Drewniane kościoły Wielkopolski charakteryzują się niepowtarzalnymi rozwiązaniami konstrukcyjnymi, niezwykłą ikonografią, bogatym wyposażeniem wnętrza, co czyni z nich perłę sakralnej architektury drewnianej, ukrytą nierzadko w mało znanych zakątkach województwa wielkopolskiego.

W ramach projektu przeprowadzono prace renowacyjno-konserwatorskie w 10 świątyniach, nadając wiekowym wnętrzom nowy blask, a cenne zabytki architektury odzyskały atrakcyjny wygląd. Dzięki podjętym działaniom, w zabytkowych świątyniach można podziwiać m.in. odnowione ołtarze, chrzcielnice, polichromie figuralno-ornamentalne o tematyce biblijnej, figury czy malowidła. Odnowione świątynie będą ważnymi punktami kulturalnymi i edukacyjnymi na mapie Polski.

Projektem zostały objęte następujące kościoły:

• Kościół parafialny pw. Św. Katarzyny w Bagrowie
• Kościół cmentarny pw. Św. Krzyża w Buku
• Kościół parafialny pw. Św. Michała Archanioła w Domachowie
• Kościół parafialny pw. św. Michała Archanioła w Jezierzycach Kościelnych
• Kościół parafialny pw. Św. Katarzyny i Niepokalanego Serca Maryi w Łękach Wielkich
• Kościół parafialny pw. Św. Wawrzyńca w Łomnicy
• Kościół parafialny pw. Św. Wawrzyńca w Mącznikach
• Kościół parafialny pw. Św. Krzyża w Obornikach
• Kościół parafialny pw. Św. Mikołaja w Słopanowie
• Kościół parafialny pw. Św. Klemensa w Zakrzewie

Zrealizowane w ramach projektu działania miały na celu również udostępnienie obiektów osobom niepełnosprawnym. W tym celu przy każdym z kościołów została zamontowana  makieta tyflograficzna wykonana z brązu przez poznańskiego rzeźbiarza Romana Kosmalę. Na makietach w formie płaskorzeźby prezentowana jest fasada obiektu, w sposób atrakcyjny artystycznie, ale przede wszystkim czytelny zarówno dla osób niewidzących, jak i niedowidzących.

W ramach projektu wykonano też usługę scanningu 3D, dzięki czemu udało się uzyskać bardzo szczegółowy model 3D kościoła św. Michała Archanioła w Domachowie, a także przeprowadzić jego inwentaryzację. Dokumentacja w formie elektronicznej zostanie przekazana do archiwum Wielkopolskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków oraz będzie przechowywana w Archidiecezji Poznańskiej jako cenny zasób inwentaryzacyjny.

Najważniejsze odkrycia

Podczas prac konserwatorskich dokonano także niebywałych odkryć w kościołach pw. św. Michała Archanioła w Domachowie, pw. Świętego Krzyża w Obornikach Wielkopolskich a także kościele pw. św. Wawrzyńca w Mącznikach.

W trakcie prac konserwatorskich w kościele pw. św., Wawrzyńca w Mącznikach spod wtórnych warstw malarskich i ornamentów na płycinach korpusu ambony oraz na płycinach balustrady schodków wyłoniły się przedstawienia Świętych. W kościele w Obornikach Wielkopolskich, pod kaninowym antepedium odnaleziono obraz „Pięć ran Chrystusa” malowany olejno na płótnie. W centrum obrazu ukazano veraikon w otoczeniu przedstawień symbolizujących pięć ran Chrystusa, wokół tego przedstawienia w chmurze obłoków namalowano główki anielskie. Obraz ten jest najprawdopodobniej świadectwem działalności w kościele pw. Św. Krzyża w Obornikach bractwa Pięciorańskiego. Prace konserwatorskie przy tym obrazie w większości współfinansował Wielkopolski Wojewódzkim Konserwator Zabytków.

To nie jedyne odkrycia podczas realizacji projektu. Najważniejszego dokonano w kościele pw. św. Michała Archanioła w Domachowie. W trakcie prac w 2018 r. w kościele odkryto gotycką belkę tęczową oraz fragmenty pochodzącej z XVI w. polichromii figuralno-ornamentalnych (XVI w.) na zrębie oraz elementach konstrukcji słupowo-ryglowej we wnętrzu kościoła. Malowidła, przedstawiające m.in. postaci z Nowego i Starego Testamentu, rycerzy, siedmiogłowego smoka czy Ostatnią Wieczerzę, były ukryte pod zabytkowymi deskami i przez ponad 250 lat nikt nie wiedział o ich istnieniu. Odkrycie to pozwoliło doprecyzować rok oddania świątyni do użytku. Domachowski kościół, co zostało udowodnione dzięki przeprowadzonym badaniom dendrochronologicznym, liczy ponad 650 lat, a nie, jak przypuszczano do tej pory, 450, i jest najstarszym znanym na świecie drewnianym kościołem o budowie zrębowej.

Wzmocnienie potencjału kulturalnego zabytkowych obiektów

Od 2021 r. w wyremontowanych kościołach będzie realizowany program kulturalno-edukacyjny „Opowieści Korników”, w ramach którego każda z parafii oferować będzie bezpłatne wydarzenia min. koncerty, opowieści, spotkania, warsztaty, przez które przyczynić się będzie dialogu międzykulturowego i międzyreligijnego oraz do działań poszerzających świadomość społeczności na temat kulturowego dziedzictwa mniejszości narodowych i religijnych z regionu Wielkopolski.

W ramach projektu powstała strona internetowa www.drewanianekoscioly.pl, na której można znaleźć szersze informacje zabytkowych obiektach.

Projekt pn.: „Renowacja zabytkowych obiektów sakralnej architektury drewnianej regionu Wielkopolski – etap II” dzięki decyzji ministra kultury i dziedzictwa narodowego jest współfinansowany ze Środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Osi priorytetowej VIII Ochrona dziedzictwa kulturowego i rozwój zasobów kultury, Działanie 8.1. Ochrona dziedzictwa kulturowego i rozwój zasobów kultury Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko 2014-2020.

Realizację Projektu wsparły też Powiat Obornicki, Gmina Oborniki, Gmina Zbąszyń, Gmina Krobia, Powiat Gostyński a także Parafianie i Darczyńcy Parafii.