Europejski Trybunał Praw Człowieka (dalej: Trybunał) opublikował 28 listopada 2024 r. decyzję z 7 listopada 2024 r. w sprawie Szczepaniak i Inni przeciwko Polsce (skarga nr 53778/20 i inne). Mając na uwadze podobny przedmiot skarg Trybunał rozpoznał łącznie sprawy ze skargi: p. Krzysztofa Szczepaniaka (skarga nr 53778/20), p. Klaudyny Bojańczyk (skarga nr 8916/21), p. Małgorzaty Frąckowiak-Mitury (skarga nr 21998/21), p. Joanny Hetnarowicz-Sikory (skarga nr 22918/21), p. Huberta Odelskiego (skarga nr 24398/21), p. Tomasza Zielonki (skarga nr 25545/21), p. Janusza Ejsmonta (skarga nr 26638/21), p. Pawła Salwina (skarga nr 39887/21), p. Łukasza Michalaka (skarga nr 1510/22), Piotra Szulca i Władysława Szulca (skarga nr 2809/22), p. Ramony Nawrot (skarga nr 12691/22), EUROFINS SEPO Sp  z o.o. (skarga nr 12895/22), p. Stanisława Jaźwińskiego (skarga nr 18490/220) oraz p. Edmunda Hulsza (skarga nr 28626/22).

Wszystkie skargi dotyczyły zarzutu naruszenia art. 6 ust. 1 Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności (dalej: Konwencja) poprzez naruszenie prawa skarżących do rozpatrzenia ich spraw przez niezawisły i bezstronny sąd ustanowiony ustawą. Sprawy cywilne lub karne skarżących były rozstrzygane przez różne składy Sądu Najwyższego złożone z sędziów powołanych przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, zgodnie z rekomendacją Krajowej Rady Sądownictwa (dalej: KRS) ustanowionej na mocy ustawy z dnia 8 grudnia 2017 r. o zmianie ustawy o KRS oraz niektórych innych ustaw. Trybunał otrzymał podpisane przez strony deklaracje ugodowe, na mocy których skarżący zgodzili się zrzec wszelkich dalszych roszczeń wobec Polski w związku z faktami stanowiącymi podstawę skarg, z zastrzeżeniem zobowiązania rządu polskiego do zapłaty na ich rzecz kwot z tytułu szkód majątkowych i niemajątkowych oraz kosztów i wydatków w wysokości po 10 000 euro.

Trybunał w decyzji zauważył, że uchybienia w procedurze powoływania sędziów Sądu Najwyższego, skutkujące naruszeniem praw skarżących do rozpoznania ich sprawy przez niezawisły i bezstronny sąd ustanowiony ustawą, zostały stwierdzone w odniesieniu do różnych Izb Sądu Najwyższego: Izby Dyscyplinarnej (zob. sprawa Reczkowicz przeciwko Polsce, nr 43447/19, 22 lipca 2021 r.), Izby Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicznych (zob. sprawa Dolińska-Ficek i Ozimek przeciwko Polsce, nr 49868/19 i 57511/19, 8 listopada 2021 r.) oraz składów Izby Cywilnej (zob. Advance Pharma sp. z o.o. przeciwko Polsce, nr 1469/20, 3 lutego 2022 r.). W wyroku pilotażowym w sprawie Wałęsa przeciwko Polsce (nr 50849/21, 23 listopada 2023 r.) Trybunał wymienił kilka powiązanych ze sobą problemów systemowych, które pociągały za sobą powtarzające się naruszenia podstawowych zasad praworządności, podziału władzy i niezależności sądownictwa. W ostatnim czasie Trybunał zbadał ugody zawarte między stronami w identycznych sprawach przeciwko Polsce i uznał, że jego wnioski mają bezpośrednie zastosowanie do rozpatrywanych spraw (zob. I.G. i Inni przeciwko Polsce (dec.), nr 42668/21, 8 października 2024 r.).

W związku z zawarciem ugody przez strony zgodnie z art. 39 Konwencji Trybunał postanowił skreślić ww. skargi z listy rozpoznawanych spraw.