W dniu 9 lutego 2023 r. Europejski Trybunał Praw Człowieka (dalej: Trybunał lub ETPC) wydał wyrok w sprawie R.M. i Inni przeciwko Polsce (skarga nr 11247/18). Skarga, wniesiona przez czworo obywateli Rosji (pierwszą skarżącą i troje jej małoletnich dzieci), dotyczyła ich umieszczenia i przetrzymywania przez okres około siedmiu miesięcy w zamkniętym ośrodku dla cudzoziemców w oczekiwaniu na wydalenie do Rosji.

Skarżący zarzucili, że zatrzymanie trojga małoletnich było sprzeczne z art. 3 Konwencji ze względu na czas jego trwania, wiek dzieci oraz obecność czynników, które skarżący uznali za wywołujące niepokój (m.in. nadzór ze strony umundurowanego personelu, ograniczenie swobody poruszania się), jak również z uwagi na objawy psychosomatyczne, które wykazywał drugi skarżący.

Powołując się na art. 5 ust. 1 lit. f i art. 5 ust. 4 Konwencji, zarzucili, że zatrzymanie dzieci-skarżących było arbitralne i niepotrzebne, podobnie jak zatrzymanie pierwszej skarżącej po 4 października 2017 r. Ponadto skarżący nie zostali poinformowani o kolejnych wnioskach straży granicznej o zatrzymanie ich w ośrodku.

Skarżący zarzucili również, że ich umieszczenie i przetrzymywanie w ośrodku było sprzeczne z art. 8 Konwencji.

W zakresie zarzutu naruszenia art. 8 Konwencji Rząd przyznał, że doszło do naruszenia praw skarżących i  zobowiązał się do wypłacenia im łącznie kwoty 10000 euro. W świetle zgody skarżących na warunki zawarte w deklaracji Rządu Trybunał skreślił tę część skargi.

W przedmiocie zarzutu naruszenia art. 3 Konwencji Trybunał zauważył, że sami skarżący nie twierdzili, by warunki w ośrodku były nieodpowiednie do przyjmowania rodzin. Ponadto Trybunał uznał, że zatrzymanie w ośrodku zamkniętym drugiego skarżącego, któremu w okresie zatrzymania towarzyszyła rodzina i którego stan zdrowia był ściśle monitorowany przez wykwalifikowanych pracowników medycznych, nie było sprzeczne z art. 3 Konwencji.

W zakresie zarzutu naruszenia art. 5 ust. 1 lit. f Konwencji Trybunał stwierdził, że władze krajowe nie wykazały, że rzeczywiście rozważono, czy zatrzymanie dzieci-skarżących na okres około siedmiu miesięcy było rozwiązaniem, którego nie można było zastąpić żadnym innym środkiem, oraz że władze podjęły niezbędne kroki w celu ograniczenia czasu trwania zatrzymania dzieci-skarżących do ścisłego minimum. W odniesieniu do zarzutu naruszenia art. 5 ust. 4 Konwencji Trybunał zauważył, że żaden z kolejnych wniosków straży granicznej o umieszczenie i przedłużenie pobytu skarżących w ośrodku zamkniętym nie został przekazany skarżącym. Chociaż pierwsza skarżąca została poinformowana o dwóch takich wnioskach, nie wykazano, że informacje jej przekazane zawierały objaśnienie podstawy prawnej oraz prawne i faktyczne powody pozbawienia skarżących wolności w taki sposób, aby dać im rzetelną możliwość zakwestionowania przed sądem legalności przedmiotowego środka.

Wobec powyższego Trybunał stwierdził, że doszło do naruszenia art. 5 ust. 1 lit. f Konwencji w odniesieniu do trojga małoletnich skarżących oraz naruszenie art. 5 ust. 4 Konwencji w odniesieniu do wszystkich skarżących i zasądził na rzecz skarżących kwotę 10000 euro tytułem zadośćuczynienia oraz 850 euro tytułem kosztów poniesionych w postępowaniu przed Trybunałem.

Wyrok jest dostępny w języku francuskim w bazie orzeczniczej Trybunału (https://hudoc.echr.coe.int), wkrótce zostanie przetłumaczony na język polski i zamieszczony w bazie orzeczeń ETPC na stronie Ministerstwa Sprawiedliwości.