Minister podkreślił, że budynek Ministerstwa to także rodzaj symbolu losu pokolenia, które reprezentował „Anoda” - żołnierz AK, kawaler Orderu Virtuti Militari, bohater wojenny, Powstaniec Warszawski, uczestnik słynnej Akcji pod Arsenałem. Choć przeżył wojnę, został 7 stycznia 1949 r. zamęczony podczas tortur przez UB.

– Budynek, przed którym stoimy, był miejscem kaźni młodych patriotów, polskiej elity. A ci, którzy ten gmach wówczas zajmowali, liczyli, że ich zbrodnie nie ujrzą światła dziennego. Sądzili, że bohaterowie walczący o niepodległy kraj zostaną zapomniani. Nie udało się ich jednak wymazać z pamięci. Jesteśmy tu po to, by oddać im nasz najwyższy szacunek. By oddać hołd i cześć Janowi Rodowiczowi – stwierdził Zbigniew Ziobro.

Symbol polskich dziejów

„To jeden z tych monumentów, na który czekała Warszawa. Dziś stolica oddaje hołd jednemu z najlepszych swoich synów. Swoją niezłomną postawą udowodnił on, że nawet w najtrudniejszych czasach totalitaryzmu i pogardy można dotrzymać wierności ideałom oraz chrześcijańskim wartościom. Mamy ogromny dług wdzięczności wobec Jana Rodowicza „Anody” – napisała w odczytanym podczas uroczystości liście Marszałek Sejmu Elżbieta Witek.

- Te rozerwane kraty to symbol polskich dziejów – mówił o pomniku prezes Instytutu Pamięci Narodowej Jarosław Szarek. Razem z tym pomnikiem staje tu fragment Polski niepodległej. Zabicia pamięci nie da się zrobić z Polakami.

Pomnik został poświęcony przez naczelnego kapelana Służby Więziennej ks. Adama Jabłońskiego.

Autorką monumentu jest krewna Jana Rodowicza – artystka plastyk Joanna Rodowicz. Ona także – obok Ministra Sprawiedliwości i prezesa IPN odsłoniła pomnik.

W uroczystości – obok członków rodziny bohatera - wzięli udział wiceministrowie sprawiedliwości: Michał Woś, Marcin Warchoł, Sebastian Kaleta i Marcin Romanowski, a także przedstawiciele innych ministerstw i i gen. Jacek Kitliński, dyrektor generalny Służby Więziennej. Wieńce składali m.in. minister członek Rady Ministrów Michał Wójcik, Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi Grzegorz Puda, a także posłowie, reprezentanci premiera, IPN, Urzędu ds. Kombatantów i Osób Represjonowanych, Muzeum Żołnierzy Wyklętych i Więźniów Politycznych PRL, Muzeum Powstania Warszawskiego.

Hołd dla bohatera

Wszyscy oddali hołd Janowi Rodowiczowi, który w chwili śmierci miał niespełna 26 lat. Absolwent liceum im. Stefana Batorego w Warszawie należał do legendarnej 23. Warszawskiej Drużyny Harcerskiej „Pomarańczarni”, z której wywodzili się późniejsi członkowie Szarych Szeregów, upamiętnieni w „Kamieniach na szaniec” Aleksandra Kamińskiego: Tadeusz Zawadzki - „Zośka”, Jan Bytnar - „Rudy” i Aleksy Dawidowski - „Alek”.

Po wybuchu wojny Rodowicz włączył się w działalność konspiracyjną. Żołnierz Batalionu „Zośka” i Kedywu uczestniczył w najważniejszych akcjach bojowych Grup Szturmowych Szarych Szeregów: akcji pod Arsenałem, odbiciu więźniów pod Celestynowem, akcji pod Czarnocinem, Sieczychami i w Wilanowie.

W czasie Powstania Warszawskiego był czterokrotnie ranny. W szpitalu został odznaczony orderem Virtuti Militari.

We wrześniu 1945 r. posłuchał apelu płk. Jana Mazurkiewicza „Radosława” i ujawnił się jako żołnierz Armii Krajowej. Zaangażował się w ekshumacje i godny pochówek poległych kolegów. Poświęcił się również integrowaniu środowiska byłych żołnierzy batalionu „Zośka”. Zainicjował powstanie archiwum batalionu, kompletował wykazy poległych.

Choć zamierzał pracować dla Polski, studiował architekturę i marzył o budowie domów czy mostów w zniszczonej Warszawie, został aresztowany w Wigilię Bożego Narodzenia 1948 r. i nigdy nie wrócił do domu.

12 stycznia 1949 r. ciało „Anody” w tajemnicy przewieziono do zakładu pogrzebowego, a później anonimowo pochowano na Cmentarzu Powązkowskim. Bliscy o jego śmierci dowiedzieli się dopiero 1 marca. 16 marca odbyła się ekshumacja i przeniesienie zwłok do rodzinnego grobu na Starych Powązkach.

Jan Rodowicz został pośmiertnie odznaczony przez Prezydenta RP Lecha Kaczyńskiego Krzyżem Wielkim Orderu Odrodzenia Polski.

Pamięć o patriotach

Częścią uroczystości, a także składanego bohaterowi hołdu i wyrazem pamięci o Janie Rodowiczu była iluminacja wyświetlana na budynku Ministerstwa Sprawiedliwości w nocy z 23 na 24 czerwca br. W naszej galerii plenerowej wokół budynku przy Al. Ujazdowskich 11 można też oglądać wystawę poświęconą „Anodzie”. To kolejna taka ekspozycja – w ubiegłym roku prezentowaliśmy  wystawę o żołnierzach batalionu „Zośka”. Planowana jest też kolejna – poświęcona walczącym w nim kobietom. Pamięć o patriotach ma też praktyczny wymiar. W ramach akcji „Obiady dla Bohaterów” Służba Więzienna podczas pandemii dostarcza obiady kombatantom.

 

Biuro Komunikacji i Promocji
Ministerstwo Sprawiedliwości