Wystawa „Zbrodnia Katyńska 1940. Zagłada polskich elit”, przygotowana we współpracy z Instytutem Pamięci Narodowej, zwięźle przedstawia genezę Zbrodni Katyńskiej: od sojuszu Stalina z Hitlerem zapisanego w pakcie Ribbentrop-Mołotow, przez sowiecką napaść na Polskę z 17 września 1939 r., osadzenie polskich oficerów w  więzieniach i obozach NKWD, aż po decyzję Biura Politycznego Wszechzwiązkowej Komunistycznej Partii (bolszewików) z 5 marca 1940 r. o rozstrzelaniu jeńców przetrzymywanych w obozach w Kozielsku, Starobielsku i Ostaszkowie oraz 11 tysięcy polskich więźniów ze wschodnich terytoriów II Rzeczypospolitej. Twórcy wystawy opisali sposób dokonania zbrodni: przewiezienie na miejsce rozstrzelania, strzał w potylicę, pochówek w masowym grobie. Dzięki zebranym fotografiom możemy zobaczyć twarze katów, przytoczono także krótkie świadectwa ich udziału w mordzie.

Dalsza część wystawy to historia poszukiwania zaginionych polskich oficerów, odkrycia okrutnej prawdy o ich śmierci oraz walki z próbami jej ukrycia przez sowieckie władze i kolaborujących z nimi polskich komunistów. Nie powinniśmy zapomnieć, że do 1989 r. w polskich szkołach oficjalnie nauczano kłamstwa katyńskiego, przypisującego Zbrodnię Katyńską Niemcom. Dlatego tak ważne dla naszej tożsamości narodowej pozostaje kultywowanie pamięci jej ofiar.

Największe wzruszenie niewątpliwie wywołują zdjęcia zabitych Polaków oraz fragmenty ich dzienników i listów. Dzięki nim mamy możliwość spojrzeć w oczy ofiarom oraz usłyszeć ich głos, pełen optymizmu i wiary w powrót do domu. Niestety, nadzieje naszych rodaków przetrzymywanych w obozach i więzieniach NKWD na ponowne spotkanie z najbliższymi nigdy nie miały się spełnić.

Zamordowani byli elitą polskiej armii i społeczeństwa. Wśród 21 857 zamordowanych osób było 12 generałów, około 8250 oficerów Wojska Polskiego, ponad 6300 funkcjonariuszy policji, żandarmerii, Straży Więziennej, żołnierzy Korpusu Ochrony Pogranicza, pracowników wywiadu i kontrwywiadu II Rzeczypospolitej Polskiej oraz 7305 osób z więzień NKWD. Oprócz zawodowych wojskowych i policjantów, dużą grupę stanowili oficerowie rezerwy – w życiu cywilnym wykonujący różne zawody. Wśród zabitych było 920 lekarzy i farmaceutów, 770 naukowców i nauczycieli, 650 inżynierów, 450 prawników, politycy, przedstawiciele władz samorządowych, urzędnicy, ziemianie, księża i osadnicy wojskowi. Cześć ich pamięci!

Biuro Komunikacji i Promocji
Ministerstwo Sprawiedliwości