Najnowsza decyzja Europejskiego Trybunału Praw Człowieka
06.06.2024
Europejski Trybunał Praw Człowieka (dalej: Trybunał lub ETPC) opublikował
6 czerwca 2024 roku decyzję z 14 maja 2024 r. w sprawie Bajbor przeciwko Polsce
(nr 67315/14). Skarga dotyczyła zarzutu naruszenia art. 8 Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności (dalej: Konwencja) ze względu na naruszenie prawa do poszanowania życia prywatnego w związku z opublikowaniem tzw. „Listy Wildsteina” w 2005 r., na której pojawiło się nazwisko skarżącego - co zdaniem skarżącego położyło negatywne światło na jego reputację - oraz nieprzeprowadzenia przez polskie władze śledztwa w sprawie jej ujawnienia. W sprawie tej Rząd złożył wstępne zastrzeżenie dotyczące niewyczerpania przez skarżącego krajowych środków odwoławczych. Trybunał zgodził się z zastrzeżeniami Rządu ze względu na to, że skarżący nie podniósł w żadnym postępowaniu cywilnym przeciwko IPN zarzutów, które podniósł w skardze, a w konsekwencji nie mogły być skutecznie rozpoznane przez sądy krajowe. Zauważył również, że skarżący nie przystąpił do postępowania, które zostało wszczęte na polecenie Prokuratora Krajowego i na wniosek osiemnastu innych osób, których nazwiska również znalazły się na liście, w sprawie ujawnienia przez urzędnika państwowego osobie nieuprawnionej bazy danych IPN-u oraz w sprawie braku należytego zabezpieczenia bazy danych przed nieuprawnionym kopiowaniem i usuwaniem, oraz nie podjął się żadnej innej inicjatywy w tym zakresie. W 2009 r. skarżący pozwał IPN za naruszenie jego dóbr osobistych z żądaniem publicznych przeprosin. Powództwo skarżącego zostało oddalone, zaś dalsze jego działania apelacyjne i kasacyjne nie przyniosły oczekiwanych rezultatów. Zdaniem Trybunału, skarżący zignorował jedną dostępną mu drogę prawną i nadużył drugiej, uniemożliwiając w ten sposób organom krajowym rozpatrzenie jego zarzutów co do istoty. Trybunał, mając na względzie wszystkie dokumenty, które są w jego posiadaniu oraz podjęcie przez Rząd niezwłocznych i jasnych działań w reakcji na ujawnienie listy, na podstawie art. 35 § 4 Konwencji postanowił o odrzuceniu skargi skarżącego z uwagi na jej niedopuszczalność. Wyrok Trybunału został wydany po prawie 20 latach od ujawnienia listy i po 10 latach od wszczęcia przed nim postępowania, ma więc zasadniczo wartość historyczną. Wyrok Trybunału jest ostateczny.