W dniu 6 czerwca 2019 roku Europejski Trybunał Praw Człowieka (dalej Trybunał lub ETPCz) wydał wyrok w sprawie Tyrka przeciwko Polsce (skarga nr 37734/14).

Skarżąca zarzuciła naruszenie art. 6 ust. 1 Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności (dalej: Konwencja), do którego miało dojść wskutek przewlekłości postępowania sądowego w kwestii przyznania renty z tytułu niezdolności do pracy.

W 2010 roku skarżąca odwołała się do sądu od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych o nieprzyznaniu jej renty. Na początkowym etapie postępowania skarżącej odmówiono przyznania pomocy prawnej  z urzędu. W 2010 roku sąd krajowy I instancji zlecił sporządzenie opinii biegłym z zakresu neurologii, ortopedii oraz psychiatrii. Wszystkie opinie orzekły o zdolności skarżącej do pracy. Skarżąca zakwestionowała te opinie, następnie sąd dopuścił dowody z opinii uzupełniających oraz kolejne dowody z opinii innych biegłych, które zawierały wnioski podobne do poprzednich opinii. Skarżąca odmawiała jednak poddania się badaniom na oddziale psychiatrycznym. Od strony proceduralnej, skarżąca kilkukrotnie przedkładała wnioski o wyłączenie składów orzekających, wyłączenie biegłych, a także wnioskowała o wyłącznie wszystkich sędziów danego sądu pracy. Kilkakrotnie składała również środki zaskarżenia niedopuszczalne przez ustawę.
Skarżąca wniosła cztery skargi na przewlekłość w postepowaniu krajowym, zaś skargę do Trybunału skierowała w dniu 12 maja 2014 roku.
Trybunał badając sprawę pod kątem zarzutu przekroczenia rozsądnego czasu trwania postępowania wziął pod uwagę wynikające z orzecznictwa przesłanki, którymi są skomplikowanie sprawy, zachowanie się skarżącego oraz działanie organu krajowego     (w tym przypadku sądu).
Trybunał podzielił argumentacje Rządu RP, że skarżąca przyczyniła się do przewlekłości postępowania, w szczególności poprzez składanie licznych wniosków, w tym o wyłączenie sędziów oraz  biegłych, a także ich ponawianie, pomimo niedopuszczalności w świetle ustawy, to jednak stwierdził, że nie można skarżącej przypisać odpowiedzialności za cały czas trwania przewlekłości. Trybunał wziął pod uwagę, że postępowanie w niniejszej sprawie trwało około 9 lat i w tym czasie stwierdził okresy bezczynności sądów.
Trybunał zważył również, co było przedmiotem roszczeń skarżącej (w tym kontekście przywołał wyroki w sprawie Kudła przeciwko Polsce, skarga nr 30210/96, § 124  oraz Rutkowski i Inni przeciwko Polsce, skarga nr 72287/10, §§ 126–128) i stwierdził, że przyznanie renty było sprawą znaczącej wagi dla skarżącej. Skarżąca nie była reprezentowana przez profesjonalnego pełnomocnika (w postępowaniu odmówiono jej pomocy prawnej z urzędu) i w świetle tego Trybunał stwierdził, że prawdopodobnie wierzyła ona, iż wszystkie podjęte przez nią kroki proceduralne będą zmierzały do tego, aby zapewnić jej pozytywny wynik postępowania.
Odnośnie zarzutu z art. 13 Konwencji – braku odpowiedniego środka odwoławczego, Trybunał stwierdził istnienie takiego środka oraz fakt, że skarżąca skorzystała z niego kilkukrotnie i w tym zakresie uznał skargę za oczywiście bezzasadną.

W związku z powyższym, biorąc całokształt okoliczności pod uwagę, w tym szczególne znaczenie przedmiotu postępowania z punktu widzenia skarżącej, Trybunał stwierdził naruszenie art. 6 ust. 1 Konwencji oraz zasądził na rzecz skarżącego kwotę 2 500 Euro tytułem zadośćuczynienia za szkodę niemajątkową.
Orzeczenie jest dostępne w języku angielskim w bazie orzeczniczej Trybunału (https://www.echr.coe.int), wkrótce zaś tłumaczenie wyroku zostanie zamieszczone w bazie przetłumaczonych na język polski orzeczeń Trybunału na stronie Ministerstwa Sprawiedliwości (https://www.gov.pl/sprawiedliwosc).