Skierowanie do ośrodka kuratorskiego nieletniego sprawcy czynu karalnego lub wykazującego przejawy demoralizacji jest jednym ze środków wychowawczych orzekanych przez Sądy w postępowaniu w sprawach nieletnich (ustawa z dnia 26 października 1982 r. o postępowaniu w sprawach nieletnich – tekst jednolity Dz.U. z 2018 r. poz. 969).

Środki wychowawcze przewidziane w ustawie o postępowaniu w sprawach nieletnich dzielą się na dwie zasadnicze kategorie. Te, które nie wiążą się ze zmianą środowiska wychowawczego nieletniego, lecz ze wzmożonymi oddziaływaniami wychowawczymi i te, które powodują zmianę środowiska wychowawczego, niejako wyrwanie nieletniego z dotychczasowego otoczenia rodzinno – społecznego i umieszczenie w odpowiednim ośrodku wychowawczym.

Skierowanie nieletniego do ośrodka kuratorskiego niewątpliwie możemy zaliczyć do pierwszej z wymienionych kategorii środków wychowawczych, z elementami wykraczającymi dość znacznie poza zwykły nadzór odpowiedzialny rodziców, bądź nadzór kuratora sądowego, co czyni ten środek specyficznym na tle pozostałych. Profesjonalna organizacja nieletniemu czasu pozaszkolnego polegająca na działaniach profilaktycznych, opiekuńczo – wychowawczych i resocjalizacyjno – terapeutycznych, charakteryzuje najogólniej rzecz ujmując ten środek wychowawczy. W przeciwieństwie do zwykłych środków nadzorczych skierowanie do ośrodka kuratorskiego, wymaga poddania się przez uczestników ośrodków kuratorskich rygorowi zajęć zaprogramowanych celem osiągnięcia zmiany postawy nieletniego. Z drugiej strony pozwala na intensywniejsze działania resocjalizacyjne i edukacyjne w warunkach do tego optymalnych. Nieletni bowiem funkcjonuje nadal w swoim środowisku rodzinnym, niejednokrotnie również poddanym oddziaływaniom korekcyjnym, poprzez środki przewidziane w Kodeksie rodzinnym i opiekuńczym, a jednocześnie pozostaje poza wpływem często demoralizującego otoczenia, w szczególności grupy rówieśniczej. Ośrodek kuratorski jest zatem alternatywą dla zamkniętych środowisk wychowawczych.