W dniu 4 czerwca 2020 roku Europejski Trybunał Praw Człowieka (dalej: ETPCz lub Trybunał) wydał wyrok w sprawie Jezior przeciwko Polsce o numerze skargi 31955/11.

Trybunał stwierdził naruszenie artykułu 10 Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności (dalej: Konwencja) w zakresie prawa skarżącego do wolności wyrażania opinii,  do ugody między stronami nie doszło.

Trybunał ustalił, że skarżący, będący kandydatem na urząd radnego, prowadził w Internecie blog dotyczący aktualności gminy, którą zamieszkiwał. Na blogu publikował teksty dotyczące, m.in. toczącej się kampanii przed wyborami lokalnymi w 2010 roku. W dniu 5 listopada 2010 roku - około 2 tygodnie przed wyborami lokalnymi - na blogu, na którym komentarze mogli pozostawiać również anonimowi internauci, pojawiały się komentarze wymierzone w B.K. urzędującego burmistrza i kandydata na reelekcję popieranego w wyborach przez komitet wyborczy konkurencyjny wobec skarżącego.

Trybunał ustalił, że wobec skarżącego toczyły się dwa postępowania krajowe – jedno w trybie wyborczym na podstawie obowiązującego wówczas art. 72 ust. 1 ustawy z dnia 16 lipca 1998 roku Ordynacja wyborcza do rad gmin, rad powiatów i sejmików województw (Dz.U. 2010 rok, Nr 176, poz. 1190 ze zm.), drugie zaś o ochronę dóbr osobistych wszczęte przez  B.K.

Trybunał doszedł do wniosku, ze w niniejszej sprawie doszło do ingerencji władz krajowych w prawo skarżącego do wyrażania opinii. Badając istnienie potrzeby ograniczenia wolności wyrażania opinii w społeczeństwie demokratycznym w celu „ochrony dobrego imienia lub praw innych osób”, Trybunał może być zobowiązany do ustalenia, czy władze krajowe osiągnęły właściwą równowagę między dwoma prawami gwarantowanymi przez Konwencję, które mogą ze sobą konkurować w niektórych sprawach. Są to z jednej strony wolność wyrażania opinii chroniona na mocy art. 10 Konwencji, a z drugiej strony prawo do poszanowania życia prywatnego zagwarantowane w art. 8 Konwencji (Hachette Filipacchi Associés przeciwko Francji, nr 71111/01, wyrok z dnia 14 czerwca 2007 roku, MGN Limited przeciwko Wielkiej Brytanii, nr 39401/04, 18 stycznia 2011 roku oraz Axel Springer AG przeciwko Niemcom, wyrok Wielkiej Izby z dnia 7 lutego 2012 roku, skarga nr 39954/08). Trybunał, ​​dokonując tej oceny w przypadkach, w których skarżący jest pośrednikiem internetowym, podkreślił szereg istotnych czynników, tj.: kontekst, w którym zamieszczane były komentarze; środki przyjęte w celu zapobieżenia lub usunięcia zniesławiających komentarzy; kwestia, czy odpowiedzialność leży po stronie autora komentarza, czy pośrednika, a także konsekwencje postępowania krajowego (wyrok Wielkiej Izby z dnia 16 czerwca 2015 r. w sprawie Delfi AS przeciwko Estonii, nr skargi 64569/09). Trybunał zauważył, że ​​sądy krajowe uznały, iż kontekst kwestionowanych komentarzy zniesławił i podważył dobre imię (cześć) B.K., jako kandydata w wyborach lokalnych. Trybunał nie znalazł powodu, by odejść od wniosków wyciągniętych przez sądy krajowe w tej kwestii, biorąc pod uwagę treść komentarzy. Następnie Trybunał zaznaczył, że strona internetowa, na której zostały umieszczone kwestionowane komentarze, była administrowana przez skarżącego bezpłatnie i zainteresowanie nią było w praktyce ograniczone tylko do mieszkańców tej samej gminy, co skarżący (mutatis mutandis wyrok z dnia 2 lutego 2016 roku w sprawie Magyar Tartalomszolgáltatók Egyesülete i Index.hu Zrt przeciwko Węgrom, skarga nr 22947/13 oraz decyzja o niedopuszczalności skargi w sprawie Pihl przeciwko Szwecji, skarga nr 74742/14; a contrario Delfi AS).

Trybunał zauważył ponadto, że sądy krajowe dostrzegły użyteczność tej strony internetowej dla społeczności, a także, iż ​​w niniejszej sprawie nie twierdzono, aby sporne komentarze były reakcją na teksty skarżącego lub że w jakikolwiek sposób skarżący je podsycił (Magyar Tartalomszolgáltatók Egyesülete i Index. hu Zrt). Trybunał ustalił również, że ​​skarżący natychmiast usunął zakwestionowane komentarze, gdy tylko dowiedział się o ich obecności (por. Delfi AS przeciwko Estonii oraz Pihl przeciwko Szwecji, w których nielegalne treści pozostawały w Internecie przez sześć tygodni i dziewięć dni odpowiednio). Ponadto tymczasowo wprowadzono kontrolę dostępu i wymóg wstępnej rejestracji użytkowników za pomocą adresu e-mail. Trybunał zauważył, że sądy krajowe wytknęły skarżącemu, że nie zastosował wystarczająco skutecznych środków, aby zapobiec zamieszczeniu kwestionowanych komentarzy za pośrednictwem Internetu. Jednak sam Trybunał uważa, że ​​wymaganie od skarżącego przyjęcia, że  ​​niektóre niefiltrowane komentarze mogą być sprzeczne z prawem, byłoby równoznaczne z wymaganiem od niego nadmiernej i nierealistycznej zdolności przewidywania i, prawdopodobnie, zagroziłoby prawu do przekazywania informacji w Internecie (Magyar Tartalomszolgáltatók Egyesülete i Index.hu Zrt przeciwko Węgrom, Pihl przeciwko Szwecji). Jeśli chodzi o konsekwencje postępowania krajowego, Trybunał ustalił, że skarżącemu nakazano zaprzestanie rozpowszechniania spornych komentarzy i wydanie oświadczenia, w którym za nie przeprasza oraz zobowiązano do zapłaty kwoty 5000 PLN na cele charytatywne i do zwrotu skarżącemu kosztów postepowania w wysokości 240 PLN. Trybunał uważa, że ​​w następstwie łącznego zastosowania powyższych środków skarżący poniósł karę, która mogłaby mieć efekt zamrażający wobec osoby, która, podobnie jak w niniejszej sprawie, prowadziła całkowicie darmowy blog internetowy na tematy ważne dla społeczności. W tym względzie Trybunał przypomniał, że przypisanie odpowiedzialności za komentarze osób trzecich może mieć negatywne konsekwencje dla przestrzeni zarezerwowanej na komentarze w portalu internetowym i zniechęcać do wolności wyrażania opinii w Internecie (Magyar Tartalomszolgáltatók Egyesülete i Index.hu Zrt przeciwko Węgrom, Pihl przeciwko Szwecji).

Podsumowując, Trybunał uznał, że w postępowaniu krajowym przeciwko skarżącemu na podstawie ustawy o wyborach lokalnych, nie zachowano właściwej równowagi pomiędzy prawem skarżącego do wolności wyrażania opinii, a potrzebą ochrony praw i dobrego imienia (czci)  drugiej strony B.K., jako kandydata w wyborach lokalnych. Zdaniem Trybunału orzeczenia sądów krajowych stanowiły nieproporcjonalną ingerencję w prawo skarżącego do wolności wyrażania opinii, nie były zatem niezbędne w społeczeństwie demokratycznym.

W konsekwencji Trybunał stwierdził naruszenie art. 10 Konwencji i zasądził na rzecz skarżącego sumę pieniężną w wysokości 1250 euro tytułem szkód materialnych; 7 000 euro tytułem szkód niematerialnych,  oraz 60 euro tytułem kosztów i wydatków.

Wyrok wydany w składzie trzech sędziów jest ostateczny.

Wyrok jest dostępny w języku francuskim w bazie orzeczniczej Trybunału (https://hudoc.echr.coe.int), wkrótce zostanie przetłumaczony na język polski oraz umieszczony w bazie orzeczeń Trybunału na stronie Ministerstwa Sprawiedliwości (https://www.gov.pl/web/sprawiedliwosc).