Przywracanie rządów prawa i porządku konstytucyjnego było jednym z głównych tematów spotkania, które odbyło się 09.09.2024 r. w Ministerstwie Sprawiedliwości na prośbę Agencji Praw Podstawowych UE. Praworządność jest jedną z podstawowych wartości zapisanych w art. 2 Traktatu o Unii Europejskiej i warunkiem wstępnym ochrony wszystkich innych podstawowych wartości. Poszanowanie praworządności jest niezbędne dla prawidłowego funkcjonowania systemu demokratycznego i ochrony praw obywateli.

– Władze państwowe powinny zawsze działać w granicach prawa, stosując przejrzysty, odpowiedzialny, demokratyczny i pluralistyczny proces stanowienia prawa – mówił minister Adam Bodnar.

Ochrona praworządności wymaga stałej i ciągłej pracy, dlatego co roku Komisja Europejska publikuje cykliczny Raport na temat praworządności, który jest podstawowym elementem tzw. europejskiego mechanizmu praworządności i dialogu międzyinstytucjonalnego. W tegorocznym raport pozytywnie oceniono wysiłki Polski na rzecz przywrócenia praworządności. Polska kontynuuje wdrażanie tzw. „Action Plan”, podejmując szereg działań legislacyjnych i pozalegislacyjnych z udziałem organizacji społeczeństwa obywatelskiego.

Podczas polskiego przewodnictwa w Radzie UE, które rozpocznie się 1 stycznia 2025 r.,  szczególny nacisk w obszarze wymiaru sprawiedliwości zostanie położony na tematykę bezpieczeństwa i ochrony praw obywatelskich w obszarze prawa karnego i cywilnego. Będzie podkreślona także rola społeczeństwa obywatelskiego i wykorzystanie jego potencjału w ochronie praworządności. – Chcielibyśmy skupić się na wzmacnianiu odporności systemów wymiaru sprawiedliwości w krajach UE i bardziej szczegółowo omówić takie aspekty, jak znaczenie konsultacji z obywatelami i ich zaangażowanie w proces stanowienia prawa, a także rolę organizacji pozarządowych w ochronie praworządności – wskazał szef resortu sprawiedliwości.

W obszarze współpracy sądowej w sprawach karnych działania polskiej prezydencji będą koncentrować się na reagowaniu na istotne zagrożenia dla bezpieczeństwa wewnętrznego i zewnętrznego, przed którymi stoi społeczeństwo Unii Europejskiej.

Agencja Praw Podstawowych (FRA) jest organem UE, którego zadaniem jest gromadzenie i analizowanie informacji dotyczących przestrzegania praw człowieka wymienionych w Karcie Praw Podstawowych. Celem Agencji jest pomoc we wprowadzeniu kultury praw podstawowych w całej UE. FRA współpracuje w tym zakresie z instytucjami UE, państwami członkowskimi, krajowymi instytucjami praw człowieka, organami ds. równości i innymi zainteresowanymi stronami.

Sirpa Rautio jest Dyrektorką Agencji Praw Podstawowych UE od 2017 r. Ma duże doświadczenie w pracy w środowiskach pokonfliktowych i krajach w okresie przejściowym. Z zawodu jest prawniczką, ukończyła Uniwersytet w Turku w Finlandii.