Dwudniowy kongres (5-6 października 2018 r.) był wyjątkowym spotkaniem prawników, naukowców i przedstawicieli organizacji pozarządowych. Temat dyskusji stanowiły rozwiązania prawne, dobre dla Polski i krajów naszego regionu, które przyczyniają się do rozwoju gospodarczego i przeciwdziałania przyczynom przestępczości.

Rozwój budowany na wartościach

- Nie sposób mówić o rozwoju, kiedy gospodarka jest słaba. Trudno też o trwałą ekspansję tam, gdzie obywatele żyją w poczuciu zagrożenia i szeroko rozumianej niepewności. Z prawdziwym rozwojem mamy do czynienia wtedy, kiedy działamy według wartości. Kiedy te wartości wyznaczają cele i sposoby naszej aktywności, godząc to, co indywidualne, z potrzebami wspólnot, w których żyjemy – napisał Jarosław Kaczyński w specjalnym liście skierowanym do uczestników Forum.

Prezes Prawa i Sprawiedliwości zaznaczył, że nie ma sprawiedliwego rozwoju tam, gdzie głównym beneficjentem wzrostu gospodarczego i postępu technologicznego są nieliczne grupy uprzywilejowanych, a nie wszyscy obywatele.

- Prawo i Sprawiedliwość występowało przeciwko takiemu stanowi rzeczy od początku swego istnienia. Nie zgadzał się z taką koncepcją rozwojową mój świętej pamięci brat Prezydent RP Lech Kaczyński. Przeciwstawiał tej koncepcji wizję Polski solidarnej. Od trzech lat obóz Zjednoczonej Prawicy prowadzi politykę dobrej zmiany, której celem jest podniesienie jakości życia Polaków do poziomu cechującego najzamożniejsze państwa Europy Zachodniej - zaznaczył Jarosław Kaczyński.

Dostrzeganie zwykłych ludzi

Przesłanie Prezesa Prawa i Sprawiedliwości odczytał prof. Arkadiusz Adamczyk, przewodniczący Rady Programowej Forum Prawo dla Rozwoju. W drugim dniu kongresu wystąpili też Marszałek Sejmu Marek Kuchciński i wicepremier Beata Szydło.

- Wiemy, jak ważną sprawą jest dobre prawo. Wiemy również, jak je wprowadzać i wdrażać, a najlepszym tego przykładem są przepisy ułatwiające w Polsce zwalczanie przestępczości gospodarczej polegającej na omijaniu i wyłudzaniu podatku VAT. Zysk mamy taki, że do budżetu państwa rokrocznie trafiają dziesiątki dodatkowych miliardów złotych, z których można finansować przedsięwzięcia służące wszystkim obywatelom – mówił Marek Kuchciński. 

- Od trzech lat realizujemy w Polsce zasadę, że prawo i ekonomia mają służyć człowiekowi, a politycy, którzy podejmują się reformowania kraju, muszą przede wszystkim dostrzegać sytuację każdego obywatela, zwykłych ludzi. Muszą przełamywać bariery, które do tej pory okazywały się nie do pokonania. Muszą też podejmować tematy, które dla wielu wydawały się niemożliwymi, a tak naprawdę w kolejnych latach będą decydowały o przyszłości naszego kraju i obywateli – powiedziała Beata Szydło. 

Odezwa Prezydenta Andrzeja Dudy

Wykład wygłosił George Friedman, światowej sławy amerykański politolog, założyciel Stratfor – prywatnej agencji wywiadu, nazywanej cieniem CIA. - Nie cesarstwa, nie imperia, nie organizacje wielonarodowościowe, lecz naród stanowi o swoim losie i akceptuje prawo, które zapobiega szkodzeniu innym – zwracał uwagę.

W pierwszy dzień obrad Prezydent RP Andrzej Duda zwrócił się do uczestników Forum w liście odczytanym przez Szefa Kancelarii Prezydenta RP Krzysztofa Szczerskiego.

- Jakość systemu prawnego ma ogromne znaczenie dla pomyślnego biegu spraw publicznych i w wielkim stopniu rzutuje na kształt procesów rozwojowych. (…) Namysł nad podstawami polskiego bezpieczeństwa, wzrostu gospodarczego i dobrobytu ma szczególne znaczenie zwłaszcza teraz, gdy świętujemy 100. rocznicę odzyskania niepodległości, zwracając się zarówno ku dziedzictwu historycznemu, jak wyzwaniom przyszłości. (…) Jestem przekonany, że dyskusja o tym, jak razem współtworzyć dobre prawo umacniające wolność gospodarczą, chroniące słabych i skutecznie kontrolujące silnych, przyniesie konkluzje pożyteczne dla nas wszystkich – podkreślił Prezydent Andrzej Duda.

Debata z ministrem sprawiedliwości

Do Krakowa przyjechały delegacje ministerstw sprawiedliwości Bułgarii, Chorwacji, Estonii, i Węgier. Wśród przybyłych był również ambasador Rumunii Ovidiu Dranga. Minister Sprawiedliwości Prokurator Generalny Zbigniew Ziobro otworzył sesję plenarną z udziałem zagranicznych gości, która zainaugurowała Forum.

- Bardzo dziękuję za pomysł, by starać się budować mosty i relacje na poziomie eksperckim, pomiędzy ministerstwami sprawiedliwości krajów naszego regionu, które pracują nad zmianami prawa. Nie ma bowiem perspektywy dobrobytu, pomyślności obywateli, poczucia bezpieczeństwa i sprawiedliwości, bez dobrego, rzetelnego prawa – mówił Zbigniew Ziobro.

Minister wymieniał przykłady rozwiązań prawnych, które przynoszą w Polsce spektakularne efekty, a powstały z wykorzystaniem doświadczeń innych krajów: nowe prawo pozwalające zwalczać przestępczość vatowską i odzyskiwać dziesiątki miliardów złotych rocznie, które wcześniej zagarniali oszuści; konfiskatę rozszerzoną umożliwiającą odbieranie majątków pochodzących z przestępstwa; elektroniczny monitoring skazanych, który jest dziesięć razy tańszy od kar wykonywanych w więzieniach; program pracy więźniów oparty o budowę hal produkcyjnych przy zakładach karnych; system losowego przydziału spraw sędziom – całkowicie przejrzysty i bezstronny.

Biznes potrzebuje uczciwości

W debacie na temat innowacyjnych i „eksportowych” rozwiązań prawnych związanych z przeciwdziałaniem przestępczości, wzięli udział wiceministrowie sprawiedliwości Bułgarii – Evgeni Stoyanow, Chorwacji ­– Juro Martinović, Estonii– Viljar Peep, Węgier – János Bóka i Polski – Marcin Warchoł.

Evgeni Stoyanow relacjonował doskonałe efekty stosowania w Bułgarii konfiskaty majątków pochodzących z przestępstwa. Juro Martinović mówił o wydziałach do walki z przestępczością zorganizowaną, które działają na Chorwacji w ramach prokuratury, policji, służby skarbowej i sądów. Viljar Peep podkreślił, że w Estonii wszyscy obywatele posiadają „tożsamość cyfrową” (elektroniczny podpis i dowód osobisty), co m.in. zwiększa bezpieczeństwo w obrocie gospodarczym. Z kolei János Bóka zapowiadał wprowadzenie na Węgrzech reformy Kodeksu karnego oraz Kodeksu postępowania karnego.

- Mówimy dziś o prawie dla rozwoju. Ten rozwój nie jest możliwy przy niekorzystnym klimacie dla biznesu. A niekorzystny klimat dla przedsiębiorczości to sytuacja, gdy przestępcy czują się bezkarni. Biznes potrzebuje uczciwości i sprawiedliwości – zaznaczył wiceminister Marcin Warchoł.

Trzy filary debaty

Kongres zwracał uwagę na tworzenia przepisów prawnych stanowiących fundament walki z przestępczością a także podstawę odpowiedzialnego rozwoju państwa, gospodarki i wspólnoty obywateli. Tak by realizacji przedsięwzięć ekonomicznych i społecznych towarzyszyło poczucie szeroko rozumianego bezpieczeństwa. Stąd trzy filary Forum: „Sprawiedliwość i bezpieczeństwo”, „Prawo i gospodarka” oraz „Cywilizacja i wartości”.

Wokół tych głównych zagadnień w Centrum Kongresowym ICE Kraków toczyło się wiele ciekawych debat, paneli dyskusyjnych, a także międzypaństwowych spotkań bilateralnych. Była to unikalna okazja do wymiany poglądów na temat tego, co kraje Europy Środkowej i Wschodniej mogą zaoferować w sferze bezpieczeństwa, gospodarki i wartości – ze szczególnym uwzględnieniem tak istotnego zadania, jakim jest przeciwdziałanie przyczynom przestępczości.

Dwa dni pełne dyskusji

Oba dni konferencji zostały wypełnione panelami dyskusyjnymi. „Państwo kontra układ ­-­ jak wygrać z mafią”, „Czy internet da się opanować ­- regulacje w służbie cyberbezpieczeństwa”, „Więzienie bez krat ­- szansa czy zagrożenie” – to tylko niektóre z intrygujących tematów.

Wśród moderatorów byli znani publicyści. Tomasz Pietryga z „Rzeczpospolitej” prowadził dyskusje „Jak mądrym prawem wesprzeć gospodarkę” i „Nowe technologie – wyzwaniem dla prawa”. Weronika Kostrzewa z Radia Plus zachęcała do dialogu „Współczesność kontra prawa człowieka”. Z kolei Rafał Ziemkiewicz z „Do Rzeczy” zajmował się panelami: „Reprywatyzacja – mission impossible” oraz „Skuteczne prawo karne - czy przestępca boi się paragrafu”. W dyskusji dotyczącej prawa karnego wziął udział wiceminister sprawiedliwości Marcin Warchoł, a minister Beata Kempa uczestniczyła w panelu „Tożsamość narodowa fundamentem Europy”.

Bardzo interesujące były również inne panele. Podczas debaty „Ochrona prawna dla przedsiębiorców” wiceminister sprawiedliwości Łukasz Piebiak przedstawił szczegóły reformy Kodeksu postępowania cywilnego, która m.in. przywraca w sądach postępowania gospodarcze. Głównym celem tych zmian jest przyspieszenie procesów.

- Opóźniona sprawiedliwość to zaprzeczenie sprawiedliwości – wskazał Łukasz Piebiak.

Wiceminister Michał Wójcik zabrał głos w dyskusji pod hasłem „Rodzina jest najważniejsza”. Debata dotyczyła m.in. unijnych regulacji związanych z kwestią oddawania dzieci pod opiekę zastępczą.

- Wprowadzimy do prawa wspólnotowego obowiązek zachowania tożsamości dziecka. Jestem przekonany, że niebawem ten przepis zostanie przyjęty i zacznie obowiązywać we wszystkich państwach Unii Europejskiej – poinformował Michał Wójcik.

Prawo dla ludzi i gospodarki

Forum było okazją do zaprezentowania konkretnych, przygotowanych już przez polskie Ministerstwo Sprawiedliwości, regulacji prawnych, które przeciwdziałają przyczynom przestępczości. Chronią one uczciwych przedsiębiorców i konsumentów, m.in. dzięki skutecznemu zwalczaniu przestępczości związanej z wyłudzaniem podatku VAT, a także odbieraniu majątku oszustom, którzy wzbogacili się na przestępstwie. Istotne również jest wprowadzenie przepisów ułatwiających ogłoszenie upadłości konsumenckiej.

W trakcie dyskusji prezentowane były przygotowane w Ministerstwie Sprawiedliwości RP rozwiązania zapobiegające nadużyciom w inwestycjach drogowych oraz przyśpieszające postępowania sądowe. Te sprawy są ważne dla biznesu i obywateli. Tematem kongresu było również to, jak rządzący powinni troszczyć się o jakość prawa, gwarantującą powodzenie innowacyjnych przedsięwzięć gospodarczych czy społecznych. Chodzi też o rozwój inicjatyw, dzięki którym żaden z regionów i żaden z obywateli nie będzie dyskryminowany. 

Motor rozwoju regionu

Konferencja w Krakowie służyła również wzmacnianiu wielkiego projektu politycznego i gospodarczego, istotnego dla całego naszego regionu, jakim jest „Trójmorze”.

Ideą spotkania było przeświadczenie, że jasne i sprawiedliwe przepisy prawa przeciwdziałają przestępczości, budują zaufanie do państwa i przyczyniają się do wzrostu gospodarczego kraju oraz całych regionów Europy. Konferencja służyła wspieraniu inicjatyw w tej dziedzinie i budowaniu forum eksperckiego.

Forum Prawo dla Rozwoju ma szansę stać się cyklicznym spotkaniem polskich i zagranicznych ekspertów, motorem rozwoju całego regionu.

Biuro Komunikacji i Promocji
Ministerstwo Sprawiedliwości