Rozporządzanie weszło w życie 1 sierpnia 2022 r. Jego ostateczny kształt jest rezultatem działań podejmowanych przez Ministerstwo Sprawiedliwości na forum Unii Europejskiej. To właśnie dzięki tym konsekwentnym naciskom wszystkie państwa UE zostały zobowiązane do zachowywania prawa dziecka do tożsamości kulturowej, religijnej i językowej w postępowaniach o ustanowienie pieczy zastępczej.

Skuteczna ochrona praw dzieci

Oznacza to, że umieszczane w rodzinach zastępczych dzieci mają trafiać do rodzin z podobnego kręgu kulturowego, a najlepiej do krewnych z kraju swego pochodzenia. Do tej pory zasada ta często nie była respektowana, a nierzadko zdarzały się przypadki oddawania chrześcijańskich dzieci do rodzin muzułmańskich lub do rodzin nie posługujących się językiem polskim. Było to źródłem dodatkowego cierpienia najmłodszych i stanowiło oczywiste pogwałcenie praw dziecka. Starania Ministerstwa Sprawiedliwości sprawiły, że rozporządzenie realnie zwiększa ochronę dzieci i zapewnia realizację gwarancji zawartych w Konwencji ONZ o Prawach Dziecka.

Ochrona praw dzieci jest niezwykle ważna dla polskich rodzin żyjących w krajach UE. W samych Niemczech mieszka około 800 tys. Polaków mających wyłącznie obywatelstwo polskie. A osób, które mają podwójne obywatelstwo, polskie i niemieckie - około 1,5 miliona. Ministerstwo Sprawiedliwości udziela pomocy polskim obywatelom, gdy za granicą są pozbawiani praw do wychowywania własnych dzieci, a dziecko trafia często do rodziny, w której nie mówi się po polsku. Pomoc ta była przez lata utrudniona, bo prośby o interwencję docierały do Ministerstwa Sprawiedliwości zazwyczaj, gdy dziecko umieszczono już w rodzinie zastępczej.

Uzupełnienie przepisów

Przyjęty przez rząd projekt ustawy ma głównie na celu uzupełnienie przepisów rozporządzenia i dostosowanie jego stosowania do zakresu właściwości polskich sądów. Istotną kwestią jest wprowadzenie możliwości rozpoznania sprawy o władzę rodzicielską, kontakty i alimenty przez sąd polski rozpoznający sprawę o nakazanie powrotu dziecka w trybie Konwencji Haskiej z 1980 r. Takie rozwiązanie znacznie przyspieszy uregulowanie sytuacji prawnej dziecka. Wyeliminuje potrzebę prowadzenia dodatkowego postępowania przez sądem w innym państwie członkowskim.

 

Biuro Komunikacji i Promocji
Ministerstwo Sprawiedliwości