Podkreśliła, że statystyki okazały się narzędziem służącym do oceny rozwoju wymiaru sprawiedliwości w państwach członkowskich i identyfikacji obszarów, które można poprawić.

Komisja Europejska po raz dwunasty opublikowała statystyki dotyczące wymiaru sprawiedliwości w Unii Europejskiej. Zawierają dane porównawcze dotyczące skuteczności oraz jakości i niezależności systemów wymiaru sprawiedliwości w państwach członkowskich UE. Z danych wynika, że w porównaniu z ubiegłym rokiem, postrzeganie niezależności sądownictwa przez opinię publiczną poprawiło się.

Polska znalazła się w czołówce państw Unii oferujących dostęp do alternatywnych metod rozwiązywania sporów (ADR).

Tegoroczne statystyki zawierają kilka nowych informacji, takich jak: dostępność zawodów związanych z wymiarem sprawiedliwości dla osób niepełnosprawnych; dostępność wymiaru sprawiedliwości dla konsumentów korzystających z powództw chroniących ich zbiorowe interesy; wynagrodzenia ekspertów sądowych i prokuratorskich oraz notariuszy i ich uprawnień w postępowaniach spadkowych.

Po raz pierwszy przedstawiono również dane na temat niezależności wymiaru sprawiedliwości, np. dotyczące powoływania prezesów sądów, krajowych ram dotyczących oświadczeń majątkowych oraz odwoływania prokuratorów generalnych.

Badania Eurobarometru przeprowadzone wśród ogółu społeczeństwa i wśród przedsiębiorstw pokazują, że od 2016 r. postrzeganie niezależności sądownictwa przez ogół społeczeństwa poprawiło się lub pozostało stabilne w 19 państwach członkowskich.

W 14 państwach członkowskich UE prokuratorów mianują niezależne rady prokuratorskie lub sama prokuratura. Uprawnienie władzy wykonawczej, czyli Ministra Sprawiedliwości, rządu lub głowy państwa do powoływania prokuratorów podlega kontroli sądowej w prawie wszystkich 12 państwach członkowskich, w których prokuratorzy są powoływani w ten sposób. 20 państw członkowskich przyznaje władzy wykonawczej lub parlamentowi uprawnienie do odwołania Prokuratora Generalnego (w pięciu z nich na wniosek Rady Sądownictwa). Natomiast w sześciu państwach członkowskich uprawnienie to przysługuje Radzie Sądownictwa. 16 państw członkowskich oferuje możliwość rewizji decyzji.

Publikowane od 2013 r. statystyki są wykorzystywane przez Komisję Europejską do monitorowania reform wymiaru sprawiedliwości w państwach członkowskich. Są też jednym z narzędzi służących ochronie praworządności.

Statystyki koncentrują się na trzech głównych elementach skutecznego systemu wymiaru sprawiedliwości: efektywności, jakości i niezawisłości.

Efektywność jest wyliczana za pomocą wskaźników długości postępowań oraz rozstrzygnięć i liczby nierozstrzygniętych spraw. Do obliczania jakości stosuje się wskaźniki dostępności (takie jak pomoc prawna i opłaty sądowe), szkolenia, budżet i wynagrodzenia sędziów i prokuratorów, zasoby ludzkie i cyfryzacja. Natomiast statystyki dotyczące niezawisłości są określane za pomocą wskaźników postrzegania niezawisłości sądów przez ogół społeczeństwa i przedsiębiorstwa oraz gwarancji związanych z sędziami i funkcjonowaniem prokuratury krajowej.

 

Biuro Komunikacji i Promocji
Ministerstwo Sprawiedliwości