W dniu 11 stycznia 2024 r. Europejski Trybunał Praw Człowieka (dalej: Trybunał lub ETPC) opublikował decyzję z dnia 5 grudnia 2023 r. w sprawie Łuczkiewicz przeciwko Polsce (skarga nr 1464/14). Skarga dotyczyła zarzutu naruszenia art. 1 Protokołu nr 1 do Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności (prawo do poszanowania własności) i art. 14 Konwencji (zakaz dyskryminacji) w związku z art. 1 Protokołu nr 1.

Na podstawie art. 17 ust. 1 i 3 ustawy z 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (dalej: ustawa z 2003 r.) skarżący otrzymywał świadczenie pielęgnacyjne w związku z opieką nad niepełnosprawną matką. W dniu 1 stycznia 2013 r. weszła w życie ustawa z dnia 7 grudnia 2012 r. o zmianie ustawy z 2003 r., wprowadzając nowy system przyznawania świadczeń dla opiekunów. Na mocy przepisów przejściowych decyzje przyznające opiekunom świadczenia wydane na podstawie poprzednich przepisów wygasły z mocy prawa z dniem 30 czerwca 2013 r. Wyrokiem z dnia 5 grudnia 2013 r.
(K 27/13) Trybunał Konstytucyjny orzekł o niezgodności z Konstytucją art. 11 ust. 1 i 3 ustawy z dnia 7 grudnia 2012 r. Z dniem 15 maja 2014 r. weszła w życie ustawa o ustaleniu i wypłacie zasiłków dla opiekunów wprowadzająca zasiłek dla opiekunów pozbawionych świadczeń na mocy ustawy z dnia 7 grudnia 2012 r. Zgodnie z ustawą z dnia 4 kwietnia 2014 r., skarżącym przysługiwało prawo do świadczenia oraz do ubiegania się o wypłatę świadczeń należnych za okres od 1 lipca 2013 r. do 15 maja 2014 r., tj. do dnia wejścia w życie ustawy.

W dniu 26 lipca 2013 r. grupa posłów złożyła do TK wniosek o stwierdzenie niezgodności z Konstytucją artykułów 16 a ust. 2 i 17 ust. 1b ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych w jej brzmieniu obowiązującym od dnia 1 stycznia 2013 r. Podnieśli oni, że ustawa powoduje dyskryminujące różnicowanie opiekunów, ponieważ nabycie prawa do świadczenia pielęgnacyjnego zostało uzależnione od wieku wystąpienia niepełnosprawności. W wyroku z dnia 21 października 2014 r. (K 38/13) TK uznał art. 16a ust. 2 oraz art. 17 ust. 1b za niezgodne z Konstytucją.

Trybunał zauważył, że po uchwaleniu ustawy z 2014 r. skarżącemu przyznano świadczenie opiekuńcze w tej samej wysokości, wypłacone z mocą wsteczną wraz z odsetkami ustawowymi. W zakresie zarzutu naruszenia art. 14 w związku z art. 1 Protokołu nr 1 Trybunał zauważył, że skarżący złożył wniosek o zasiłek pielęgnacyjny w dniu 28 października 2016 r. i otrzymał pozytywną decyzję w dniu 13 grudnia 2016 r. Z uwagi na powyższe, ETPC uznał, że okoliczności, których dotyczyła skarga nie mają już miejsca, a skutki ewentualnego naruszenia Konwencji z powodu tych okoliczności zostały naprawione.

W związku powyższym, sprawa będąca podstawą skargi na podstawie art. 1 Protokołu nr 1 i art. 14 w związku z art. 1 Protokołu nr 1, została uznana za „rozstrzygniętą" w rozumieniu art. 37 ust. 1 lit. b Konwencji. Decyzja jest dostępna w języku angielskim w bazie orzeczeń na stronie ETPC (https://hudoc.echr.coe.int).