W dniu 21 kwietnia 2021 roku Włochy złożyły dokument ratyfikacyjny Protokołu nr 15 do Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności (dalej: Konwencja). Włochy były ostatnim państwem Rady Europy, które ratyfikowało przedmiotowy protokół. Oznacza to, że wejdzie on w życie w stosunku do wszystkich państw z dniem 1 sierpnia 2021 roku.

Protokół nr 15 do Konwencji został przyjęty przez Komitet Ministrów Rady Europy w Strasburgu w dniu 16 maja 2013 roku, a następnie otwarty do podpisu w dniu 24 czerwca 2013 roku. Polska ratyfikowała Protokół w 2015 roku. Wejście w życie Protokołu jest kolejnym etapem reformy strasburskiego systemu ochrony praw człowieka, która ma kluczowe znaczenie dla utrzymania jego efektywności. 

Protokół wprowadza do Konwencji szereg zmian, przede wszystkim skraca termin na złożenie skargi indywidualnej do ETPCz z sześciu do czterech miesięcy od podjęcia ostatecznej decyzji krajowej. Zgodnie z przepisami przejściowymi wprowadzający tę zmianę art. 4 Protokołu wejdzie w życie po upływie 6 miesięcy od wejścia w życie samego Protokołu. Ponadto przepis ten nie będzie miał zastosowania do skarg, w których ostateczna decyzja w rozumieniu art. 35 ust. 1 Konwencji zostanie podjęta przed wejściem w życie art. 4. 

Protokół przewiduje także zniesienie możliwości sprzeciwienia się przez strony postępowania decyzji Izby Trybunału o przekazaniu sprawy Wielkiej Izbie oraz rezygnację z określenia wieku sędziów, z osiągnięciem którego upływa ich kadencja. Wprowadza regułę zgodnie, z którą kandydaci na sędziów Trybunału  muszą mieć mniej niż 65 lat w dniu przekazania przez państwo listy trzech kandydatów Zgromadzeniu Parlamentarnemu. Protokół wprowadza również dodatkowy akapit do preambuły Konwencji, odnoszący się do doktryny marginesu oceny państwa, zasady subsydiarności mechanizmu ochrony stworzonego przez Konwencję oraz obowiązku urzeczywistnienia przez państwa praw i wolności zawartych w Konwencji. 

Powyższe zmiany mają doprowadzić do uproszczenia, a co za tym idzie przyspieszenia postępowania przed Trybunałem, jak również wzmocnienia jego autorytetu.

Treść Protokołu nr 15 do Konwencji jest dostępna na stronie Trybunału.