– Naszym wianem na stulecie polskiej niepodległości jest sieć nowoczesnych muzeów. Ministerstwo Kultury jest zaangażowane obecnie w ok. 80 projektów muzealnych, z czego ponad 30 to inwestycje lub modernizacja istniejących muzeów. Ponadto instytucje kultury nadzorowane przez Ministerstwo otrzymały w tym roku dodatkowo ok. 3 mln zł – poza budżetem Biura Niepodległa - na działania rocznicowe związane z Bitwą Warszawską. Projekty takie jak „Fotorelacje. Wojna 1920” Muzeum Narodowego w Warszawie, „Muzeum na stulecia” Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku oraz programy i projekty Biura Programu „Niepodległa” godnie upamiętnią jedną z ważniejszych dla naszej historii rocznic – wyjaśnia profesor Piotr Gliński, wicepremier, minister kultury i dziedzictwa narodowego. – Oczywiście nie zapominamy o stuleciu plebiscytu na Warmii, Mazurach i na Powiślu  oraz II powstaniu śląskim – te wydarzenia równie mocno wpłynęły na ostateczny kształt granic międzywojennej Polski – dodaje wicepremier Piotr Gliński.

Podkreśla, że obchody stulecia Bitwy Warszawskiej odbywają się w szczególnych okolicznościach. Z uwagi na pandemię koronawirusa i ograniczenia dotyczące zgromadzeń, wiele działań musiało zostać zaplanowanych od nowa, w formule wirtualnej i z mniejszym udziałem lub bez udziału publiczności.

–Ta zmiana otwiera jednak możliwości zaangażowania w obchody znacznie większej liczby Polaków, którzy będą mogli uczestniczyć w wydarzeniach za pośrednictwem telewizji czy Internetu i wziąć udział m.in. w dokumentowaniu  pamiątek Bitwy Warszawskiej – mówi minister kultury.

Podkreśla, że symboliczny wymiar będzie miało otwarcie 14 sierpnia 2020 r., w przededniu rocznicy #Wiktoria1920, Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku. To ważny element realizowanej przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego nowoczesnej sieci muzeów, której zwieńczeniem będzie Muzeum Historii Polski.

Ważnym elementem obchodów stulecia Bitwy Warszawskiej będą projekty realizowane przez Biuro Programu „Niepodległa”.

- Dla uczczenia obrońców wolności Polski i Europy z 1920 roku zrealizujemy zarówno projekty edukacyjne, jak i widowiska, które przypomną nam, czym była nie tylko Bitwa Warszawska, ale i szerzej, cała wojna z bolszewikami. Specjalny serwis www.bitwa1920.gov.pl, stworzony wspólnie z Polskim Radiem, będzie opowieścią o wyjątkowym czasie i wyzwaniu, przed jakim stanęło polskie społeczeństwo przed stu laty. Widowisko multimedialne stworzone wspólnie z PGE Narodowy przypomni nam wszystkim, czym była dla nas Bitwa. Do opowieści o tak ważnej dla Polaków i dla świata historii zaangażujemy również nowe technologie. Już teraz zapraszam na sierpniową premierę filmu fabularnego w technologii VR 360 stopni 3D – zachęca Jan Edmund Kowalski, dyrektor Biura Programu „Niepodległa”. – Chcemy również włączyć całe społeczeństwo w przypomnienie roku 1920. Zapraszamy Polaków do publikowania w mediach społecznościowych zdjęć z pamiątkami z 1920 roku i oznaczania ich hasztagiem #wiktoria1920. Z wybranych zdjęć przygotujemy kolaż układający się w hasło „Wiktoria1920”, który zawiśnie na ogrodzeniu placu budowy pomnika Bitwy Warszawskiej – uzupełnia dyrektor Kowalski.

Serwis internetowy bitwa1920.gov.pl został opracowany wspólnie z historykami i specjalistami Polskiego Radia i zostanie udostępniony publicznie 15 lipca 2020 roku, na miesiąc przed głównymi uroczystościami. Serwis będzie prowadził użytkownika przez kolejne istotne wydarzenia, fakty i postaci, wykorzystując archiwalne zdjęcia, animacje, mapy, nagrania filmowe i dźwiękowe. Będzie przetłumaczony na języki obce (angielski, niemiecki, francuski, rosyjski, ukraiński i węgierski) i dostępny również pod adresem www.battle1920.eu, dla ułatwienia komunikacji dla użytkowników zagranicznych. Serwis powstaje we współpracy z Polskim Radiem, a jego partnerami są Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku i Filmoteka Narodowa – Instytut Audiowizualny (FINA).

Film „Wiktoria 1920” to wyjątkowa produkcja fabularna zrealizowana w technologii VR 360 stopni 3D. Opowieść o roli wywiadu radiowego dla polskiego zwycięstwa przeniesie widzów w czasy wojny polsko-bolszewickiej. Premiera filmu zaplanowana jest na 12 sierpnia i odbędzie się jednocześnie w Muzeum Narodowym w Warszawie i w Internecie. Film będzie mógł obejrzeć każdy użytkownik gogli VR – w tym prostych gogli cardboard. W miarę zdejmowania obostrzeń epidemiologicznych, Biuro Programu „Niepodległa” planuje również pokazy stacjonarne na specjalnych goglach VR w ramach „Wirtualnego Teatru Historii” w różnych miejscowościach w całej Polsce.

W symboliczne stulecie Bitwy Warszawskiej – 15 sierpnia – odbędzie się widowisko multimedialne na PGE Narodowy w Warszawie upamiętniające wydarzenia związane z Bitwą Warszawską. Opowieść o wojnie 1920 roku przeplatana będzie utworami muzycznymi, pokazami archiwaliów i specjalnie przygotowanymi wizualizacjami multimedialnymi. Koncert transmitowany będzie na antenach telewizji publicznej, a dostęp dla publiczności na stadionie uwarunkowany będzie sytuacją epidemiologiczną.

Działania uzupełnią:

• Kampania włączająca „Wiktoria 1920” – kolaż ze zdjęć pamiątek po 1920 roku, które publikowane będą w mediach społecznościowych z hasztagiem #wiktoria1920;
• Konkurs literacki „1920” – literacka panorama roku 1920 w tekstach amatorów i profesjonalistów. Prace zgłaszane do konkursu powinny nawiązywać do wojny polsko‑bolszewickiej 1920 roku, a te najlepiej ocenione przez jurorów staną się podstawą antologii pokazującej jak pisarze widzą czasy Polski międzywojennej;
• Wystawa planszowa „Bitwa Warszawska. Stulecie zwycięstwa” przygotowana wspólnie ze specjalistami z Muzeum Wojska Polskiego umożliwi zapoznanie się z mniej znanymi informacjami dotyczącymi Bitwy. Wystawa edukacyjna będzie dostępna do bezpłatnego pobrania ze strony www.niepodlegla.gov.pl i wydrukowania w dogodnym formacie;
• Seria artykułów – Kampania „Wiktoria 1920” - wielowątkowa relacja pisana „na żywo” przez świadków wydarzeń przełomowego dla historii Polski i Europy roku 1920. Historycy Ośrodka Karta wybrali z archiwów publicznych i prywatnych zapiski dzienników, listy, oficjalne noty czy wycinki prasowe, które zebrane razem pokazują, jak różnorodnym krajem była Polska 100 lat temu i jak wielkie zaangażowanie Polaków pomogło wygrać wojnę z bolszewikami. Poszczególne materiały publikowane są co tydzień, od kwietnia, w prasie i na stronie niepodlegla.gov.pl.

– Chcemy też wspomóc w organizacji własnych wydarzeń lokalne organizacje pozarządowe i samorządowe instytucje kultury. Uruchamiamy program dotacyjny „Koalicje dla Niepodległej - #wiktoria1920”, który przewiduje dofinansowania do 40 tys. zł dla instytucji organizujących wydarzenia nawiązujące do Bitwy Warszawskiej. Na cały program mamy przewidziane 2 miliony zł, a wnioski można składać od 15 czerwca do 15 lipca poprzez system witkac.pl. Chcemy, aby w programie znalazły się wydarzenia realizowane pomiędzy 3 sierpnia a 20 października 2020 roku – uzupełnia dyrektor Biura Programu „Niepodległa”.

W ramach Programu Wieloletniego „Niepodległa” instytucje nadzorowane przez MKiDN realizują m.in. takie przedsięwzięcia jak:

• Film „Wojna Światów” wykorzystujący relacje uczestników i świadków wydarzeń oraz świadectwa materialne, które przetrwały do naszych czasów: unikalne filmy archiwalne, rozkazy oraz zapisy rozszyfrowanych tajnych raportów oraz świeżo odnalezione materiały archiwalne. Scenariusz i reżyseria: Mirosław Bork, Krzysztof Talczewski. Planowana premiera – ok. 15 sierpnia 2020 r.

• Akcja „Archiwa Rodzinne Niepodległej” Naczelnej Dyrekcji Archiwów Państwowych, w której każdy z nas może stać się archiwistą (np. organizacja warsztatów, także w formule online, na temat zorganizowania domowego archiwum, czy zasad konserwacji). Ta akcja szczególnie sprawdziła się w czasie narodowej kwarantanny;
• Program edukacyjny Muzeum Józefa Piłsudskiego „Muzeum na stulecia”, który wyprzedzał otwieraną w tym roku ekspozycję Muzeum. W ramach projektu realizowane są m.in. lekcje muzealne dla szkół (także online) oraz debaty oksfordzkie;
• Wystawa „Fotorelacje. Wojna 1920” w Muzeum Narodowym w Warszawie, prezentująca nieznane dokumenty z czasów wojny polsko-bolszewickiej, planowane otwarcie 13 sierpnia;
• Widowisko „Idą Powstańcy” – spektakl muzyczno-taneczny z okazji 100. rocznicy II Powstania Śląskiego” przygotowane przez Zespół Pieśni i Tańca „Śląsk”;
• Cykl wydarzeń „Samostanowienie. Plebiscyt na Warmii i Mazurach” Instytutu Północnego im. Wojciecha Kętrzyńskiego, obejmujący m.in. spotkania, wystawy i działania skierowane do najmłodszych;
• Wystawa i program edukacyjny „O niepodległą Polskę. Plebiscyt 1920 roku na Powiślu” Muzeum Zamkowego w Malborku;
• Ogólnopolska koordynacja Europejskich Dni Dziedzictwa, wydarzenie koordynowane przez Narodowy Instytut Dziedzictwa, które co roku w dwa wrześniowe weekendy skupia mieszkańców wokół swojego lokalnego dziedzictwa. W tym roku tematem przewodnim EDD jest „Moja droga”, co nawiązuje do różnych sposobów angażowania się naszych przodków w proces odzyskiwania wolności i budowania niepodległego państwa polskiego;
• Historia: poszukaj – portal edukacyjny Narodowego Instytutu Muzealnictwa i Ochrony Zbiorów.

Na początku czerwca br. MKiDN uruchomiło również nabór na projekty własne wojewodów. Do 30 czerwca wojewodowie mogą składać maksymalnie 2 wnioski do kwoty 125 tys. zł. Łączny budżet programu wynosi 2 mln zł.