektorystycznych i eksploratorskich - w tym Prezes nowopowstałego Polskiego Związku Eksploratorów, muzealnicy i archeolodzy, w tym przedstawiciele środowiska akademickiego, a także przedstawiciele Stowarzyszenia Naukowego Archeologów Polskich, Instytutu Pamięci Narodowej i Narodowego Instytutu Dziedzictwa. Było to pierwsze od 1996 r. spotkanie stron zainteresowanych poszukiwaniem zabytków w tak szerokim gronie.

Wszyscy uczestnicy mieli możliwość zabrania głosu i przedstawienia swojej opinii na temat poszukiwania zabytków i sytuacji detektoryzmu w Polsce. Ważnym punktem dyskusji było omawianie zagrożeń dla dziedzictwa archeologicznego, jakie niesie za sobą poszukiwanie zabytków archeologicznych, w szczególności przy pomocy wykrywaczy metali, bez nadzoru służb konserwatorskich.

Ustalono chęć i konieczność dalszej pracy w powołanym zespole nad planowanymi zmianami prawnymi. Szerokie konsultacje środowiskowe, które pozwolą na wypowiedzenie się wszystkim zainteresowanym poszukiwaczom, zorganizowane zostaną w ramach grupy roboczej, powołanej przez obecnych na spotkaniu przedstawicieli poszukiwaczy. Bardzo ważnym aspektem podnoszonym przez wszystkie strony jest edukacja w zakresie prowadzenia poszukiwań zabytków. Tematyka proponowana na następne spotkania wykracza poza zakres zwykłego poszukiwania zabytków i ma dać kompleksowe rozwiązania w zakresie ochrony tej części dziedzictwa narodowego.