W swoim wystąpieniu Adam Bodnar wyraził głęboką wdzięczność za możliwość zabrania głosu na tak ważnym forum. Zwrócił uwagę na kluczową rolę środowiska sędziowskiego w obronie niezależności sądów i niezawisłości sędziów w trudnych latach 2015–2023. Podkreślił, że działania te są istotą funkcjonowania Stowarzyszenia „Themis” i stanowią niezwykle cenny wkład w ochronę praworządności.

Naprawa wymiaru sprawiedliwości

Minister szczegółowo omówił dotychczasowe działania reformatorskie oraz plany legislacyjne związane z naprawą wymiaru sprawiedliwości. W centrum uwagi znalazły się zmiany dotyczące Krajowej Rady Sądownictwa, przewidziane w ustawie z 12 lipca 2024 r. Wprowadza ona przepisy zgodne z Konstytucją RP oraz standardami europejskimi, w tym orzeczeniami Trybunału Sprawiedliwości UE i Europejskiego Trybunału Praw Człowieka.

Zgodnie z nową ustawą członkowie Krajowej Rady Sądownictwa będą wybierani wyłącznie przez sędziów, a nie przez Sejm, co ma zagwarantować niezależność KRS od władz ustawodawczej i wykonawczej. W nowej Radzie mają być reprezentowani sędziowie ze wszystkich rodzajów sądów. Przewidziano również publiczne wysłuchania kandydatów na członków Rady.

Minister Bodnar omówił także prace nad reformą systemu delegowania sędziów, uwzględniając wyrok Trybunału Sprawiedliwości UE z listopada 2021 r. Nowe regulacje ograniczają arbitralność decyzji o delegowaniu i odwoływaniu sędziów, a procedura stanie się jawna i transparentna.

Przywrócenie zaufania do sądów

Minister zapowiedział likwidację tzw. regulacji kagańcowych, które m.in. zakazywały badania prawidłowości umocowania sędziego oraz nakładały obowiązek składania przez sędziów oświadczeń o członkostwie w organizacjach społecznych.

Adam Bodnar zwrócił uwagę na prace nad rozwiązaniem kluczowych problemów, takich jak status tzw. neo-sędziów, restrukturyzacja Sądu Najwyższego, przywrócenie ładu konstytucyjnego w sądownictwie czy reforma samorządu sędziowskiego. Omówił także współpracę z Komisją Wenecką i Radą Europy nad rozwiązaniami zgodnymi z europejskimi standardami.

Jednym z tematów była również reforma rozdzielenia funkcji Ministra Sprawiedliwości i Prokuratora Generalnego. Jej celem jest zagwarantowanie niezależności prokuratury od administracji rządowej oraz uniezależnienie Prokuratora Generalnego od wpływów politycznych.

Minister podkreślił, że trwające reformy wymiaru sprawiedliwości mają na celu przywrócenie zaufania obywateli do sądów. Wyraził nadzieję na dalszą współpracę z organizacjami sędziowskimi oraz środowiskiem prawniczym.

Stowarzyszenie dla demokracji

Stowarzyszenie Sędziów „Themis”, założone w 2010 r., to jedno z największych stowarzyszeń zawodowych sędziów w Polsce. Jego głównym celem jest działanie na rzecz niezależności sądów i niezawisłości sędziów.

„Themis” aktywnie angażuje się w ochronę zasad państwa prawa, demokracji oraz praw człowieka i obywatelskich swobód. Dąży także do integracji środowiska sędziowskiego. Poprzez inicjatywy edukacyjne i obywatelskie Stowarzyszenie przyczynia się do podnoszenia świadomości prawnej społeczeństwa. Pierwszą prezeską „Themis” była sędzia Irena Kamińska (2010–2018). Obecnie funkcję tę pełni Anna Korwin-Piotrowska, a wiceprezeską jest sędzia Beata Morawiec.