Minister Sprawiedliwości wystąpił z uzasadnionym wnioskiem do kolegium Sądu Okręgowego w Olsztynie o wyrażenie opinii w przedmiocie odwołania z pełnionych funkcji sędziego SO Michała Lasotę pełniącego funkcję Prezesa Sądu w Olsztynie oraz sędziów SO Marcina Czapskiego i SO Tomasza Kosakowskiego pełniących funkcję Wiceprezesów Sądu Okręgowego w Olsztynie, w stosunku do każdej z wymienionych osób zawieszając je z dniem dzisiejszym w pełnieniu czynności.

W odniesieniu do sędziego SO Michała Lasoty wniosek Ministra Sprawiedliwości został uzasadniony nadużywaniem funkcji Zastępcy Rzecznika Dyscyplinarnego poprzez wszczynanie postępowań dyscyplinarnych wobec sędziów stosujących prawo europejskie. Przykładem tego rodzaju działania było wszczęcie 28 listopada 2019 r. postępowania dyscyplinarnego przeciwko sędziemu Pawłowi Juszczyszynowi m.in. z tego powodu, że wykonując wyrok TSUE z 19 listopada 2019 r. (tzw. „sprawa AK”) podjął działania w celu weryfikacji prawidłowości powołania KRS ukształtowanej ustawą z 8 grudnia 2017 r., co doprowadziło do bezprawnego zawieszenia sędziego Juszczyszyna w wykonywaniu zawodu na okres ponad 2 lat, gdzie w związku z tą sprawą wyrokiem z 6 października 2022 r. (skarga nr 35599/20) ETPCz stwierdził naruszenie postanowień EKPCz (art. 6, art. 8, art. 18).

Kolejnym argumentem uzasadniającym odwołanie SO Michała Lasoty był jego dwukrotny udział w procedurze konkursowej przed KRS, ukształtowaną ustawą z 8 grudnia 2017 r., w celu objęcia stanowiska sędziego sądu okręgowego, a następnie sędziego sądu apelacyjnego. Zdaniem Ministra Sprawiedliwości sytuacja, w której orzeczenia z udziałem osoby pełniącej funkcję Prezesa Sądu Okręgowego mogą być z urzędu uchylane przez Sąd Najwyższy w trakcie kontroli kasacyjnej ze względu na bezwzględną przyczynę odwoławczą z art. 439 § 1 pkt. 2 k.p.k. (nienależyta obsada sądu), m.in. ze względu na udział sędziego w procedurze awansowej z udziałem nieprawidłowo ukształtowanej KRS, w sposób zasadniczy podważa autorytet wymiaru sprawiedliwości. Przykładem takiego orzeczenia jest wyrok Sądu Najwyższego z 15 lutego 2024 r. (sygn. IV KK 327/23), gdzie – po przeprowadzeniu tzw. testu niezależności - wskazano, iż w przypadku udziału sędziego Michała Lasoty w składzie orzekającym obywatele nie mają zapewnionego prawa do rzetelnego procesu przed niezawisłym i bezstronnym sądem.

W odniesieniu do sędziów: SO Marcina Czapskiego i SO Tomasza Kosakowskiego wniosek Ministra Sprawiedliwości został uzasadniony ich udziałem w procedurze konkursowej przed KRS, ukształtowaną ustawą z 8 grudnia 2017 r., w celu objęcia stanowisk sędziów sądu okręgowego. Również w tym przypadku sytuacja, w której orzeczenia wydane z udziałem osób pełniących funkcje wiceprezesów sądu okręgowego mogą być z urzędu uchylane przez Sąd Najwyższy w trakcie kontroli kasacyjnej ze względu na bezwzględną przyczynę odwoławczą z art. 439 § 1 pkt. 2 k.p.k. (nienależyta obsada sądu), m.in. ze względu na udział sędziego w procedurze awansowej z udziałem nieprawidłowo ukształtowanej KRS, w sposób zasadniczy podważa autorytet wymiaru sprawiedliwości

Minister Sprawiedliwości zwraca uwagę na fakt, że w okresie sprawowania funkcji Ministra Sprawiedliwości przez Zbigniewa Ziobrę, kiedy to w 2017 r. doszło do zmiany przepisów Ustawy o ustroju sądów powszechnych, która wyeliminowała wpływ organów samorządu sędziowskiego na wybór prezesów i wiceprezesów sądów. Doprowadziło to do sytuacji, w której na stanowiska prezesów i wiceprezesów sądów Minister Sprawiedliwości zaczął wyznaczać osoby nie posiadające wystarczającego doświadczenia orzeczniczego i menedżerskiego. Kandydaci na prezesów i wiceprezesów sądów byli wybierani według klucza pozamerytorycznego, co w wielu przypadkach znacząco obniżyło standard zarządzania sądami. W ocenie Ministra Sprawiedliwości żadna z osób, których dotyczy podjęta procedura odwołania nie ma należytych kompetencji do wykonywania powierzonych jej funkcji, ani nie cieszy się poparciem i zaufaniem sędziów.

Minister Sprawiedliwości podjął decyzję o wszczęciu procedury odwołania i zawieszenia w pełnieniu funkcji Kierownictwa Sądu Okręgowego w Olsztynie po wnikliwym zapoznaniu się z dokumentami dotyczącymi sytuacji sądu, co doprowadziło do wniosku, że jest to jedyne rozwiązanie, które jest w stanie zapobiec pogłębianiu się chaosu w zarządzaniu sądem, czego przyczyną jest brak należytych kompetencji zarządzających nim osób.

Zgodnie z art. 27. § 1 pkt. 2 Ustawy o ustroju sądów powszechnych (u.s.p.) prezes i wiceprezes sądu mogą być odwołani przez Ministra Sprawiedliwości w toku kadencji m.in. w przypadku, gdy dalszego pełnienia funkcji nie da się pogodzić z innych powodów z dobrem wymiaru sprawiedliwości.

Procedura odwołania z wymienionych stanowisk rozpoczyna się od wystąpienia przez Ministra Sprawiedliwości z uzasadnionym wnioskiem o podjęciu zamiaru odwołania osób pełniących funkcje prezesa bądź wiceprezesa sądu do kolegium właściwego sądu, który w takiej sytuacji jest zobowiązane zaopiniować działanie Ministra (art. 27 § 2 u.s.p.), przy czym na czas do rozpoznania wniosku Minister jest władny zawiesić osoby których dotyczy wniosek w pełnieniu czynności (art. 27 § 2 u.s.p.). W razie uzyskania negatywnej opinii kolegium odnośnie zamiaru odwołania Minister Sprawiedliwości może wystąpić do Krajowej Rady Sądownictwa (KRS), której sprzeciw wyrażony większością 2/3 głosów w terminie 30 dni uniemożliwia odwołanie osób z pełnionych funkcji (art. 27 § 5 u.s.p.).

Biuro Komunikacji i Promocji
Ministerstwo Sprawiedliwości