Inicjatywa „Praca dla więźniów”, wdrożona w Polsce w 2016 roku, miała zwiększać zatrudnienie wśród skazanych m.in. w halach, które były budowane przy zakładach karnych. Więźniowie mieli otrzymywać minimalne wynagrodzenie, częściowo pokrywane z budżetu państwa, a preferencyjne warunki wynajmu hal miały zachęcać przedsiębiorców do współpracy, wspierając jednocześnie cele resocjalizacyjne programu.

Umowa z firmą Golbalux

W 2020 roku Przedsiębiorstwo Produkcyjno-Handlowo-Usługowe Golbalux Sp. z o.o., w którym wspólnikiem jest senator Suwerennej Polski, Mieczysław Golba, zawarło umowę na dzierżawę hali produkcyjnej w Zakładzie Karnym w Rzeszowie na korzystnych warunkach (czynsz od 90 groszy do 1,10 zł za metr kwadratowy, podczas gdy ceny rynkowe wynoszą co najmniej 10 zł). Na dzierżawę hal w Rzeszowie ofertę złożyło 5 podmiotów. Dyrekcja Zakładu Karnego zaakceptowała tak niekorzystne warunki, mimo że w 2019 roku Najwyższa Izba Kontroli (NIK) zidentyfikowała zaniżone czynsze jako potencjalną przyczynę strat Skarbu Państwa oraz wskazała, że może być to niedopuszczalna forma pomocy publicznej dla firm. Ówczesny wiceminister sprawiedliwości Patryk Jaki określił te zarzuty jako „skandaliczne”. Umowa dzierżawy między Skarbem Państwa reprezentowanym przez ZK w Rzeszowie a PPHU Golbalux Sp. z o.o. zakładała zatrudnienie 600 więźniów.  Aneksem z dnia 23.12.2022 r. ograniczono plan zatrudnienia skazanych do 30 osób.

Nadużycia w Funduszu Sprawiedliwości

To kolejny przypadek niewłaściwego gospodarowania środkami publicznymi przez ówczesne władze. Kontrola Funduszu Sprawiedliwości, przeprowadzona przez Ministerstwo Sprawiedliwości, ujawniła nieprawidłowości w przyznawaniu środków w latach 2019–2023. Pieniądze mogły być rozdzielane z uwzględnieniem okręgów wyborczych, gdzie kandydowali politycy Suwerennej Polski.

W okresie 2019-2023 przyznano 224 mln zł na 2043 dotacje w ramach tzw. „jedenastek”, czyli środków przyznawanych poza konkursem. Kwoty dotacji w okręgach, gdzie kandydowali członkowie Suwerennej Polski, wynosiły średnio 7,7 mln zł, a w miejscach, gdzie kandydaci zdobyli mandaty, średnia wynosiła aż 9,3 mln zł. W okręgach bez ich obecności kwoty spadały do średnio 1,5 mln zł.

W tym kontekście pojawia się też nazwisko senatora Golby, który kandydował w wyborach parlamentarnych (w 2019 i 2023 r.) z okręgu senackiego 58, obejmującego m.in. powiaty jarosławski, przemyski oraz miasto Przemyśl. W latach 2022 i 2023 Ochotnicza Straż Pożarna w Wiązownicy, miejscowości, z którą związany jest Mieczysław Golba (pełnił tam funkcje radnego gminy i zastępcy wójta), otrzymała około 1,6 mln zł dofinansowania.

Dodatkowe wsparcie trafiło również do OSP w Chłopicach, które w latach 2019-2023 otrzymało blisko 830 000 zł. 26 września 2023 roku, podczas kampanii wyborczej, odbyło się uroczyste przekazanie kompletów bojowych dla tej jednostki, w obecności senatora Golby oraz lokalnych przedstawicieli władz i polityków.

Działania nowych władz

Trzy tygodnie po przegranych przez Zjednoczoną Prawicę wyborach w 2023 roku, a przed utworzeniem obecnego rządu, ówczesne kierownictwo Służby Więziennej podpisało z firmą Golbalux kolejny aneks, który zabezpieczał spółkę w przypadku rozwiązania umowy. Zgodnie z aneksem, Służba Więzienna została zobowiązana do pokrycia szkód powstałych po stronie dzierżawcy (Golbalux) w wyniku przedwczesnego rozwiązania umowy.

Po zmianie władz nowe kierownictwo Służby Więziennej w wyniku kontroli zatrudnienia skazanych w ZK w Rzeszowie, ujawniło nieprawidłowości, które skutkowały  wypowiedzeniem umowy dzierżawy, wskazując m.in. na niewłaściwe wykorzystanie hali przez Golbalux oraz naruszenia warunków dzierżawy, poprzez podnajęcie części hali innej firmie (Wyspa Skarbów).

Istotnym elementem tej sprawy jest to, że firma Golbalux, związana z senatorem partii Zbigniewa Ziobry, uzyskała nie tylko preferencyjne warunki dzierżawy, lecz także wsparcie finansowe przekraczające 10 milionów złotych. Współpraca ze Służbą Więzienną przyczyniła się do znacznego wzrostu przychodów firmy, co wskazuje na znaczące korzyści finansowe dla tego przedsiębiorstwa.

Dyrektor Generalny SW skierował zawiadomienie o możliwości popełnienia przestępstwa. Prokuratura rozpoczęła dochodzenie w sprawie możliwych nadużyć i nieprawidłowości ze strony poprzedniego kierownictwa MS, Okręgowego Inspektoratu Służby Więziennej w Rzeszowie, kierownictwa Zakładu Karnego w Rzeszowie i Prezesa Zarządu PPHU Golbalux Sp. z o.o.