Senat odrzucił zmiany Kodeksu karnego wprowadzające m.in. bezwzględne dożywocie oraz konfiskatę aut pijanych kierowców, a także przepisy przewidujące, iż zbrodnie pedofilskie nie będą się przedawniać.

- Mam nadzieję, że Sejm odrzuci poprawki Senatu i przywróci rozwiązania zaostrzające kary dla najbardziej okrutnych bandytów. Takich, którzy bestialsko pozbawiają życia swe ofiary, tak jak stało się w przypadku trzyletniego Nikosia, który został zamordowany – stwierdził minister Zbigniew Ziobro.

- Apelowaliśmy do senatorów, by stanęli po stronie bezbronnych ofiar, a nie – przestępców – powiedział wiceminister sprawiedliwości Marcin Warchoł biorący udział w konferencji. – Pobłażliwość dla bandytów rodzi w nich poczucie bezkarności – podkreślił.

Wiceminister przypomniał, że polskie sądy należą do najłagodniejszych w Europie. Za zabójstwo na dożywocie trafia w Polsce do więzienia tylko 4 proc. skazanych, podczas gdy w innych krajach UE ten odsetek jest znacznie większy. W Niemczech – to 21 proc. skazanych, w Wielkiej Brytanii – 34 proc., a średnia unijna wynosi w takich przypadkach 12 proc.

Marcin Warchoł podkreślił, że senatorowie opozycji zagłosowali przeciwko nowelizacji Kodeksu karnego, choć ich wyborcy zaostrzenie kar dla najgroźniejszych bandytów popierają. Chce tego np. 62 proc. wyborców Koalicji Obywatelskiej i aż 70 proc. wyborców PSL.

-  Potrzebna jest i surowość i nieuchronność kary – mówił minister Zbigniew Ziobro.

Elastyczny wymiar kar i bezwzględne dożywocie

Przyjęte przez Sejm zmiany uderzają zwłaszcza w najgroźniejszych przestępców, takich jak zwyrodniali przestępcy na tle seksualnym: pedofile, gwałciciele.  Nowelizacja Kodeksu karnego wprowadza możliwość orzekania kary bezwzględnego dożywocia wobec sprawców dopuszczających się najcięższych przestępstw i nierokujących poprawy.

Reforma Kodeksu karnego przewiduje m.in.: podniesienie górnej granicy terminowej kary pozbawienia wolności z 15 do 30 lat, likwidację osobnej kary 25 lat więzienia, wprowadzenie bezwzględnego dożywocia, podwyższenie kar za pedofilię i gwałty, konfiskatę aut pijanym kierowcom czy podwyższenie kar za przyjmowanie łapówek.

Zmiany pozwolą sądom wymierzać elastyczne kary. Dziś możliwe jest orzekanie kar do 15 lat pozbawienia wolności, osobnej kary 25 lat więzienia i dożywotniego pozbawienia wolności.
Nowelizacja Kodeks karnego wprowadza elastyczny wymiaru kar – do 30 lat pozbawienia wolności oraz dożywocie.

Nowelizacja wydłuża także z 25 do 30 lat okres, po którym skazani na dożywocie mogą ubiegać się o warunkowe zwolnienie.

Wydłuży się również okres próby przy warunkowym zwolnieniu z kary dożywotniego pozbawienia wolności. Dziś to 10 lat. Po zmianie Kodeksu karnego okres próby dla skazanych na dożywocie będzie dożywotni. Zwiększy się ponadto okres przedawnienia karalności zabójstwa – z 30 do 40 lat.

Podwyższenie kar za pedofilię i gwałty

Zaostrzone mają być sankcje za pedofilię i inne poważne przestępstwa na tle seksualnym. Sprawca zgwałcenia dziecka będzie podlegać karze od 5 do 30 lat więzienia albo dożywotniemu pozbawieniu wolności. Obecnie to od 3 do 15 lat więzienia.

Kara od 5 do 30 lat więzienia albo dożywocie będzie też grozić za zgwałcenie ze szczególnym okrucieństwem (dziś do 15 lat więzienia). Za zgwałcenie z następstwem w postaci ciężkiego uszczerbku na zdrowiu będzie grozić od 5 do 30 lat więzienia albo dożywocie (obecnie od 2 do 12 lat). Natomiast za zgwałcenie z następstwem w postaci śmierci ofiary grozić będzie od 8 do 30 lat więzienia lub dożywocie (obecnie od 2 do 12 lat więzienia).

W przepisach znalazły się nowe typy kwalifikowane zgwałceń, np. na kobiecie ciężarnej, z  posługiwaniem się bronią palną czy z utrwalaniem obrazu i dźwięku tego czynu. Obecnie za te czyny grozi od 2 do 12 lat pozbawienia wolności, a będzie - od 3 do 20 lat więzienia.

Surowość wobec recydywistów

Wobec przestępców seksualnych – recydywistów stosowane będzie nadzwyczajne zaostrzenie kary, czyli podwyższenie dolnej granicy kary pozbawienia wolności o połowę, a w przypadku występków - również podwyższenie górnej granicy o połowę.

Podwyższona została również dolna granicy kary pozbawienia wolności dla multirecydywisty. Obecnie wzrasta ona o miesiąc, a będzie wzrastać o połowę.
Zaostrzamy zasady warunkowego zwolnienia dla recydywisty seksualnego. Będzie to możliwe po odbyciu trzech czwartych kary, nie - po dwóch trzecich kary.

Nowelizacja przewiduje wyłączenie przedawnienia karalności przestępstwa zgwałcenia dziecka lub zgwałcenia ze szczególnym okrucieństwem. Natomiast w przypadku innych przestępstw seksualnych na szkodę małoletniego albo występków przeciwko życiu i zdrowiu na szkodę małoletniego, jeśli górna granica kary przekracza 5 lat pozbawienia wolności, przedawnienie nastąpi najwcześniej, gdy ofiara ukończy 40. rok życia.

Konfiskata aut nietrzeźwym kierowcom

Nietrzeźwy kierowca, który będzie miał nie mniej niż 1,5 promila alkoholu we krwi, straci samochód, niezależnie od tego, czy spowodował wypadek drogowy. Policja tymczasowo zajmie jego auto na okres do siedmiu dni, następnie prokurator orzeknie zabezpieczenie tego mienia, a sąd obligatoryjnie orzeknie przepadek pojazdu.

Jeżeli nie będzie wypadku, lecz prowadzenie w stanie nietrzeźwości – sąd będzie mógł odstąpić od orzeczenia przepadku w szczególnych okolicznościach. „Recydywiście” przepadek będzie orzekany już od powyżej 0,5 promila alkoholu.

Auta będą konfiskowane również sprawcom wypadków, którzy mieli powyżej 0,5 promila alkoholu we krwi, popełniającym takie przestępstwo po raz kolejny lub powodujących wypadek. Jeżeli samochód nie jest wyłączną własnością kierowcy, sąd orzeknie przepadek równowartości pojazdu sprzed wypadku.

Biuro Komunikacji i Promocji
Ministerstwo Sprawiedliwości