W dniu 16 lutego 2023 r. Europejski Trybunał Praw Człowieka wydał wyrok w sprawie Hubert Nowak przeciwko Polsce (skarga nr 57916/16). Skarżący zarzucił między innymi naruszenie art. 2 Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności („Konwencja)” podnosząc, że władze nie zapewniły ochrony jego prawa do życia oraz nie przeprowadziły skutecznego i rzetelnego postępowania dotyczącego zarzutu zaniedbania medycznego.

W styczniu 2006 r. skarżący uległ wypadkowi drogowemu. Lekarz karetki pogotowia (A.M.) stwierdził zgon kierującego. Kilkadziesiąt minut później jeden z funkcjonariuszy policji zauważył oznaki życia kierującego. Wówczas lekarz ponownie zbadał skarżącego i stwierdził, że mężczyzna żyje. Skarżący został przewieziony do szpitala, gdzie zdiagnozowano u niego ciężkie uszkodzenie mózgu. Postępowanie dyscyplinarne wobec lekarza zostało umorzone. W postępowaniu karnym wyrok skazujący A.M., zapadły w pierwszej instancji, został uchylony przez sąd odwoławczy z powodu przedawnienia.

W zakresie zarzutu naruszenia art. 2 Konwencji w aspekcie materialnym Trybunał zauważył, że w kontekście zarzucanego zaniedbania medycznego, pozytywne obowiązki materialne państw ograniczają się do ustanowienia odpowiednich ram regulacyjnych, wymuszających na służbach ratowniczych i szpitalach – prywatnych lub publicznych – przyjęcie odpowiednich środków mających na celu ochronę życia pacjentów. Trybunał stwierdził, że obowiązujące ramy prawne nie ujawniły żadnych braków w zakresie obowiązku państwa do ochrony prawa do życia skarżącego. W związku z powyższym orzekł, że nie doszło do naruszenia art. 2 Konwencji w aspekcie materialnym.

W kontekście zarzutu naruszenia art. 2 Konwencji w aspekcie proceduralnym Trybunał zauważył, że po upływie dziesięciu lat po wypadku, w wyniku którego skarżący doznał paraliżu czterokończynowego, i około sześciu lat po wniesieniu przez skarżącego subsydiarnego aktu oskarżenia postępowanie karne umorzono, ponieważ zarzuty wobec A.M. uległy przedawnieniu. Wskutek tego skarżący i jego rodzina, którzy aktywnie uczestniczyli w postępowaniu, składając odwołania od wielokrotnych postanowień prokuratora o umorzeniu śledztwa oraz wnosząc subsydiarny akt oskarżenia, doczekali się uchylenia wydanego w pierwszej instancji wyroku skazującego A.M. tylko dlatego, że postępowanie trwało zbyt długo. Trybunał zauważył ponadto, że postępowanie cywilne o odszkodowanie toczy się od prawie trzynastu lat przed sądem pierwszej instancji i dotąd nie wydano żadnego orzeczenia.

W związku z powyższym Trybunał stwierdził, że odpowiednie mechanizmy krajowego systemu prawnego, traktowane jako całość, nie zapewniły w praktyce skutecznej i szybkiej reakcji ze strony władz zgodnej z obowiązkami państwa, wynikającymi z art. 2 Konwencji. Z powyższych powodów Trybunał orzekł, że doszło do naruszenia art. 2 Konwencji w jego aspekcie proceduralnym  i zasądził na rzecz skarżącego kwotę 26000 euro.

Wyrok stanie się ostateczny zgodnie z warunkami określonymi w art. 44 ust. 2 Konwencji.

Wyrok jest dostępny w języku angielskim w bazie orzeczniczej Trybunału (https://hudoc.echr.coe.int), został również przetłumaczony na język polski i zamieszczony w bazie orzeczeń ETPC na stronie Ministerstwa Sprawiedliwości.