9. Co zrobić, jeżeli skazany po wydaniu wyroku, ponownie stosuje przemoc?
Pamiętaj! Każdy akt przemocy, który nie był objęty wyrokiem skazującym, to nowe przestępstwo, o którym należy zawiadomić Policję lub Prokuraturę. To zawiadomienie może spowodować wszczęcie kolejnego postępowania karnego i wydanie kolejnego wyroku skazującego.
Oprócz wszczęcia nowego postępowania karnego, na podstawie obowiązujących przepisów istnieje także możliwość podjęcia czynności w sprawie, w której został już wydany prawomocny wyrok skazujący na karę z warunkowym zawieszeniem jej wykonania.
- Sąd, może wobec skazanego na karę pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania, w okresie próby ustanawiać obowiązki np. takie jak:
- wykonywania ciążącego na nim obowiązku łożenia na utrzymanie innej osoby,
- wykonywania pracy zarobkowej, do nauki lub przygotowania się do zawodu,
- powstrzymania się od nadużywania alkoholu lub używania innych środków odurzających,
- poddania się terapii uzależnień,
- poddania się terapii, w szczególności psychoterapii lub psychoedukacji,
- uczestnictwa w oddziaływaniach korekcyjno-edukacyjnych,
- powstrzymania się od przebywania w określonych środowiskach lub miejscach,
- powstrzymania się od kontaktowania się z pokrzywdzonym lub innymi osobami w określony sposób lub zbliżania się do pokrzywdzonego lub innych osób,
- opuszczenia lokalu zajmowanego wspólnie z pokrzywdzonym,
- innego stosownego postępowania w okresie próby, które może zapobiec popełnieniu ponownie przestępstwa
Sąd może w okresie próby takie obowiązki nie tylko nałożyć, ale także je rozszerzać (np. dodawać nowe) lub zmieniać (nałożyć inne, niż te które wskazano w wyroku). W czasie próby sąd może również oddać skazanego pod dozór kuratora sądowego.
O dalszym stosowaniu przemocy przez skazanego oraz o niewykonywaniu przez niego nałożonych obowiązków należy zawiadomić sąd, prokuratora lub kuratora zawodowego.
- Jeśli sąd wydał wyrok skazujący na karę z warunkowym zawieszeniem jej wykonania może dojść do zarządzenia wykonania kary pozbawienia wolności.
Przyczyny zarządzenia wykonania kary możemy podzielić na obligatoryjne (sąd ma obowiązek zarządzić wykonanie kary) i fakultatywne (sąd może zarządzić wykonanie kary).
a) przyczyny obligatoryjne:
- sąd zarządza wykonanie kary, jeżeli skazany w okresie próby popełnił podobne przestępstwo umyślne, za które orzeczono prawomocnie karę pozbawienia wolności bez warunkowego zawieszenia jej wykonania (aby sąd zarządził karę na podstawie tego przepisu – art. 75 § 1 k.k., musi być wydany kolejny prawomocny wyrok skazujący na bezwzględną karę pozbawienia wolności, czyli już bez jej zawieszenia. Przestępstwo podobne, to np. kolejne przestępstwo z użyciem przemocy, kolejne przestępstwo kradzieży)
- sąd zarządza wykonanie kary, jeżeli skazany za przestępstwo popełnione z użyciem przemocy lub groźby bezprawnej wobec osoby najbliższej lub innej osoby małoletniej zamieszkujących wspólnie ze sprawcą w okresie próby rażąco narusza porządek prawny, ponownie używając przemocy lub groźby bezprawnej wobec osoby najbliższej lub innej osoby małoletniej zamieszkujących wspólnie ze sprawcą (art. 75 § 1a k.k.)
b) przyczyny fakultatywne:
- skazany w okresie próby rażąco narusza porządek prawny, np. popełnił przestępstwo, uchyla się od uiszczenia grzywny, od dozoru, wykonania nałożonych obowiązków lub orzeczonych środków karnych, środków kompensacyjnych lub od przepadku, a nie był wcześniej pisemnie upomniany przez kuratora o możliwych ujemnych konsekwencjach takiego zachowania (art. 75 § 2 k.k.);
- gdy skazany rażąco narusza porządek prawny, np. popełnił przestępstwo w okresie po wydaniu wyroku skazującego na karę z warunkowym zawieszeniem jej wykonania, a przed jego uprawomocnieniem się (art. 75 § 3 k.k.).
Sąd może zarządzić wykonanie kary warunkowo zawieszonej nie później niż w ciągu 6 miesięcy od zakończenia okresu próby (art. 75 § 4 k.k.).
Przykładowo, jeśli kara została zawieszona na okres trzech lat, zarządzenie wykonana kary może nastąpić w ciągu trzech lat i sześciu miesięcy od dnia uprawomocnienia się wyroku (np. wyrok uprawomocnił się 30 czerwca 2021 r., więc sąd może zarządzić wykonanie kary do 31 grudnia 2024 r. – trzy lata upłyną 30 czerwca 2024 r., a dodatkowe sześć miesięcy 31 grudnia 2024 r.)