– Referendarz sądowy to często niedoceniana, ale niezwykle ważna funkcja w wymiarze sprawiedliwości – powiedział podczas spotkania (30 grudnia br.) minister Adam Bodnar. Podkreślił, że należy wzmocnić status referendarzy sądowych i stworzyć odpowiednie warunki finansowe i zawodowe osobom, które chcą go wykonywać, by traktowali go jako zawód docelowy.

Jednym z najważniejszych tematów, które omówiono podczas spotkania w Ministerstwie Sprawiedliwości była kwestia awansu zawodowego referendarzy sądowych. Przedstawiciele Ministerstwa Sprawiedliwości zapowiedzieli, że zarekomendują prezesom sądów obowiązkowy przegląd statusu osób zatrudnionych na stanowiskach referendarzy sądowych, by prezesi sami inicjowali proces awansu zawodowego. Jak zwrócili uwagę referendarze, często przeszkodą blokującą awans zawodowy jest brak pieniędzy w sądach. Prezesi sądów zostaną poinformowani, że powoływanie się na brak środków finansowych do przyznania wyższego stanowiska służbowego jest nieuzasadnione. – Sądy, którym brakuje pieniędzy na awansowanie referendarzy sądowych mogą wystąpić do ministerstwa o dodatkowe środki  finansowe na ten cel – podkreślił minister Adam Bodnar.

Zawód referendarza sądowego jest związany z samodzielnym podejmowaniem decyzji. Są zaliczani oni do grupy orzeczników, którzy posiadają własne referaty. Mogą przewodniczyć wydziałom ksiąg wieczystych i krajowego rejestru sądowego oraz kierować sekcją egzekucyjną. Mogą również pełnić funkcję sędziów-komisarzy. Dlatego ze środowiska referendarzy płyną postulaty, by ich status zawodowy był zbliżony do statusu asesora sądowego. Na spotkaniu w Ministerstwie Sprawiedliwości, przedstawiciele referendarzy zaproponowali, by w ustawie Prawo o ustroju sądów powszechnych, wpisać regulację, że referendarze podlegają tylko Konstytucji i ustawom. Resort będzie analizował tę propozycję.

W trakcie spotkania omówiono również postulat środowiska referendarzy sądowych dotyczący przywrócenia terminu do udziału w konkursach na stanowiska sędziowskie referendarzom sądowym, którzy zdali egzamin sędziowski.

Dyrektor Departamentu Kadr i Organizacji Sądów Powszechnych i Wojskowych Marta Kożuchowska-Warywoda poinformowała o projektowanym przepisie, który znajdzie się w ustawie o Przywracaniu Ładu Konstytucyjnego. Wydłuży on o 2 lata uprawnienie do udziału w konkursach na zasadzie wyjątku uzasadnionego sytuacją związaną z nieprawidłowo ukształtowaną KRS. Referendarze zaapelowali o wydłużenie tego terminu do 8 lat, czyli o okres równy czasowi, przez który wstrzymywali się od udziału w konkursach.  

Referendarze sądowi poparli postulat umożliwienia zgłaszania do udziału w konkursie na stanowisko sędziego, referendarzom sądowym, którzy zdali np. egzamin notarialny, adwokacki i wykonują zawód referendarza od 3, ewentualnie od 5 lat.    

Przedstawiciele organizacji zrzeszających referendarzy sądowych wskazali reprezentantom resortu na potrzebę ograniczenia ich obowiązków dotyczących rozliczania kosztów procesu w postępowaniu cywilnym. Chodzi o to, by rozliczali oni wyłącznie koszty związane ze sprawami przydzielonymi do ich referatu. Obowiązek rozliczania kosztów w sprawach przydzielonych sędziom, rodzi zdaniem referendarzy sądowych, istotne problemy organizacyjne. Postanowienia mogą zostać przekazane do projektowania asystentom sędziów. W ocenie przedstawicieli Ministerstwa Sprawiedliwości postulat ten należy przeanalizować.

Organizacje zrzeszające referendarzy sądowych reprezentowali na spotkaniu w Ministerstwie Sprawiedliwości: Iwona Chełminiak-Szymkiewicz – Prezes Zarządu Stowarzyszenia Referendarzy Sądowych LEX IUSTA; Eliza Groja – starszy referendarz sądowy, Stowarzyszenie Referendarzy Sądowych LEX IUSTA; Marta Kwiatkowska – referendarz sądowy, Stowarzyszenie Referendarzy Sądowych LEX IUSTA; Piotr Walesiak – referendarz sądowy, Stowarzyszenie Referendarzy Sądowych LEX IUSTA; Maciej Neusser – Przewodniczący Zarządu Ogólnopolskiego Stowarzyszenia Referendarzy Sądowych; Mikołaj Iwański – Członek Zarządu Ogólnopolskiego Stowarzyszenia Referendarzy Sądowych oraz Agnieszka Borońska – Skarbnik Ogólnopolskiego Stowarzyszenia Referendarzy Sądowych.

Z ramienia Ministerstwa Sprawiedliwości w spotkaniu uczestniczyli również: Wiceminister Sprawiedliwości Dariusz Mazur – Podsekretarz Stanu; Małgorzata Kosicka – Zastępca Dyrektora Departamentu Kadr i Organizacji Sądów Powszechnych i Wojskowych oraz Marek Łukaszewicz – Dyrektor Biura Ministra.