Co roku w Polsce około 200 tys. osób pada ofiarą różnego rodzaju przestępstw – znęcania się fizycznego i psychicznego, przemocy domowej, oszustw, włamań, kradzieży, wypadków drogowych, pobić, gróźb czy uchylania się od alimentów. Znaczna część poszkodowanych to kobiety i dzieci. Państwo ma obowiązek niesienia pomocy takim osobom. Obowiązek ten realizuje Fundusz Sprawiedliwości, do którego wpływają pieniądze zasądzone od sprawców przestępstw. Spełnia on bardzo ważne zadanie, bo większość ofiar przestępstw całymi latami odczuwa skutki pokrzywdzenia i wymaga kompleksowej pomocy. 

Cztery razy większa pomoc

Od czasu zreformowania we wrześniu 2017 roku Fundusz Sprawiedliwości działa coraz skuteczniej. W latach 2013-2017 kwoty kierowane do organizacji pozarządowych (to za ich pośrednictwem udzielana jest pomoc) na ośrodki pomocy osobom pokrzywdzonym nie przekraczały 20 mln zł rocznie. W 2018 r. jest to 25 mln zł. Ale prawdziwym przełomem będzie wprowadzenie Programu Pomocy Osobom Pokrzywdzonym. Już od 2019 r. Fundusz będzie kierował do potrzebujących wsparcie o wartości ponad 100 mln zł, a łączna pomoc do 2021 r. wyniesie aż 352,5 mln zł. Nigdy dotąd skala pomocy dla ofiar przestępstw oraz ich bliskich nie była tak wielka.

Konkretne wsparcie materialne

Do tej pory pomoc udzielana ofiarom przestępstw polegała głównie na wsparciu prawnym i psychologicznym. W tej dziedzinie również nastąpi przełom. Pomoc prawna i psychologiczna, jako bardzo ważna, nadal będzie udzielana, nawet w znacznie szerszym niż obecnie zakresie. Ale potrzebujący otrzymają też realną pomoc materialną, dostosowaną do konkretnych potrzeb poszkodowanych. Będzie to między innymi pokrywanie kosztów:

• leczenia i rehabilitacji;
• leków nierefundowanych i wyrobów medycznych;
• czasowego zakwaterowania;
• związanych z nauką dzieci w szkołach i przedszkolach;
• opieki nad dziećmi w żłobkach;
• szkoleń i kursów zawodowych;
• przejazdów środkami komunikacji publicznej;
• żywności (bony żywnościowe);
• zakupu odzieży, bielizny, obuwia, środków czystości i higieny osobistej;
• wypoczynku dzieci na obozach czy koloniach;

Program przewiduje również dopłaty do czynszu i opłat za mieszkanie (np. za prąd, ogrzewanie, gaz, wodę, opał), a także np. finansowanie dostosowania mieszkania do potrzeb osoby pokrzywdzonej, która w wyniku przestępstwa utraciła sprawność fizyczną.

Punkt pomocy w każdym powiecie

Do 2017 roku funkcjonowało około 70 punktów pomocy pokrzywdzonym, prowadzonych przez około 30-40 organizacji. W tym roku działają 94 ośrodki prowadzone przez 38 organizacji. Na mapie Polski nadal są jednak „białe plamy”, gdzie trudno o pomoc dla pokrzywdzonych przestępstwem, bo ośrodków pomocy jest zbyt mało i nie są równomiernie rozłożone geograficznie. Dlatego Program Pomocy Osobom Pokrzywdzonym zakłada utworzenie sieci pomocy składającej się z 60 ośrodków regionalnych i 337 punktów lokalnych. Tak aby na terenie każdego powiatu był co najmniej jeden punkt lub ośrodek, a odległość między nimi nie przekraczała ok. 40 kilometrów. W każdym z tych punktów i ośrodków osoba pokrzywdzona i jej najbliżsi będą mogli uzyskać pomoc psychologiczną, prawną i materialną.

Uzupełnieniem sieci pomocy będą centra specjalistyczne -  związane z rehabilitacją osób pokrzywdzonych, które doznały uszczerbku na zdrowiu, bądź przeznaczone dla osób wymagających szczególnej opieki (np. dzieci i młodzieży).

Linia Pomocy Pokrzywdzonym

Uruchomiana zostanie ogólnokrajowa telefoniczna „Linia Pomocy Pokrzywdzonym”, gdzie będzie można anonimowo uzyskać informację o możliwości pomocy, także umówić się na spotkanie w dowolnym punkcie pomocy na terenie całej Polski. Za pośrednictwem specjalnej linii możliwe będzie też uzyskanie szybkiej porady psychologicznej i prawnej. Do kontaktu posłuży też specjalny adres e-mail. To znaczne ułatwienie dla osób poszukujących pomocy. Obecnie funkcjonują bowiem różnego rodzaju linie telefoniczne np. „niebieska linia”, ale nie mają one charakteru ogólnokrajowego i kompleksowego oraz nie umożliwiają skierowania do dowolnego ośrodka.

60 konkursów dla organizacji społecznych

Fundusz Sprawiedliwości przeprowadzi jeszcze w tym roku  60 konkursów na realizację Programu Pomocy Osobom Pokrzywdzonym. Zostaną w nich wyłonione stowarzyszenia, fundacje i organizacje pozarządowe odpowiedzialne za prowadzenie 60 ośrodków regionalnych i 337 punktów lokalnych punktów pomocy. Dziś rusza 30 konkursów, a pozostałe 30 – 2 listopada.

Biuro Komunikacji i Promocji
Ministerstwo Sprawiedliwości

Szczegółowe informacje o Programie Pomocy Osobom Pokrzywdzonym oraz harmonogram konkursów: