W dniu 11 grudnia 2020 r. Europejski Trybunał Praw Człowieka poinformował o złożeniu przez litewski Sąd Najwyższy wniosku o sporządzenie opinii doradczej w ramach Protokołu nr 16 do Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności. 

Rzeczony wniosek został złożony w związku ze sprawą wniesioną przez byłą parlamentarzystkę litewską, która złożyła skargę na odmowę zarejestrowania jej jako kandydata w wyborach 
w 2020 r. przez Centralną Komisję Wyborczą. Powyższe nastąpiło w związku z orzeczeniem Trybunału Konstytucyjnego z 2014 r. stwierdzającym, iż złamała ona przysięgę i rażąco naruszyła konstytucję poprzez zaniechanie uczestnictwa w wielu posiedzeniach Parlamentu litewskiego. Zdaniem skarżącej, podczas rozpatrywania jej sprawy nie uwzględniono przepisów dotyczących impeachmentu zmienionych w następstwie wyroku ETPC w sprawie Paksas v. Litwa z 2011 r.

W orzeczeniu tym ETPC orzekł, że stałe i nieodwracalne pozbawienie byłego prezydenta prawa do zajmowania miejsca w Sejmie było nieproporcjonalne i stanowiło naruszenie Europejskiej Konwencji Praw Człowieka,  przy czym Trybunał Konstytucyjny Litwy stwierdził, że nowe ustawodawstwo w tym zakresie stoi w sprzeczności z Konstytucją tego kraju.

W związku z powyższym, litewski Naczelny Sąd Administracyjny zwrócił się do ETPC o wskazówki w sprawie kryteriów, które należy stosować przy ocenie zgodności obecnie obowiązujących przepisów dotyczących impeachmentu, z art. 3 (prawo do wolnych wyborów) Protokołu nr 1 Europejskiej Konwencji Praw Człowieka. 

Stosowanie Protokołu nr 16 umożliwia najwyższym sądom i organom krajowym wyznaczonym przez dane Państwo (które ratyfikowało ww.), zwrócenie się do ETPC o wydanie opinii doradczej w kwestiach zasadniczych, dotyczących interpretacji lub stosowania praw i wolności określonych w Konwencji lub jej protokołach. Wystąpienie z wnioskiem o wydanie opinii jest możliwe jedynie w związku ze sprawą toczącą się przed danym sądem lub trybunałem. Wielka Izba decyduje o przyjęciu lub odrzuceniu wniosku (5-cio osobowy skład orzekający) przy czym opinie doradcze Wielkiej Izby nie są wiążące.