Decyzja ta była elementem strategii, która spotkała się z różnorodnymi opiniami społecznymi oraz krytyką dotyczącą niezależności wymiaru sprawiedliwości.

Analiza funkcjonowania Akademii Wymiaru Sprawiedliwości ujawniła szereg systemowych nieprawidłowości, które mają wpływ na efektywność oraz wizerunek tej uczelni. Są to m.in.:

1. Niska efektywność realizacji potrzeb Służby Więziennej
   • Akademia nie spełnia w pełni oczekiwań Służby Więziennej, co przekłada się na jakość kształcenia przyszłych oficerów i funkcjonariuszy. Brak odpowiedniej synchronizacji programów edukacyjnych z realnymi potrzebami służby więziennej ogranicza przygotowanie absolwentów do pełnienia obowiązków.
2. Ograniczony wpływ Dyrektora Generalnego Służby Więziennej na proces szkolenia
   • Dyrektor Generalny Służby Więziennej nie posiada wystarczającej kontroli nad programami szkoleniowymi Akademii, co utrudnia implementację strategicznych celów i standardów wymaganych na stanowiskach kierowniczych.
3. Niezgodność ustroju i organizacji uczelni z modelami uczelni wojskowych i służb państwowych
   • Struktura organizacyjna Akademii znacząco odbiega od przyjętych wzorców w innych uczelniach wojskowych oraz służb państwowych, co powoduje trudności w integracji działań oraz wymianie najlepszych praktyk.
4. Polityczne zaangażowanie Rektora-Komendanta
   • Rektor-Komendant uczelni wykazuje nadmierne zaangażowanie w sprawy polityczne, co negatywnie wpływa na neutralność i profesjonalny wizerunek Akademii, a także na postrzeganie całej formacji przez społeczeństwo.
5. Wątpliwości dotyczące procesu wyposażania uczelni w nieruchomości
   • Istnieją poważne wątpliwości dotyczące sposobu zarządzania i przekazywania nieruchomości uczelni, które wcześniej były w trwałym zarządzie jednostek organizacyjnych Służby Więziennej, w tym jednostek penitencjarnych i okręgowych inspektoratów.
6. Monopolizacja i centralizacja zgód na badania naukowe
   • Akademia stosuje nieuzasadnioną monopolizację i centralizację w udzielaniu zgód na prowadzenie badań naukowych w zakładach karnych i aresztach śledczych.
7. Wykluczenie kandydatów z innych uczelni wyższych
   • Obowiązujące regulacje wykluczają możliwość zatrudniania na stanowiska kierownicze w Służbie Więziennej osób, które zdobyły wykształcenie na innych uczelniach wyższych, co ogranicza dostęp do różnorodnych kompetencji i doświadczeń.
8. Podejrzenia dotyczące nieprawidłowego wykorzystania dotacji z Funduszu Sprawiedliwości
   • Istnieją podejrzenia o nieprawidłowości w korzystaniu z dotacji przyznawanych Akademii przez Fundusz Sprawiedliwości w trybie pozanaborowym.

Wskazane powyżej nieprawidłowości wskazały potrzebę rewizji funkcjonowania Akademii Wymiaru Sprawiedliwości.

Ministerstwo Sprawiedliwości oraz Centralny Zarząd Służby Więziennej podjęły działania mające na celu rozwiązanie problemów związanych z funkcjonowaniem akademii.

Oto najważniejsze z nich:

1. Projekt Ustawy o Uczelni Służby Więziennej
   Opracowano projekt ustawy mającej na celu nadanie Akademii statusu uczelni zawodowej służb państwowych, podlegającej nadzorowi Dyrektora Generalnego Służby Więziennej oraz Ministra Sprawiedliwości. Projekt jest obecnie w fazie uzgodnień międzyresortowych i konsultacji publicznych.
    
2. Postępowanie dyscyplinarne wobec Rektora-Komendanta
   20 maja br. Minister Sprawiedliwości wydał polecenie dyscyplinarne wobec Rektora-Komendanta za naruszenie apolityczności i standardów etycznych poprzez zaangażowanie polityczne w mediach społecznościowych. Po zażaleniu Rektora-Komendanta Komisja Dyscyplinarna przy Ministrze Nauki postanowieniem z 11 lipca 2024 r. utrzymała polecenie dyscyplinarne w mocy. Dalsze czynności wykonuje wyznaczony Rzecznik Dyscyplinarny przy Ministrze Nauki.
    
3. Zawiadomienia do prokuratury w sprawie przeniesienia nieruchomości
   Dyrektor Generalny Służby Więziennej złożył zawiadomienia o przestępstwach związanych z przeniesieniem nieruchomości z innych jednostek Służby Więziennej na Akademię. Prokuratura Okręgowa w Ostrowie Wielkopolskim wszczęła śledztwo dotyczące niedopełnienia obowiązków przez funkcjonariuszy.
    
4. Redukcja zatrudnienia w Akademii
   Zmniejszony został plan zatrudnienia Akademii na 2025 rok o 70 etatów funkcjonariuszy i 33 etaty pracowników. Ministerstwo uzasadniło to przerostem etatów względem realizowanych zadań i liczby kształconych funkcjonariuszy. Ministerstwo Sprawiedliwości zaakceptowało propozycję przesunięcia etatów do dyspozycji Centralnego Zarządu Służby Więziennej, które docelowo będą rozdysponowane do jednostek penitencjarnych i ośrodków szkolenia.
    
5. Analiza i zgłoszenie nadużyć finansowych
   Przeprowadzona została analiza pięciu umów dotyczących Funduszu Sprawiedliwości o łącznym budżecie przekraczającym 33 mln zł i łącznych kosztach zarządzania oraz kosztach administracyjnych przekraczających kwotę 21 mln zł. Analiza ta wykryła liczne nieprawidłowości w procedurach akceptacji wniosków i zawierania umów. W rezultacie Ministerstwo wystosowało zawiadomienie do Prokuratury Krajowej o możliwości popełnienia przestępstw przez osoby zaangażowane.
    
6. Zablokowanie nowego - cywilnego - kierunku studiów
   Ministerstwo Sprawiedliwości odmówiło pozwolenia na utworzenie nowego kierunku studiów „zarządzanie” w Akademii Służby Więziennej, argumentując to koniecznością ocenienia kierunków rozwoju uczelni w kontekście potrzeb społeczno-gospodarczych oraz zgodności z planami dotyczącymi kształcenia kadr Służby Więziennej. Ministerstwo Sprawiedliwości negatywnie zaopiniowało wniosek uczelni o utworzenie nowego kierunku studiów, wskutek czego Ministerstwo Nauki odmówiło utworzenia takiego kierunku.

Działania podjęte przez Ministerstwo Sprawiedliwości i Centralny Zarząd Służby Więziennej mają na celu reformę i usprawnienie funkcjonowania Akademii Służby Więziennej poprzez zmianę legislacyjną, dyscyplinowanie kadry zarządzającej, kontrolę nad zarządzaniem nieruchomościami, optymalizację zatrudnienia oraz zwalczanie nadużyć finansowych. Te kroki mają na celu zwiększenie efektywności uczelni oraz zapewnienie jej zgodności z potrzebami Służby Więziennej i standardami etycznymi.