Regulacje prawne w obronie najsłabszych

Ustawa o ochronie małoletnich, czyli tzw. ustawa Kamilka z Częstochowy została złożona w Sejmie w maju 2023 r. Pracę nad ustawą rozpoczęły się w październiku 2022 roku. Jej uchwalenie przez parlament było wynikiem sprzeciwu wobec stosowania przemocy wobec dzieci, w szczególności sprzeciwu wobec tragicznej śmierci ośmioletniego Kamilka z Częstochowy. Jej pierwsze przepisy weszły w życie 29 sierpnia 2023 r. Na mocy ustawy wprowadzono Standardy Ochrony Małoletnich, do przyjęcia których zobligowano wszystkie placówki pracujące z dziećmi do dnia 15 sierpnia 2024 r. Obejmują one m.in. dokumentację szkoleń i programów edukacyjnych, plan działań w wypadku nadużyć oraz Kodeks Bezpiecznych Relacji, który zawiera zasady postępowania z małoletnimi.

Obecnie kierownictwo resortu intensywnie pracuje nad wdrożeniem kolejnego pakietu reform, który przyczyni się do jeszcze lepszej ochrony najmłodszych.

Minister Sprawiedliwości powoła specjalny zespół ds. analizy zdarzeń, na skutek których dziecko poniosło śmierć lub doznało ciężkiego uszczerbku na zdrowiu. W jego skład wejdą zewnętrzni eksperci: prawnik, psycholog, psychiatra, socjolog, pedagog, pediatra, pracownik socjalny lub specjalista ds. resocjalizacji. Ustawa pozwala również na powołanie w skład zespołu dodatkowego eksperta, spośród osób działających na terenie miejsca zamieszkania pokrzywdzonego dziecka.

– Zależy nam na tym, żeby ten wybór był maksymalnie transparentny. Chcemy mieć przeświadczenie, że osoby, które zdecydują się poświęcać swój czas i wykorzystywać swoją wiedzę ekspercką, działały jak najlepiej to możliwe na rzecz dzieci oraz realizacji celów wynikających z ustawy – podkreślił Minister Sprawiedliwości Adam Bodnar.

Minister Sprawiedliwości wyznaczył dodatkowy termin na zgłaszanie kandydatów do ww. zespołu. Upływa on 31 stycznia br.

Szczegółowe informacje dotyczące naboru można znaleźć na stronie resortu: https://www.gov.pl/web/sprawiedliwosc/ogloszenie-o-wyznaczeniu-dodatkowego-terminu-naboru-do-zespolu-do-spraw-analizy-zdarzen-na-skutek-ktorych-maloletni-poniosl-smierc-lub-doznal-ciezkiego-uszczerbku-na-zdrowiu

– Poszukujemy najlepszych specjalistów, którzy będą realizować tę misję. Eksperci są powoływani przez Ministra Sprawiedliwości, ale pozostają w stosunku do niego niezależni – powiedziała wiceministerka sprawiedliwości Zuzanna Rudzińska-Bluszcz.

Systemowa ochrona przed przemocą

W celu zapewnienia najwyższych standardów ochrony najmłodszych Ministerstwo Sprawiedliwości ściśle współpracuje z międzynarodowymi organizacjami – takimi jak UNICEF czy Save the Children. Wymiana doświadczeń z zagranicznymi ekspertami pomoże w sprawnym wdrożeniu procedury analizy zdarzeń, w wyniku których osoba małoletnia padła ofiarą przemocy (tzw. Serious Case Review). Ustalane będzie m.in., dlaczego nie podjęto odpowiednich działań zanim dziecku stała się krzywda, a także co robić, aby zapobiec takim zdarzeniom. W niedługim czasie resort zorganizuje szkolenia na temat wniosków wyciągniętych z działania tej procedury w Wielkiej Brytanii.

– Wraz z kierownictwem Ministerstwa Sprawiedliwości mówimy jednym głosem: dość przemocy wobec dzieci. Chcemy, żeby dzieci w Polsce czuły się bezpiecznie. Wiemy, jaka jest waga tego, żeby najmłodsi czuli, że mają wsparcie i towarzyszą im osoby dorosłe, które potrafią reagować, kiedy dzieje się im krzywda – zaznaczyła Rzeczniczka Praw Dziecka Monika Horna-Cieślak.

4 stycznia 2024 r. Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Sprawiedliwości Zuzanna Rudzińska-Bluszcz została powołana na stanowisko przewodniczącej Zespołu do Spraw Ochrony Małoletnich. Będzie on monitorować stan wdrażania Krajowego Planu Przeciwdziałania Przeciwko Wolności Seksualnej i Obyczajności. Przyjęty plan zapewnia kompleksowe wzmocnienie systemu ochrony przed przestępstwami seksualnymi. Jego najważniejsze założenia to m.in. skoordynowana analiza zagrożeń przestępczością seksualną, wzmocnienie działań profilaktycznych i terapeutycznych oraz utworzenie bazy danych, która ułatwi wykrywanie zakazanych treści. W realizację planu zaangażowane będą różne urzędy i instytucje, których prace będą nadzorować poszczególni ministrowie.

– Znając dokonania Pana Ministra i Pani Podsekretarz Stanu oraz ich zaangażowanie na rzecz ochrony praw człowieka, wiem, jak wiele jesteśmy w stanie zrobić. Dziękuję za to, że pokazujemy, iż w sprawach dzieci działamy poprzez dialog. Razem mówimy o tym, że dzieci są w Polsce ważne i nie można ich dyskryminować. Każde dziecko jest wartością – podkreśliła Rzeczniczka Praw Dziecka Monika Horna-Cieślak. Dodała, że Biuro RPD jest w pełni gotowe do współpracy z resortem sprawiedliwości na wielu płaszczyznach.

Bezpieczeństwo dzieci priorytetem

Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Sprawiedliwości Zuzanna Rudzińska-Bluszcz objęła również funkcję Koordynatorki Realizacji Działań na Rzecz Ochrony Małoletnich przed Krzywdzeniem. Będzie nadzorować grupy robocze, które zajmą się podniesieniem standardów ochrony małoletnich. W skład podlegających jej zespołów wejdą m.in. przedstawiciele Fundacji Dajemy Dzieciom Siłę, Biura UNICEF do spraw Reagowania na Potrzeby Uchodźców w Polsce oraz Save the Children.

– Z badań Fundacji Dajemy Dzieciom Siłę wynika, że jedno na troje dzieci w wieku od 11 do 17 lat doświadczyło przemocy fizycznej lub psychicznej. Na szczęście mamy teraz instrument prawny, który daje realne narzędzia do zmiany tego systemu. Jest nim tzw. ustawa Kamilka, która powstała dzięki niezwykłemu wysiłkowi ekspertów i ekspertek z Ministerstwa Sprawiedliwości oraz organizacji pozarządowych, w tym również obecnej tutaj Rzeczniczki Praw Dziecka – powiedziała wiceministerka sprawiedliwości Zuzanna Rudzińska-Bluszcz. Zaznaczyła także, iż objęcie przez nią funkcji Koordynatorki Realizacji Działań na Rzecz Ochrony Małoletnich przed Krzywdzeniem stanowi dla niej jedno z najważniejszych wyzwań zawodowych.

Biuro Komunikacji i Promocji
Ministerstwo Sprawiedliwości