W celu świadczenia usług na najwyższym poziomie stosujemy pliki cookies. Korzystanie z naszej witryny oznacza, że będą one zamieszczane w Państwa urządzeniu. W każdym momencie można dokonać zmiany ustawień Państwa przeglądarki. Zobacz politykę cookies.
Powrót

Najnowsze orzeczenia Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w sprawach przeciwko Polsce

21.01.2021

W dniu 21 stycznia 2021 roku Europejski Trybunał Praw Człowieka (dalej: Trybunał lub ETPCz) opublikował cztery decyzje w sprawach przeciwko Polsce:

  • Hoffman przeciwko Polsce (skarga nr 59790/17) - decyzja  z dnia 17 grudnia 2020 roku o zatwierdzeniu deklaracji jednostronnych Rządu i skreśleniu skag z listy;
  • Janik przeciwko Polsce (skarga nr 48707/14) - decyzja z dnia16 grudnia 2020 roku o niedopuszczalności skargi;
  • Jusiak przeciwko Polsce (skarga nr 34461/16) - decyzja z dnia 16 grudnia 2020 roku o niedopuszczalności skargi;
  • Parkitny przeciwko Polsce (skarga nr 3529/14) - decyzja z dnia 16 grudnia 2020 roku o zatwierdzeniu deklaracji jednostronnej Rządu i skreśleniu skargi z listy. 

Mając na uwadze podobny przedmiot skarg, Trybunał rozpatrzył sprawę Hoffman przeciwko Polsce (skarga nr 59790/17) łącznie z 13 innymi skargami. We wszystkich sprawach Trybunał zatwierdził deklaracje jednostronne Rządu. 
Wszystkie skargi dotyczyły zarzutu naruszenia art. 6 ust. 1 Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności (dalej: Konwencja) ze względu na przewlekłość postępowań sądowych oraz art. 13 Konwencji z uwagi na brak lub nieadekwatną wysokość zadośćuczynień zasądzanych z tego tytułu. 
Rząd złożył deklaracje jednostronne w celu rozwiązania kwestii podniesionych w przedmiotowych  skargach. Zwrócił się ponadto do Trybunału o wykreślenie skarg z listy zgodnie z art. 37  ust. 1 lit. c Konwencji. W każdej sprawie Rząd przyznał, że miało miejsce  naruszenie art. 6 ust. 1 Konwencji z powodu nadmiernej długości postępowania, jak również naruszenie art. 13 Konwencji z powodu braku skutecznego środka odwoławczego i zaoferował wypłatę skarżącym zadośćuczynień w wysokości od 3040 zł do 40560 zł.   
Trybunał wskazał, że istnieje jasne i obszerne orzecznictwo dotyczące skarg związanych z nadmierną długością postępowań cywilnych i karnych oraz brakiem skutecznego środka odwoławczego. Pomimo, że Trybunał nie otrzymał od skarżących odpowiedzi akceptujących warunki deklaracji jednostronnych, uwzględniając przyznanie naruszeń zawarte w deklaracjach Rządu, jak również proponowane kwoty zadośćuczynienia - które są zgodne z kwotami zasądzonymi w podobnych sprawach - Trybunał uznał, że dalsze rozpatrywanie skarg nie jest uzasadnione i  skorzystał z prawa do wykreślenia skarg z listy spraw zgodnie z art. 37 ust. 1 lit. c Konwencji.


W sprawie Janik przeciwko Polsce (skarga nr 48707/14) skarżąca zarzuciła naruszenie art. 6 ust. 1 Konwencji, wskazując między innymi, że została pozbawiona dostępu do postępowania kasacyjnego. 
Skarżąca dochodziła przed sądami krajowymi odszkodowania od lekarzy i towarzystwa ubezpieczeniowego podnosząc, iż doznała szkody wskutek błędu lekarskiego. Ogłoszenie orzeczenia sądu drugiej instancji miało się odbyć w dniu 24 maja 2013 roku o godzinie 14:00.  W związku z ogłoszonym tego dania alarmem bombowym profesjonalny pełnomocnik skarżącej uzyskał wyjaśnienie, iż praca sądu zostanie przywrócona, jeśli będzie to możliwe i udał się do kancelarii. O publikacji wyroku w dniu ewakuacji pełnomocnik skarżącej dowiedział się dopiero 4 czerwca 2013 roku. Pełnomocnik wniósł o przywrócenie terminu do wniesienia wniosku o doręczenie odpisu wyroku wraz z uzasadnieniem. Postanowieniem z czerwca 2013 roku sąd drugiej instancji oddalił wniosek o przywrócenie terminu do wniesienia wniosku o sporządzenie i doręczenie uzasadnienia wyroku. Sąd Najwyższy oddalił zażalenie skarżącej na postanowienie sądu apelacyjnego w przedmiocie odmowy sporządzenia i doręczenia uzasadnienia wyroku. 
Trybunał zauważył, iż skarżąca nie udowodniła, że jej niestawiennictwo na ogłoszeniu wyroku było spowodowane przez władze krajowe. Co więcej uzasadnienie wyroku sądu apelacyjnego zostało sporządzone  na wniosek jednego z pozwanych w postępowaniu, który zwrócił się o nie w terminie. Skarżąca, jako strona postępowania, miała możliwość zwrócenia się do sądu apelacyjnego o sporządzenie i doręczenie uzasadnienia wyroku. W ocenie Trybunału, skarżąca nie ma podstaw, by utrzymywać, że  doszło do naruszenia art. 6 ust. 1 Konwencji. 
W związku z powyższym Trybunał uznał, że skarga jest sposób oczywisty nieuzasadniona i odrzucił ją zgodnie z art. 35 ust. 3 lit. a oraz ust. 4 Konwencji.


W sprawie Jusiak przeciwko Polsce (skarga nr 34461/16) Trybunał uznał skargę za niedopuszczalną. 
Skarga dotyczyła następującej sytuacji faktycznej: skarżący rozpoczął odbywanie kary pozbawienia wolności w zakładzie karnym typu półotwartego, po czym komisja penitencjarna przydzieliła go do zakładu karnego typu zamkniętego. Jedną z przyczyn tej zmiany było stwierdzenie  pozytywnego wyniku testu na obecność substancji nielegalnych oraz odmowa terapii antynarkotykowej. Po okresach sześciomiesięcznych komisja więzienna każdorazowo przedłużała kwalifikowanie skarżącego do zakładu karnego typu zamkniętego, informując go jednocześnie o tego rodzaju decyzjach oraz prawie do odwołania. W toku wykonywania kary skarżący był przenoszony do różnych zakładów karnych typu zamkniętego. Podczas pobytów w tych jednostkach, skarżący był okresowo zatrudniany, brał udział w szkoleniach zawodowych ukończył program terapeutyczny dla byłych narkomanów w wymiarze oraz otrzymywał widzenia z rodziną i z narzeczoną.
Formułując skargę K. Jusiak zarzucił w niej naruszenie art. 3, 6, 8, 13 Konwencji, twierdząc, że niezasadnie zastosowano wobec niego reżim więzienia typu zamkniętego, generującego nieludzkie i poniżające traktowanie. Skarżący uznał, że warunki panujące w zakładzie karnym typu zamkniętego były gorsze niż w zakładzie karnym typu półotwartego. Stwierdził, że jego korespondencja była cenzurowana, rozmowy telefoniczne monitorowane, a ponadto często poddawano go nieuzasadnionym rewizjom osobistym. Autor skargi zakwestionował również takie ograniczenia jak: obowiązek noszenia odzieży dostarczanej przez zakład karny, zamknięcie w celi przez dwadzieścia trzy godziny dziennie oraz ograniczenia w liczbie widzeń.
W odpowiedzi na zarzuty skarżącego Rząd stwierdził, że nie są one zasadne. W szczególności podniesiono zarzut wstępny, wskazując że skarżący nie wyczerpał krajowych środków odwoławczych. Mianowicie nie złożył on odwołania od decyzji Komisji Więziennej nakładającej po raz pierwszy kategoryzację zakładu karnego typu zamkniętego oraz zaniechał wniesienia tego typu odwołań od wszystkich innych decyzji przedłużających reżim - za wyjątkiem jednej. Rząd stwierdził ponadto, że skarżący był poddany standardowym środkom związanym z odbywaniem kary w zakładzie karnym typu zamkniętego. W szczególności, monitorowanie rozmów telefonicznych, korespondencji oraz ograniczenia w odwiedzinach należały do typowych środków towarzyszących pozbawieniu wolności i nie stanowiły przejawów złego traktowania. Wskazano przy tym, że w warunkach izolacji, skarżący był poddawany pobieżnej kontroli, przy użyciu urządzeń technicznych, za każdym razem, gdy wchodził i wychodził z celi, natomiast rewizje szczegółowe były zarządzane tylko w przypadkach uzasadnionych względami bezpieczeństwa. Według strony rządowej,  w każdym przypadku przeszukanie było przeprowadzane w sposób respektujący prywatność skarżącego i zgodny z przepisami prawa krajowego.
Trybunał nie podzielił zarzutów skarżącego. Odnosząc się do zastrzeżeń dotyczących złego traktowania, podkreślił, że tego rodzaju sytuacja musi osiągnąć minimalny poziom dotkliwości, jeśli ma wchodzić w zakres art. 3 Konwencji. Ocena tego minimum zależy od wszystkich okoliczności sprawy, takich jak czas trwania traktowania, jego fizyczne lub psychiczne skutki, a także płeć, wiek i stan zdrowia ofiary. Jednocześnie wskazano, że zarzuty dotyczące naruszenia  wymienionego przepisu muszą być poparte odpowiednimi dowodami, które muszą posiadać walor dowodu "ponad uzasadnioną wątpliwość". 
W okolicznościach sprawy Trybunał uznał, że skarżący nie uzasadnił w wystarczający sposób swojego zarzutu, iż skumulowane skutki warunków jego osadzenia w zakładzie typu zamkniętego stanowiły traktowanie sprzeczne z art. 3 Konwencji. W tym świetle Trybunał doszedł do wniosku, że zarzuty skarżącego miały charakter ogólny, zaś głównym powodem jego skarg było przydzielenie go do zakładu karnego typu zamkniętego. 
Zajmując stanowisko w zakresie naruszenia art. 6 i 13 Konwencji na skutek opisanych decyzji komisji więziennych, Trybunał wskazał, że skarżący jednokrotnie złożył skargę na tego rodzaju rozstrzygnięcie, która została rozpoznana przez sąd. W konsekwencji nie było podstaw do negowania uprawnień w tym zakresie, które jednakże nie zostały przez skarżącego w pełni wykorzystane.
Podobnie, w wymiarze, w jakim skarżący kwestionował cenzurę swojej korespondencji, na podstawie art. 8 Konwencji, Trybunał uznał, że w rozpatrywanym okresie miał on do dyspozycji skuteczny środek odwoławczy w odniesieniu do zarzucanego naruszenia. Dlatego też, uznając że złożona skarga jest w sposób oczywisty nieuzasadniona  została ona odrzucona. 
 

W sprawie Parkitny przeciwko Polsce (skarga nr 3529/14) Trybunał zatwierdził deklarację jednostronną Rządu. 
Decyzja w sprawie Parkitny przeciwko Polsce dotyczyła zarzutu naruszenia art. 2 Konwencji, z powodu postawy funkcjonariuszy publicznych - strażników więziennych, którzy nie podjęli odpowiednich działań w celu zapewnienia bezpieczeństwa osobie tymczasowo aresztowanej, w wyniku czego - po dwóch tygodniach przebywania w areszcie śledczym, stan zdrowia osadzonego uległ nagłemu pogorszeniu prowadząc do jego zgonu, pomimo pilnego przyjęcia do szpitala. 
Ponadto zarzuty  podniesione w skardze dotyczyły również zaniechania przeprowadzenia skutecznego śledztwa dotyczącego okoliczności śmierci osadzonego, ponieważ postępowanie karne prowadzone w latach 2007 - 2013 nie doprowadziło do ustalenia przyczyny zgonu.
Po nieudanych próbach polubownego załatwienia sprawy, pismem z dnia 6 lipca 2020 roku Rząd poinformował Trybunał, że proponuje złożenie jednostronnego oświadczenia w celu rozwiązania kwestii podniesionej w skardze. Ponadto strona rządowa zwróciła się  do Trybunału o skreślenie skargi zgodnie z artykułem 37 Konwencji. 
W przedmiotowym oświadczeniu, uznano naruszenie art. 2 Konwencji w odniesieniu do jego części proceduralnej, tj. z powodu nieprzeprowadzenia skutecznego śledztwa w niniejszej sprawie oraz wyrażono gotowość zapłaty na rzecz skarżącego kwoty 15000 euro (piętnaście tysięcy euro), którą uznano za adekwatną w aspekcie indywidualnych okoliczności niniejszej sprawy, jak również w świetle orzecznictwa Trybunału. Wskazano przy tym, że wskazana kwota pokrywająca wszelkie szkody majątkowe i niemajątkowe, jak również koszty i wydatki, będzie wolna od wszelkich podatków, które mogą mieć zastosowanie. 
Natomiast w odniesieniu do części merytorycznej skargi, w zakresie art. 2 Konwencji, Rząd stanął na stanowisku, że nie jest w stanie ocenić, czy doszło do naruszenia tego przepisu - ze względu na niewystarczający zakres śledztwa w niniejszej sprawie. Z tego powodu zdecydowano się powstrzymać od przedstawiania jakichkolwiek uwag w tej części.
Jakkolwiek, strona skarżąca wskazała, że nie jest zadowolona z warunków jednostronnego oświadczenia, podnosząc, że zarzuty podniesione w niniejszej sprawie dotyczyły śmierci osadzonego w areszcie śledczym, zaś władze nie przeprowadziły skutecznego śledztwa w tym zakresie, Trybunał uznał, że dalsze rozpatrywanie skargi nie jest uzasadnione (art. 37 ust. 1 lit. c Konwencji). 
Uzasadniając swoje stanowisko, Trybunał wziął pod uwagę charakter przyznania zawartego w deklaracji Rządu, fakt, że istota sprawy dotyczy aspektu proceduralnego art. 2, jak również proponowaną kwotę odszkodowania - zgodną z kwotami przyznawanymi w podobnych sprawach. Jednocześnie, przypomniano, że art. 37 Konwencji przewiduje, iż  na każdym etapie postępowania może on podjąć decyzję o wykreśleniu skargi ze swojej listy spraw, jeżeli okoliczności prowadzą do jednego z wniosków określonych, pod lit. a, b lub c ust. 1 tego artykułu. W szczególności, art. 37 ust. 1 lit. c umożliwia Trybunałowi skreślenie sprawy z listy, jeżeli ,,z jakiegokolwiek innego powodu ustalonego przez Trybunał, dalsze rozpatrywanie wniosku nie jest już uzasadnione" - na przykład na podstawie jednostronnej deklaracji pozwanego Rządu, nawet jeśli skarżący  życzy sobie, aby rozpatrywanie sprawy było kontynuowane.
Z tych też powodów, uwzględniając ewentualność, że gdyby Rząd nie spełnił warunków swojej jednostronnej deklaracji, skarga mogłaby zostać przywrócona na listę zgodnie z art. 37 ust. 2 Konwencji (patrz sprawa Josipović przeciwko Serbii, skarga nr 18369/07) – Trybunał zadecydował aby badaną sprawę  skreślić z listy.

 

Orzeczenia są dostępne w języku angielskim w bazie orzeczniczej Trybunału (https://hudoc.echr.coe.int).
                                

Logo Biuletynu Informacji Publicznej
Informacje o publikacji dokumentu
Pierwsza publikacja:
08.03.2021 11:20 Agnieszka Kowalska
Wytwarzający/ Odpowiadający:
DWMPC IV
Tytuł Wersja Dane zmiany / publikacji
Najnowsze orzeczenia Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w sprawach przeciwko Polsce 2.0 24.03.2021 14:42 Agnieszka Kowalska
Najnowsze orzeczenia Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w sprawach przeciwko Polsce 1.0 08.03.2021 11:20 Agnieszka Kowalska

Aby uzyskać archiwalną wersję należy skontaktować się z Redakcją BIP

{"register":{"columns":[]}}