Minister kultury, dziedzictwa narodowego i sportu zwrócił szczególną uwagę na wystawę poświęconą polskim stylom narodowym. Podkreślił, że tożsamość i wartości narodowe są ukryte nie tylko w sztuce rozumianej jako malarstwo, rzeźba czy muzyka, ale również w sztuce użytkowej.

To jest piękna wystawa, która przede wszystkim oddziałuje poprzez siłę wyrazu i estetykę, ale także ma w sobie bardzo ciekawą narrację narodową, mówiącą o tym jak tożsamość wspólnoty politycznej, i kulturowej bywa zaklęta w sztukę użytkową – wskazał wicepremier.

Szef resortu kultury nawiązał do planów utworzenia nowego oddziału krakowskiej placówki – Muzeum Architektury i Dizajnu w dawnym hotelu Cracovia.

Myślę, że nowy oddział Muzeum Narodowego w Krakowie, który jest cały czas tworzony w wymiarze koncepcji merytorycznej, prawnej i architektonicznej, będzie w sobie zawierał różnorodne wymiary – historię polskiego dizajnu, wartości narodowe, które wyraża sztuka, dizajn, architekturę, wzornictwo, ale też nowoczesność XXI wieku, która w nowym oddziale będzie bardzo ważnym elementem – zaznaczył prof. Piotr Gliński.

O wystawie „Polskie style narodowe 1890-1918”

Wystawa „Polskie style narodowe 1890-1918” jest poszukiwaniem oryginalnych wzorców modernizacyjnych w sztuce, designie i architekturze polskiej XX i XXI wieku. Rozpoczyna serię „4 × nowoczesność”, w ramach której w latach 2021-2024 Muzeum Narodowe w Krakowie planuje organizację czterech wystaw. Mają one udowodnić, że nowoczesność jest ważną częścią polskiego kodu kulturowego. Seria „4 × nowoczesność” będzie prezentować różnorodne interpretacje „nowoczesności” w czterech okresach historii Polski. Pierwszy z nich to ostatnie dekady zaborów, drugi obejmie czasy II Rzeczypospolitej, trzeci będzie koncentrować się na Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, a czwarty – na czasach nam współczesnych, rozpoczętych w 1989 roku wraz z odzyskaną suwerennością w III Rzeczypospolitej.

Tematyka wystawy odnosi się do trwającej około 1900 roku, zwłaszcza w Europie Środkowo-Wschodniej i Skandynawii, debaty na temat stylu narodowego, czyli odrębnej stylistycznie formy wyrażającej wyjątkowość danej kultury. Źródeł takiej narodowej formy poszukiwano zarówno w regionalnych odmianach stylów historycznych, jak i w kulturze ludowej, dążąc do odróżnienia się od późnego historyzmu, a także od secesji. Idea nowego stylu była krokiem w stronę XX wieku, w tym takich tendencji jak modernizm organiczny czy regionalizm w architekturze. Dla Polski i innych krajów środkowoeuropejskich, pozbawionych politycznej niezależności, styl narodowy był również potwierdzeniem ich niepodległościowych ambicji, dowodem na kulturową odrębność i samodzielność.

Idee sprzed wieku nie straciły swojej aktualności, a wystawa wpisuje się w dzisiejszą debatę na temat znaczenia tradycji narodowych we współczesnym świecie i relacji lokalność – globalizacja. Ze względu na powiązanie nowego stylu z odkrywaniem natury w regionach uznawanych za narodowe enklawy, wystawa odnosi się także do treści ekologicznych i ich wpływu na kulturę współczesną. Pokazuje treści istotne dla współczesnych projektów modernizacji Polski, wskazując na ich historyczne konteksty i precedensy.
Wystawa jest podzielona na pięć części. Pierwsza obrazuje przykłady polskiego stroju narodowego z 2. połowy XIX wieku. W drugiej zaprezentowany został styl zakopiański, a w trzeciej – poszukiwania narodowej formy w oparciu o sztukę ludową z Huculszczyzny. W dalszej kolejności znajdują się projekty promujące ideę stylu narodowego artystów z Towarzystwa Polska Sztuka Stosowana i Warsztatów Krakowskich. Zakończenie podkreśla znaczenie wystawy architektury i wnętrz, która odbyła się w Krakowie w 1912 roku, oraz związek narodowej formy z opracowanym na ziemiach polskich językiem esperanto. Miał on służyć komunikacji między różnymi narodami, podkreślając wartość treści zarówno uniwersalnych, jak i narodowych.

O wystawie „Hokusai. Wędrując…”

Wystawa „Hokusai. Wędrując...” zawiera m.in. serię „Trzydzieści sześć widoków góry Fudżi” japońskiego artysty Katsushiki Hokusaia. To pierwszy tak duży pokaz drzeworytów tego mistrza w naszym kraju. Łącznie wystawa obejmuje blisko 180 plansz oraz 45 albumów drzeworytniczych. Drzeworyty te są częścią zbiorów sztuki Dalekiego Wschodu, które do krakowskiego Muzeum przekazał Feliks „Manggha” Jasieński, najwybitniejszy darczyńca w historii tej placówki. Wystawa stanowi uhonorowanie 160. rocznicy urodzin tego kolekcjonera, jak również wpisuje się w obchody przypadającej w zeszłym roku 100. rocznicy ofiarowania jego zbiorów Muzeum Narodowemu w Krakowie.

Japoński artysta Hokusai działał na przełomie XVIII i XIX wieku. Wśród jego prac często powracała tematyka wędrówki, wokół której koncentruje się wystawa w Muzeum Narodowym w Krakowie. Można ją odczytywać dosłownie, jako zapis wędrówki między konkretnymi miejscami na mapie, ale i metaforycznie – jako odniesienie do życiowej wędrówki każdego człowieka. Wędrówka jest także metaforą odnoszącą się do losu artysty, związanego z nieustannym poszukiwaniem inspiracji, odkrywaniem i interpretowaniem na nowo tego, co wydaje się oczywiste i znane.

Wędrowanie po wystawie odbywa się wśród pejzaży Japonii okresu Edo (1603–1868), utrwalonych na znakomitej jakości drzeworytach, ukazujących najważniejszy trakt handlowy Tōkaidō i ludzi nim podróżujących. Ukazany jest majestat i sacrum góry Fuji, wyjątkowy cykl wodospadów, mroczny świat duchów, legend i przypowieści, a także klasycznej poezji japońskiej. Wśród prezentowanych obiektów znajdują się też wzorniki Hokusaia dla artystów i rzemieślników oraz druki okolicznościowe surimono, które ze względu na walory techniczne i artystyczne stanowią wyjątkową wartość.

Kolekcję Feliksa Jasieńskiego uzupełnia ponad 80 drzeworytów podarowanych Muzeum Narodowemu w Krakowie przez dr. Jensa Wiebela z Hamburga. Dzięki temu na ekspozycji znajdują się zestawione obok siebie drzeworyty o tym samym temacie, ale o innym nastroju czy przedstawiające inną porę dnia. Jednej z najcenniejszych odbitek – „Pięknej pogodzie przy południowym wietrze” – towarzyszy 40 drzeworytów z tym motywem.