Trzydniowa (1-3 września) konferencja jest miejscem dyskusji na temat szans i wyzwań stojących przed Europą Środkowo-Wschodnią. Podczas debaty „Sprawne sądy a rozwój gospodarczy” Marcin Romanowski wskazał na rosnący udział mediacji, który w sprawach gospodarczych osiągnął rekordowy poziom 5 proc., podczas gdy europejski wskaźnik spraw załatwianych w drodze mediacji to 1,2 proc. Wiceminister podkreślił też m.in. znaczenie przygotowanych w Ministerstwie Sprawiedliwości zmian w procedurze cywilnej, które przewidują rozstrzyganie sprawy gospodarczej w sądzie w ciągu pół roku.

Uproszczenie postępowań

- Najważniejsze, że Ministerstwo Sprawiedliwości jest aktywne. Wielkie brawa za postępowanie restrukturyzacyjne, to namacalne dla przedsiębiorców narzędzie. Już widzimy pozytywne efekty. Sprawność sądów jest ważna szczególnie dla małych firm, które w sporze z dużymi podmiotami stoją na straconej pozycji – ocenił Rzecznik Małych i Średnich Przedsiębiorstw Adam Abramowicz.

W debacie wzięli udział również Prezes Prokuratorii Generalnej Mariusz Haładyj, prezes Fundacji Court Watch Polska Bartosz Pilitowski oraz dr hab. Karol Dobrzeniecki z Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu.

Jak zaznaczał wiceminister Marcin Romanowski, jakość prawa i sprawność sądów wpływa na poziom rozwoju ekonomicznego oraz poprawia warunki funkcjonowania przedsiębiorców. Dlatego Ministerstwo Sprawiedliwości wprowadza konsekwentnie rozwiązania prawne i technologiczne, które ułatwiają firmom prowadzenie działalności gospodarczej. W wielu przypadkach to przełomowe ułatwienia dla przedsiębiorców, pozwalające szybko i wygodnie załatwiać sprawy przez internet.

Usprawnieniu postępowań w sprawach gospodarczych, w których stronami są przedsiębiorcy, służą szybsze procedury i ustalenie zalecanego terminu rozpoznania sprawy – ma on być krótszy niż sześć miesięcy.

Firmy są profesjonalnie przygotowane do prowadzenia spraw prawnych i dysponują pełną dokumentacją związaną ze swoją działalnością, dlatego sprostanie przyśpieszonym procedurom zwykle nie jest problemem. Jeśli jednak uznają przyspieszony tryb za niekorzystny dla siebie, mogą wnioskować o „zwykłe” postępowanie.

Sądy własności intelektualnej

Ministerstwo Sprawiedliwości wprowadziło sądy własności intelektualnej, doceniając znaczenie takich spraw dla rozwoju gospodarczego kraju, dbając o ochronę innowacyjności oraz konkurencji. Ponieważ zwykle są to zagadnienia skomplikowanie pod względem prawnym, ich rozpoznawanie zostało powierzone wyspecjalizowanym jednostkom.

Specjalne wydziały w czterech sądach okręgowych i dwóch sądach apelacyjnych zajmują się sprawami z zakresu prawa autorskiego i praw pokrewnych, praw własności przemysłowej, a także sprawami związanymi ze zwalczaniem nieuczciwej konkurencji oraz pewnymi kategoriami spraw o ochronę dóbr osobistych. Chodzi np. o bezprawne wykorzystywanie praw autorskich i znaków towarowych, kopiowanie produktów, nieuprawnione korzystanie z cudzych wynalazków, a także o przypadki związane z wykorzystaniem dobra osobistego w celach reklamowych i promocyjnych lub naruszeniem dobra osobistego w związku z działalnością naukową i wynalazczą.

Tego rodzaju rozwiązania z powodzeniem funkcjonują też m.in. w Niemczech, Szwajcarii, Portugalii czy Wielkiej Brytanii.

Ochrona tajemnicy przedsiębiorstwa

Zmiana ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji zapewniła lepszą ochronę tajemnicy przedsiębiorstwa. Jasne przepisy ułatwiają sądom orzekanie w tego rodzaju skomplikowanych sprawach. Rozwiązania obejmują doprecyzowanie definicji tajemnicy przedsiębiorstwa, przykładowe wskazanie czynów nieuczciwej konkurencji polegających na naruszeniu tajemnicy przedsiębiorstwa oraz wskazanie okoliczności wyłączających odpowiedzialność – w przypadku naruszenia tajemnicy przedsiębiorstwa.

Ustawa zwiększa gwarancje dla uczciwych przedsiębiorców. W myśl nowych przepisów, naruszeniem prawa jest samo pozyskanie tajemnicy przedsiębiorstwa (np. poprzez kopiowane dokumentów) bez zgody uprawnionego przedsiębiorcy. Jest to traktowane jako podlegający sankcjom czyn nieuczciwej konkurencji, nawet jeśli nie dojdzie do ujawnienia i wykorzystania poufnych informacji

Na odpowiedzialność karną, nawet do dwóch lat więzienia, narazi się każdy, kto ujawni lub wykorzysta tajemnice przedsiębiorstwa przedstawione w postępowaniu sądowym lub aktach sprawy – o ile w postępowaniu tym sąd wyłączył jawność rozprawy. Przepis ten dotyczy na przykład biegłych, tłumaczy, protokolantów, ale też sędziów.

Uproszczona restrukturyzacja

Dzięki zmianom przygotowanym w Ministerstwie Sprawiedliwości restrukturyzacja staje się szybsza, tańsza i chroni firmy przed bankructwem. Przedsiębiorstwo, które wpadło w tarapaty finansowe i chce odbudować równowagę finansową może samodzielnie otworzyć postępowanie naprawcze, bez konieczności występowania do sądu. Wystarczy obwieszczenie w Monitorze Sądowym i Gospodarczym. To podstawowe założenie uproszczonego postępowania restrukturyzacyjnego.

Rozpoczęcie postępowania restrukturyzacyjnego przez przedsiębiorcę zawiesza egzekucję zobowiązań, których domagają się od niego wierzyciele, maksymalnie do czterech miesięcy i na czas zatwierdzenia przez sąd układu zawartego z wierzycielami. W tym okresie wierzyciele nie mogą wypowiadać istotnych dla przedsiębiorcy umów, m.in. umowy dzierżawy czy najmu nieruchomości. Czteromiesięczny okres zawarty w nowych przepisach daje dłużnikom czas na porozumienie się z wierzycielami. Następnym etapem będzie reforma sądów restrukturyzacyjnych, by sprawami restrukturyzacyjnymi zajmowała się wyspecjalizowana grupa sędziów.

Koniec papierowej biurokracji

Od 1 lipca br. wszystkie wnioski do rejestru przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego są składane elektronicznie. To przełom, który oznacza koniec papierowej biurokracji.

Z elektronicznego KRS przedsiębiorca przez internet może pobrać odpis aktualny i odpis pełny. W 2020 r. za pośrednictwem wyszukiwarki KRS pobrano ponad 28,7 mln takich informacji.

Dzięki e-KRS wiele czynności odbywa się teraz automatycznie, sądy zaoszczędzą wiele nakładu pracy, przestrzeni w archiwum, a – co najważniejsze – to przedsiębiorcy zaoszczędzą czas. E-KRS wspiera rozwój polskiej gospodarki i  usprawnia pracę sądów. Obecnie rejestracja spółki odbywa się błyskawicznie, ponieważ towarzyszący e-KRS kreator przeprowadzi przedsiębiorcę krok po kroku przez cały system. Dotychczas na założenie spółki trzeba było poświęcić nawet sześć miesięcy.

Nowoczesny Krajowy Rejestr Zadłużonych

W pełni nowoczesny, całkowicie jawny i powszechnie dostępny w internecie Krajowy Rejestr Zadłużonych zastąpi od 1 grudnia br. dotychczasowy Rejestr Dłużników Niewypłacalnych. Obejmie dane związane z brakiem wypłacalności lub zagrożeniem niewypłacalnością, istotne dla bezpieczeństwa obrotu gospodarczego.

Ujawni informacje m.in. na temat firm znajdujących się w postępowaniu upadłościowym i restrukturyzacyjnym, osób objętych upadłością konsumencką, dłużników z umorzonym postępowaniem egzekucyjnym. Będą tu również zamieszczane orzeczenia o zakazie prowadzenia działalności gospodarczej

Elektroniczne Księgi Wieczyste

Na podstawie elektronicznych postępowań wieczystoksięgowych (EPW) notariusze, komornicy sądowi i naczelnicy urzędów skarbowych działający jako organ egzekucyjny składają wnioski o wpis w księdze wieczystej za pośrednictwem systemu teleinformatycznego Elektroniczne Księgi Wieczyste (EKW). Wprowadzenie EPW znacznie ułatwia pracę sądów, ponieważ część danych zawartych we wniosku może być automatycznie przeniesiona do księgi wieczystej.

To również ogromne ułatwienie dla między innymi dla przedsiębiorców. Osoby, które szukają informacji na temat księgi wieczystej lub chcą dostać odpis księgi albo inny dokument, nie muszą udawać się do sądu.  Wystarczy, że skorzystają z systemu Elektronicznych Ksiąg Wieczystych, wchodząc na portal ekw.ms.gov.pl.

Dzięki tym rozwiązaniom już ponad 40% postępowań wieczystoksięgowych wpływa w formie elektronicznej. W 2020 r. liczba wyszukiwań i pobrań z ksiąg wieczystych poprzez ogólnodostępną przeglądarkę internetową EKW wyniosła ponad 170 mln, a w tym roku z przeglądarki skorzystano już ponad 137,6 mln razy.

 

Biuro Komunikacji i Promocji
Ministerstwo Sprawiedliwości