W dniu 6 lipca 2023 r. Europejski Trybunał Praw Człowieka (dalej: ETPC lub Trybunał) wydał wyrok w sprawie Tuleya przeciwko Polsce (skargi nr 21181/19 i 51751/20), w którym stwierdził naruszenie przez Polskę art. 6 ust. 1 Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności (prawo
do rzetelnego procesu, prawo dostępu do sądu), art. 8 Konwencji (prawo do poszanowania życia prywatnego i rodzinnego) oraz art. 10 Konwencji (wolność wyrażania opinii).

Sprawy dotyczyły postępowań dyscyplinarnych wszczętych wobec skarżącego (skarga nr 21181/19) oraz uchylenia immunitetu sędziowskiego, pociągnięcia skarżącego do odpowiedzialności karnej i zawieszenia w czynnościach służbowych na podstawie uchwały Izby Dyscyplinarnej Sądu Najwyższego z dnia 18 listopada 2020 r. (skarga nr 51751/20).

W odniesieniu do zarzutu naruszenia prawa do sądu (art. 6 ust. 1 Konwencji) w aspekcie cywilnym, ETPC zauważył, że na skutek uchwały Izby Odpowiedzialności Zawodowej Sądu Najwyższego z dnia
29 listopada 2022 r. skarżący został przywrócony do orzekania za pełnym wynagrodzeniem oraz otrzymał zaległe wynagrodzenie. W konsekwencji, Trybunał uznał, że skarżący utracił status ofiary
w zakresie w jakim sprawa dotyczy zawieszenia go w obowiązkach służbowych i w tych granicach uznał skargę za niedopuszczalną. ETPC stwierdził natomiast, że skarżący posiadał status ofiary w zakresie w jakim sprawa dotyczyła uchylenia skarżącemu immunitetu. W konsekwencji Trybunał uznał, że doszło do naruszenia prawa do sądu z uwagi na nieprawidłowości związane z utworzeniem Izby Dyscyplinarnej Sądu Najwyższego. ETPC orzekł ponadto naruszenie art. 8 Konwencji (prawo do poszanowania życia prywatnego) w związku ze wszczęciem postępowania dyscyplinarnego wobec skarżącego w następstwie zadania pytania prejudycjalnego Trybunałowi Sprawiedliwości UE oraz w związku z uchwałą Izby Dyscyplinarnej Sądu Najwyższego z dnia 18 listopada 2020 r. i zawieszeniem skarżącego w obowiązkach służbowych. ETPC zauważył, że powyższe środki, ze względu na ich charakter oraz długość trwania, w bardzo znaczącym stopniu wpłynęły na życie prywatne skarżącego. Trybunał stwierdził, że doszło również do naruszenia art. 10 Konwencji (wolności wyrażania opinii) w związku z wszczęciem postępowań wyjaśniających i zawieszeniem skarżącego w czynnościach służbowych w następstwie telewizyjnej wypowiedzi skarżącego odnoszącej się do Krajowej Rady Sądownictwa i reformy wymiaru sprawiedliwości oraz udziału w szeregu spotkań o charakterze publicznym.

Wobec stwierdzenia ww. naruszeń Trybunał zasądził na rzecz skarżącego kwotę 30.000 euro tytułem zadośćuczynienia za szkodę niemajątkową oraz 6.000 euro tytułem zwrotu kosztów i wydatków.

Sędzia Krzysztof Wojtyczek złożył zdanie częściowo odrębne do wyroku. Zdaniem sędziego, skarga w zakresie naruszenia art. 6 ust. 1 Konwencji powinna zostać uznana za niedopuszczalną, ponieważ gwarantowane przez ten przepis prawo nie wymaga aby uchylenia immunitetu dokonywał organ sądowy. Sędzia Wojtyczek wskazał, że odejście od ugruntowanego orzecznictwa Trybunału w tym zakresie spowoduje konieczność przeprowadzenia reform prawnych w wielu państwach.

Wyrok stał się ostateczny w dniu 6 października 2023 r. 

Orzeczenie jest dostępne w języku angielskim w bazie orzeczniczej Trybunału (https://hudoc.echr.coe.int/), zostało również przetłumaczone na język polski i opublikowane w bazie orzeczeń ETPC na stronie Ministerstwa Sprawiedliwości.