Dnia 15 maja 2020 roku Grecja przejęła od Gruzji przewodnictwo w Komitecie Ministrów
Rady Europy.
Ze względu na bezprecedensową sytuacją związaną z pandemią COVID-19 przesunięto
odbywającą się zazwyczaj w maju sesję ministerialną Komitetu Ministrów Rady Europy (dalej:
KM RE) w związku z czym sesja ta planowana jest pod koniec greckiej prezydencji w KM RE
w dniu 4 listopada 2020 roku w Atenach. Ma ona stanowić okazję do podkreślenia przez
państwa Rady Europy przywiązania do podstawowych zasad i wartości, na jakich opiera się ta
organizacja, także w okresie kryzysu spowodowanego pandemią COVID-19 i wyzwań, jakie ta
sytuacja generuje dla ludzkiego życia i praw człowieka.
Wydarzenie zbiega się z uroczystościami związanymi z 70. rocznicą otwarcia do podpisu
Europejskiej Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności (dalej
Konwencja). Konwencja ta stanowi podstawę systemu ochrony praw człowieka w Europie, w
tym orzecznictwa Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w Strasburgu, a jej ratyfikacja jest
warunkiem sine qua non dla państw kandydujących do członkostwa w Radzie Europy.
Jednym z priorytetów greckiej prezydencji jest również wspieranie prac na rzecz przystąpienia
UE do Konwencji oraz odnowienia politycznego zobowiązania do potwierdzania kluczowej
roli systemu Konwencji, zgodnie z tzw. procesem z Interlaken. Grecja chce wykorzystać
obchody 70-lecia otwarcia Konwencji do podpisu celem dyskusji na temat jej znaczenia dla
współczesnych Europejczyków (także w kontekście oczekiwań społecznych wobec tej
Konwencji) oraz najwłaściwszych sposobów jej implementacji w dobie dynamicznego rozwoju
technologii cyfrowych i sztucznej inteligencji, które stanowią zarówno szansę, jak i wyzwanie
dla społeczeństw Europy.
Ze względu na pandemię COVID-19, Grecja deklaruje chęć organizacji znaczącej części prac
w formie zdalnej. Nie wyklucza się także konieczności ewentualnej modyfikacji programu prac
ze względu na sytuację epidemiczną.
Temat przewodni greckiego przewodnictwa w KM RE to „ochrona ludzkiego życia i zdrowia
publicznego w kontekście pandemii – skuteczna odpowiedź na kryzys sanitarny z pełnym
poszanowaniem praw człowieka, demokracji i praworządności”.
Ponadto Grecja określiła dwa bloki tematyczne, na które położony zostanie szczególny nacisk
w toku prac KM RE: „Niezależność wymiaru sprawiedliwości oraz praworządność” oraz
„Inwestycja w przyszłość – prawa młodych ludzi”.
W odniesieniu do kwestii niezależności wymiaru sprawiedliwości oraz praworządności, w
ramach swojego przewodnictwa Grecja planuje konferencję ministrów sprawiedliwości państw
członkowskich poświęconej tym zagadnieniom.
W temacie praw ludzi młodych zidentyfikowanych zostało kilka obszarów, które będą
przedmiotem szczególnego zaangażowania Grecji - (a) „Edukacja i kultura demokratyczna w
erze cyfrowej”, (b) „Dzieci jako grupa szczególnie wrażliwa - zagrożona biedą, przemocą,
handlem ludźmi, pracą przymusowa, migracją etc.” oraz (c) „Zachowanie prawa młodych
pokoleń do korzystania z dziedzictwa kulturowego, niezniszczonego skutkami zmian
klimatycznych”.
Szczególne znaczenie w tym kontekście mają dla greckiego przewodnictwa prace nad
ustanowieniem Obserwatorium ds. nauczania historii w państwach członkowskich Rady
Europy. Dla zapewnienia odpowiedniego kształtu politycznego dla tej inicjatywy, planowane
jest zorganizowanie konferencji ministrów edukacji państw członkowskich Rady Europy.
Wskazuje się także na konieczność zapewnienia warunków dla zachęcania młodych pokoleń
do poznawania europejskiego dziedzictwa kultowego.
Mając na uwadze aktualną sytuację pandemiczną, prezydencja grecka będzie realizowana
w znacznym stopniu w formie cyfrowej (e-chairmanship) tj. telekonferencji, transmisji na
żywo, webinariów. Ma to z jednej strony zapewnić maksymalne bezpieczeństwo
epidemiologiczne, ale jednocześnie przybliżyć prace prowadzone w Radzie Europy możliwie
szerokiemu gronu odbiorców.
W listopadzie 2020 roku przewodnictwo w KM RE od Grecji przejmą Niemcy.