Przeprowadzona w 2018 roku (z inicjatywy Prawa i Sprawiedliwości) nowelizacja ustawy o Krajowej Radzie Sądownictwa doprowadziła do tego, że członków-sędziów Rady wybierali politycy. Należy pamiętać, że Rada jest konstytucyjnym organem, stojącym na straży niezależności sądów i niezawisłości sędziów, którego głównym zadaniem jest opiniowanie oraz przedstawianie Prezydentowi kandydatów do powołania na stanowiska sędziów.

Zmiany te negatywnie ocenił Europejski Trybunał Praw Człowieka. Upolitycznienie nowej Krajowej Rady Sądownictwa, jak i skrócenie kadencji jej wcześniejszych członków zostało uznane także przez Komisję Wenecką i przez Brukselę za uderzenie w niezależność polskiego wymiaru sprawiedliwości.
Zaprezentowany dziś przez ministra Adama Bodnara projekt ustawy przywraca KRS wiarygodność i uwalnia ją od politycznych nacisków. Zapisane w ustawie zasady wyboru składu Rady są zgodne z zapisami Konstytucji RP oraz uregulowaniami traktatowymi. Oto najważniejsze zmiany:

• Członkowie-sędziowie KRS nie będą wybierani przez Sejm. 15 sędziów (z 25 członków Rady) wybiorą w wyborach bezpośrednich i tajnych sędziowie w kraju;
• W Radzie reprezentowani będą sędziowie Sądu Najwyższego, sądów powszechnych, administracyjnych oraz wojskowych;
• Prawo do zgłaszania kandydatów poza określoną grupą sędziów (zależnie od sądu, z którego będzie pochodził kandydat) będzie przysługiwało także Naczelnej Radzie Adwokackiej, Krajowej Radzie Radców Prawnych, Krajowej Radzie Prokuratorów, organom uprawnionym do nadawania stopni naukowych w dziedzinie nauk prawnych, a także grupie co najmniej 2 tysięcy obywateli;
• Prawo do zgłaszania kandydatów nie będzie przysługiwać osobom powołanym na stanowisko sędziowskie z udziałem Krajowej Rady Sądownictwa w składzie ukształtowanym ustawą z 8 grudnia 2017 roku;
• Zgłoszeni na kandydatów mogą być wyłącznie czynni zawodowo sędziowie, którzy jednocześnie wyrazili zgodę na kandydowanie;
• Z prawa do kandydowania do KRS wykluczeni zostaną sędziowie, którzy są lub w okresie trzech lat przed dniem ogłoszenia terminu wyborów, byli delegowani do Ministerstwa Sprawiedliwości lub do innego urzędu podlegającego władzy wykonawczej lub powołani z udziałem Krajowej Rady Sądownictwa w składzie ukształtowanym ustawą z 8 grudnia 2017 roku;
• W myśl nowych przepisów nie będzie można łączyć funkcji członka Rady ze stanowiskiem prezesa sądu, prezesa izby, wiceprezesa sądu, zastępcy prezesa, rzecznika dyscyplinarnego oraz jego zastępcy;
• Organem zarządzającym wybory do KRS będzie Państwowa Komisja Wyborcza;
• Przy KRS powołana zostanie Rada Społeczna, której zadaniem będzie opiniowanie kandydatów na stanowiska sędziowskie i asesorskie. Działanie Rady zminimalizuje ryzyko nacisków politycznych na sądy.
• Mandaty sędziów-członków KRS wybranych na podstawie przepisów z 2017 r., wygasną z dniem ogłoszenia wyników wyborów na nowych członków Rady. Wybory zostaną przeprowadzone zgodnie z nową ustawą.Zaprezentowana przez szefa Resortu sprawiedliwości ustawa przywróci zburzony przez poprzednie władze porządek konstytucyjny, przyczyni się do odbudowy społecznego zaufania do polskiego wymiaru sprawiedliwości, a także sprawi, że Polska znowu będzie postrzegana jako kraj praworządny. 

Zaprezentowana przez szefa Resortu sprawiedliwości ustawa przywróci zburzony przez poprzednie władze porządek konstytucyjny, przyczyni się do odbudowy społecznego zaufania do polskiego wymiaru sprawiedliwości, a także sprawi, że Polska znowu będzie postrzegana jako kraj praworządny.  

Akt ten będzie także ważnym krokiem w „odblokowaniu” należnych Polsce środków z Krajowego Planu Odbudowy. 

Teraz projekt trafi do rządowych prac legislacyjnych, z uwzględnieniem konsultacji społecznych. Następnie projekt zostanie skierowany do Sejmu, gdzie odbędą się trzy czytania, dyskusje i ewentualne poprawki. Później ustawą zajmie się Senat. Po ostatecznym przyjęciu przez Sejm akt prawny trafi do podpisu Prezydenta. Uchwalone oraz podpisane przez Prezydenta przepisy (ogłoszone w Dzienniku Ustaw RP) zaczną obowiązywać po 14 dniach.

Biuro Komunikacji i Promocji
Ministerstwo Sprawiedliwości