W dniu 14 grudnia 2023 r. Europejski Trybunał Praw Człowieka (dalej: Trybunał lub ETPC) opublikował decyzje w sprawach:

• Avesani przeciwko Polsce (skarga nr 24877/20) - decyzja z dnia 23 listopada 2023 r. o skreśleniu skargi z listy spraw  zgodnie z art. 37 ust. 1  lit. a;
• Blanckenstein i Inni przeciwko Polsce (skarga nr 16500/20) - ugody i decyzja z dnia 23 listopada 2023 r. o skreśleniu skarg z listy;
• Kossowski i Inni przeciwko Polsce (skarga nr 36254/22) - ugody i decyzja z dnia 23 listopada 2023 r. o skreśleniu skarg z listy;
• M.B. i Inni przeciwko Polsce (skarga nr 3030/21) - decyzja z dnia 5 grudnia 2023 r.  o niedopuszczalności skarg i ich skreśleniu z listy spraw;
• Malinowski przeciwko Polsce (skarga nr 49230/22) - deklaracja jednostronna i decyzja z dnia 23 listopada 2023 r. o skreśleniu skargi z listy;
• Pantoł i Kamiński przeciwko Polsce (skargi nr 1739/22 i 8750/22­) - deklaracje jednostronne i decyzja z dnia 23 listopada 2023 r. o skreśleniu skarg z listy;
• Wójcicki i Kubiak przeciwko Polsce (skarga nr 21720/21) - deklaracje jednostronne i decyzja z dnia 23 listopada 2023 r. o skreśleniu skarg z listy;
• Wojewoda i Inni przeciwko Polsce (skarga nr 61007/21) - ugody i decyzja z dnia 23 listopada 2023 r. o skreśleniu skarg z listy spraw.

 

Skarga w sprawie Avesani przeciwko Polsce (nr 24877/20) dotyczyła zarzutu naruszenia art. 8 Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności (dalej: Konwencja) ze względu na długość i rezultat postępowania, zainicjowanego przez skarżącego w celu odzyskania dziecka, które zostało wywiezione z Włoch do Polski przez matkę dziecka. Wobec zaistnienia okoliczności świadczących o braku woli skarżącego do kontunuowania postępowania w niniejszej sprawie, Trybunał uznał, że dalsze rozpatrywanie skargi nie jest uzasadnione i postanowił skreślić sprawę z listy.

Z uwagi na podobny przedmiot skarg Trybunał rozpoznał sprawę Blanckenstein przeciwko Polsce (skarga nr 16500/20) łącznie z czterema innymi skargami: p. Wandy Gajdy i  p. Haliny Weber (skarga nr 34717/21), p. Beaty Podgórskiej (skarga nr 38033/22), p. Jolanty Kosińskiej (skarg nr 41941/22) oraz p. Włodzimierza Grudzińskiego (skarga nr 42579/22). Wszystkie sprawy dotyczyły zarzutu naruszenia art. 6 ust. 1 i art. 13 Konwencji ze względu na przewlekłość postępowań administracyjnych. W sprawach tych strony zawarły ugody, na mocy których Rząd zobowiązał się do wypłaty skarżącym kwot od 1000 do 10400 euro. W związku z porozumieniem stron Trybunał skreślił skargi z listy spraw zgodnie z art. 39 Konwencji.

Mając na uwadze podobny przedmiot skarg, Trybunał objął decyzją Kossowski i Inni przeciwko Polsce (skarga nr 36254/22 i in.) sprawy ze skarg: R. K. (skarga nr 36254/22), P. J. (skarga nr 38518/22), M. G. (skarga nr 38519/22), A.R. (skarga nr 40889/22), W.G. (skarga nr 42576/22), K.J. (skarga nr 44850/22). Wszystkie skargi dotyczyły zarzutu naruszenia art. 6 ust. 1 Konwencji ze względu na przewlekłość postępowania karnego oraz art. 13 Konwencji z uwagi na brak skutecznego środka odwoławczego w prawie krajowym. Rząd przyznał, że doszło do naruszenia art. 6 ust. 1 oraz art. 13 Konwencji w związku z zaistniałą przewlekłością postępowań i brakiem skutecznego środka odwoławczego w prawie krajowym oraz zobowiązał się wypłacenia skarżącym stosownego zadośćuczynienia w wysokości od 1700 do 10920 euro, na które skarżący wyrazili zgodę. W związku z takim stanem rzeczy, Trybunał postanowił skreślić ww. skargi z listy rozpatrywanych spraw.

Sprawa M.B. i 926 Innych p. Polsce (skarga nr 3030/21 i in.) miała związek z opublikowaniem w dniu 27 stycznia 2021 r. wyroku Trybunału Konstytucyjnego („TK”) z 22 października 2020 r. (sygn. K 1/20), w którym TK uznał za niezgodne z Konstytucją  art. 4a ust. 1 pkt 2 i art. 4a ust. 2 ustawy z 1993 r. o planowaniu rodziny, ochronie płodu ludzkiego i warunkach dopuszczalności przerwania ciąży (przepisy te dawały możliwość legalnego przerwania ciąży w przypadkach dużego prawdopodobieństwa ciężkiego i nieodwracalnego upośledzenia płodu albo nieuleczalnej choroby zagrażającej jego życiu). W styczniu 2021 r. Fundacja na rzecz Kobiet i Planowania Rodziny („FEDERA”), prowadząca kampanię na rzecz praw seksualnych i reprodukcyjnych, zamieściła w Internecie wstępnie wypełniony formularz skargi do ETPC wraz z załącznikami. FEDERA zachęcała kobiety w wieku rozrodczym mieszkające w Polsce do składania skarg do Trybunału. Potencjalne skarżące poproszono o wydrukowanie wstępnie wypełnionego formularza skargi, dodanie informacji o swojej sytuacji osobistej, podpisanie go i przesłanie do Trybunału. Skarżące złożyły swoje skargi, korzystając z ww. formularza. Większość skarżących jedynie podpisała wstępnie wypełniony formularz skargi, nie podając żadnych dodatkowych argumentów ani informacji na temat swojej indywidualnej sytuacji. Żadna ze skarżących nie dołączyła dokumentów ani zaświadczeń lekarskich odnoszących się do jej sytuacji. Skarżące zarzuciły, że są potencjalnymi ofiarami naruszenia art. 3 i 8 Konwencji, ponieważ w sytuacji zajścia w ciążę będą zmuszone do jej kontynuowania, nawet w przypadku  ciężkiego i nieodwracalnego upośledzenia płodu albo jego nieuleczalnej choroby. Zarzuciły również naruszenie art. 8 Konwencji z uwagi na fakt, że ograniczenie nie było „przewidziane przez prawo”, biorąc pod uwagę nieprawidłowy skład Trybunału Konstytucyjnego orzekającego w sprawie. Trybunał uznał, że skarżące nie przedstawiły wystarczających dowodów potwierdzających, że były narażone na rzeczywiste ryzyko poniesienia szkody wynikającej ze zmian spowodowanych wyrokiem TK  z 22 października 2020 r. W związku z powyższym ETPC stwierdził, że skarżące nie mogły powoływać się na status ofiary w rozumieniu art. 34 Konwencji i uznał skargi za niedopuszczalne.

W sprawie Malinowski przeciwko Polsce (skarga nr 49230/22) skarżący zarzucił naruszenie art. 6 ust. 1 i art. 13 Konwencji w związku z przewlekłością postępowania karnego. Rząd złożył deklarację jednostronną, w której przyznał, że miało miejsce naruszenie i zaproponował wypłacenie skarżącemu kwoty 6670 euro. Pomimo, że Trybunał nie otrzymał od skarżącego odpowiedzi akceptującej warunki deklaracji jednostronnej, uwzględniając przyznanie naruszenia, jak również proponowaną kwotę zadośćuczynienia - która jest zgodna z kwotami zasądzonymi w podobnych sprawach - Trybunał uznał, że dalsze rozpoznawanie skargi nie jest uzasadnione i skorzystał z prawa do wykreślenia skargi z listy spraw zgodnie z art. 37 ust. 1 lit. c Konwencji.

W sprawach Pantoł i Kamiński przeciwko Polsce (skargi nr 1739/22 i 8750/22) skarżący zarzucili naruszenie art. 6 ust. 1 i art. 13 Konwencji w związku z przewlekłością postępowań cywilnych oraz brakiem skutecznego środka odwoławczego w prawie krajowym. Rząd złożył deklaracje jednostronne, w których przyznał, że doszło do naruszenia i zaproponował wypłacenie skarżącym kwot w wysokości 3120 euro (Pantoł) i 2760 euro (Kamiński). Pomimo, że Trybunał nie otrzymał od skarżących odpowiedzi akceptujących warunki deklaracji jednostronnych, uwzględniając przyznanie naruszeń zawarte w deklaracjach Rządu, jak również proponowane kwoty zadośćuczynienia - które są zgodne z kwotami zasądzonymi w podobnych sprawach - Trybunał uznał, że dalsze rozpoznawanie skarg nie jest uzasadnione i skorzystał z prawa do wykreślenia skarg z listy spraw zgodnie z art. 37 ust. 1 lit. c Konwencji.

W sprawach Wójcicki i Kubiak przeciwko Polsce (skargi nr 21720/21 i 45457/21) skarżący zarzucili naruszenie art. 6 ust. 1 i art. 13 Konwencji w związku z przewlekłością postępowań cywilnych oraz brakiem skutecznego środka odwoławczego w prawie krajowym. Rząd złożył deklaracje jednostronne, w których przyznał, że doszło do naruszenia i zaproponował wypłacenie skarżącym kwot w wysokości 7695 euro (Wójcicki) i 7020 euro (Kubiak). Pomimo, że Trybunał nie otrzymał od skarżących odpowiedzi akceptujących warunki deklaracji jednostronnych, uwzględniając przyznanie naruszeń zawarte w deklaracjach Rządu, jak również proponowane kwoty zadośćuczynienia - które są zgodne z kwotami zasądzonymi w podobnych sprawach - Trybunał uznał, że dalsze rozpoznawanie skarg nie jest uzasadnione i skorzystał z prawa do wykreślenia skarg z listy spraw zgodnie z art. 37 ust. 1 lit. c Konwencji.

Mając na uwadze podobny przedmiot skarg, Trybunał objął decyzją w sprawie Wojewoda i Inni przeciwko Polsce sprawy: p. Ireneusza Wojewody (skarga nr 61007/21), p. Grzegorza Gniado (skarga nr 13727/22), p. Marka Goławskiego (skarga nr 17147/22), p. Jerzego Pardusa (skarga nr 17670/22). Wszystkie skargi dotyczyły zarzutu naruszenia art. 6 ust. 1 Konwencji ze względu na przewlekłość postępowania cywilnego oraz art. 13 Konwencji z uwagi na brak skutecznego środka odwoławczego w prawie krajowym. Rząd przyznał, że doszło do naruszenia art. 6 ust. 1 oraz art. 13 Konwencji w związku z zaistniałą przewlekłością postępowań i brakiem skutecznego środka odwoławczego w prawie krajowym oraz zobowiązał się do wypłacenia skarżącym stosownego zadośćuczynienia w wysokości od 1485 do 4310 euro, na co skarżący wyrazili zgodę. W konsekwencji takiego stanu rzeczy, Trybunał postanowił skreślić ww. skargi z listy rozpatrywanych spraw.

Decyzje są dostępne w języku angielskim w bazie orzeczeń na stronie ETPC (https://hudoc.echr.coe.int).