Ławnik – to brzmi dumnie - Ministerstwo Sprawiedliwości

Ławnik – to brzmi dumnie

Przygotowujemy pakiet rozwiązań, które mają wpłynąć na pozycję ławników w polskim wymiarze sprawiedliwości.

Artykuł 182 Konstytucji gwarantuje udział obywateli w sprawowaniu wymiaru sprawiedliwości. Ta ważna dla społeczeństwa i wymiaru sprawiedliwości misja jest realizowana przez ławników. Ławnicy są łącznikiem między sędziami a społeczeństwem. Ich decyzje mają swoją wagę. Wykluczanie ławników z procedury sądowej, które obserwowaliśmy przez ostatnie lata, nie było dobrym rozwiązaniem. Nasze działania mają zwiększyć zainteresowanie pełnieniem funkcji ławnika

Wyzwania przed nami

Ze statystyk wynika, że liczba ławników zmniejsza się z roku na rok. Na kadencję 2000–2003 rady gminy wybrały ich 44 372, ale w latach 2012–2015 funkcję tę sprawowały tylko 13 933 osoby. Nieprzypadkowo spadek ich liczby o ponad 2/3 nastąpił po nowelizacji Kodeksu karnego z 2007 r. Na kolejną kadencję, a więc na lata 2024–2027, wybrano jedynie 6 075 ławników. Aktualnie trwają nabory dodatkowe. Tylko w Warszawie brakuje około 200 ławników.

Co więcej, zaledwie 3 procent ławników to osoby w wieku od 30 do 35 lat. Naszym celem jest podnieść ich liczbę do przynajmniej 10 procent wszystkich ławników.

Jakie zmiany przewidujemy

W ramach wprowadzanych zmian planujemy między innymi:

uprościć formularze zgłoszeniowe dla kandydatów na ławników;
opracować napisany prostym językiem poradnik ławnika;
organizować szkolenia dla ławników (prowadzone nie tylko przez sędziów) oraz zajęcia z ławnikami w szkołach;
utworzyć „Drużynę ławników”, która będzie doradzać Ministerstwu Sprawiedliwości;
zachęcać organizacje pracodawców do zgłaszania kandydatów na ławników.

W dłuższej perspektywie przewidujemy również:

podniesienie stawek za udział ławników w posiedzeniach;
przywrócenie ławników do orzekania w sprawach cywilnych – obecnie ławnicy orzekają wspólnie z sędziami i asesorami sądowymi w sprawach rodzinnych i karnych;
rozważenie wybierania ławników bezpośrednio przez obywateli w wyborach samorządowych – obecnie ławników w tajnym głosowaniu wybierają radni gminy.

Proponowane zmiany konsultujemy z ekspertami, między innymi Martyną Skibniewską, przewodniczącą Stowarzyszenia Ławników Polskich, oraz Jarosławem Gwizdakiem, adwokatem i byłym sędzią.

Aktualne nabory