Polska w Syrii

Położenie geograficzne i obszar

Syria jest krajem o powierzchni 185.180 km2, położonym na wschodnim wybrzeżu Morza Śródziemnego. Na północy graniczy z Turcją, na wschodzie z Irakiem, na południu z Jordanią, a na południowym-zachodzie z Izraelem oraz Libanem. 

​​​​​Długość syryjskiego wybrzeża wynosi ok. 180 km, są na nim zlokalizowane dwa główne porty morskie: Tartus oraz Latakia. Wybrzeże oddzielone jest od pozostałej części kraju wąskim pasmem gór Ansarijja, ciągnącym się z północy na południe (wysokość wzniesień ok. 600-900 m n.p.m.). Na wschód od tego pasma górskiego znajduje się nizina Al-Ghab, przez którą przepływa rzeka Orontes (Al-Asi). Nizina jest jednym z najważniejszych obszarów rolniczych kraju. Najwyższym pasmem górskim Syrii są Góry Antylibanu stanowiące w przeważającej części granicę z Libanem. Na południowym ich krańcu usytuowany jest najwyższy szczyt Syrii, góra Hermon, 2814 m n.p.m., który stanowi punkt granicznym pomiędzy Syrią, Libanem i Izraelem. ​​​​​Większą część wschodniej części kraju zajmuje Pustynia Syryjska. W północno-wschodniej części kraju znajduje się region Al-Dżazira położony w dorzeczu Eufratu. Wzdłuż płynących nim rzek Eufrat oraz  Khabur zlokalizowane są główne skupiska ludności oraz obszary rolnicze. Jednocześnie w tej części kraju znajdują się najważniejsze złoża ropy naftowej.

Ludność

Z powodu trwającej od 2011 roku wojny domowej brak jest wiarygodnych danych dotyczących aktualnej liczby ludności Syrii. Wg różnych szacunków wynosi ona ok. 15-17 mln.

Stolica

Stolicą kraju i największym aktualnie ośrodkiem miejskim jest Damaszek liczący ponad 2 mln mieszkańców. W rejonie Damaszku znajduje się jedyne funkcjonujące obecnie lotnisko międzynarodowe. Inne najważniejsze ośrodki miejskie to Aleppo, Homs, Hama, Latakia.

Język urzędowy

Językiem urzędowym jest język arabski. Na terytoriach zamieszkałych przez ludność kurdyjską, tj. głównie w północno-wschodniej części Syrii, powszechnie używany jest język kurdyjski.

Warunki klimatyczne

Na wybrzeżu panuje klimat śródziemnomorski z gorącym, wilgotnym latem i łagodną deszczową zimą. Średnie temperatury wynoszą ok. 28-32C latem i 14-19C zimą.

W pozostałej części kraju dominuje klimat podzwrotnikowy suchy cechujący się bardzo wysokimi temperaturami latem, sięgającymi nawet powyżej 40C, oraz chłodną zimą z temperaturami ok. 10-15C w dzień i możliwymi temperaturami poniżej zera w nocy.

Główne bogactwa naturalne

Najważniejszym surowcem naturalnym jest ropa naftowa, której wydobycie i eksport były przed wybuchem wojny domowej głównym źródłem dochodów państwa. Drugim kluczowym surowcem jest gaz ziemny. Syria jest znana także z wydobycia oraz eksportu fosforytów.

System walutowy, kurs i wymiana

Oficjalną walutą syryjską jest lira powszechnie określana jednak jako funt syryjski (SYP). W okresie wojny domowej nastąpiła jej gwałtowna dewaluacja. W 2011 roku płacono za 1 USD ok. 50 SYP, podczas gdy w 2019 roku kurs wymiany wynosił 1000 SYP za 1 USD.

Religia

Religią dominującą jest islam. Większość mieszkańców kraju to muzułmanie-sunnici (74% populacji). Alawici stanowią ok. 11% populacji, a chrześcijanie różnych wyznań ok. 10%. Niewielką część ludności Syrii stanowią także Druzowie (ok. 2%) oraz wyznawcy szyickiego odłamu – Ismailici (ok. 1%).

Wykaz dni świątecznych i wolnych od pracy

Dni weekendowe w Syrii to piątek oraz sobota.

Święta stałe:

• 1 stycznia | Nowy Rok
• 17 kwietnia | Dzień Niepodległości
• Wielkanoc (katolicka i ortodoksyjna)
• 1 maja | Święto Pracy
• 6 maja | Dzień Męczenników
• 6 października | Dzień Wojny Wyzwoleńczej
• Boże Narodzenie (katolickie i ortodoksyjne)

Ponadto dniami wolnymi od pracy są święta muzułmańskie, które są ruchome i uzależnione od kalendarza księżycowego:

• Aszura
• Narodzin Proroka
• Eid al-Fitr
• Eid al-Adha
• Nowy Rok (Hidżra)

Infrastruktura transportowa

Główne porty lotnicze zlokalizowane są w Damaszku, Kamiszli, Aleppo oraz Latakii. Ze względu na trwający konflikt zbrojny funkcjonują aktualnie w zasadzie tylko dwa pierwsze. Ze względu na sytuację w Syrii oraz obowiązujące sankcje międzynarodowe, oferują one ograniczoną liczbę połączeń lotniczych. Brak jest bezpośrednich połączeń m.in. do krajów Unii Europejskiej oraz Ameryki Północnej. Realizowane są loty przede wszystkim do Moskwy, Teheranu, Bejrutu, Zjednoczonych Emiratów Arabskich i niektórych innych państw arabskich. Większość obywateli Syrii oraz odwiedzających ten kraj obcokrajowców korzysta z międzynarodowego lotniska w Bejrucie, zlokalizowanego ok. 100 km od Damaszku.

Najważniejszym portem morskim jest Latakia jednak ze względu na rosnące znaczenie eksportu fosforytów oraz zapowiadane inwestycje rosyjskie rośnie znaczenie portu w Tartus. Syria posiadała przed wojną dobrze rozwiniętą sieć dróg i autostrad, szczególnie w zachodniej części kraju. Znaczna ich część została uszkodzona w wyniku działań wojennych i jest aktualnie nieprzejezdna. Bez większych problemów podróżować można na trasach z Damaszku do granicy libańskiej, Homs, Hama, Tartus oraz Latakii. Przedwojenna sieć kolejowa w większej części nie funkcjonuje. Władze odbudowały linię kolejową łączącą złoża fosforytów w rejonie Palmyry z portem w Tartus, remontowane są także linie podmiejskie w rejonie stolicy kraju.

Obowiązek wizowy

Obywatele polscy są objęci obowiązkiem wizowym. O wizę należy wystąpić w Ambasadzie Syryjskiej Republiki Arabskiej w Warszawie. W przypadku zaproszenia przez podmiot syryjski (np. przedsiębiorstwo lub instytucję) może on zaaranżować uzyskanie wizy na granicy. Posiadanie w paszporcie stempli izraelskich lub pochodzących z egipskich oraz jordańskich przejść granicznych z Izraelem albo potwierdzenie pobytu w tym kraju (np. odpowiedź twierdząca na pytanie urzędnika imigracyjnego) z dużym prawdopodobieństwem oznaczać będzie zakaz wjazdu do Syrii.

Ustrój polityczny

Syria jest republiką unitarną, której ustrój określa konstytucja z 2012 roku. Głową państwa jest prezydent, wybierany w wyborach powszechnych na siedmioletnią kadencję. Szefem rządu jest premier, a członkowie rady ministrów są wybierani przez prezydenta. System jest wielopartyjny z dominującą pozycją rządzącej partii Baas.

Władza ustawodawcza

Władza ustawodawcza należy do kompetencji jednoizbowego Zgromadzenia Narodowego liczącego 250 deputowanych wybieranych co cztery lata.

Władza wykonawcza

Władzę wykonawczą sprawuje rząd z premierem mianowanym przez prezydenta.

• Prezydent: Baszar Al-Asad
• Premier: Imad Khamis
• Minister Rolnictwa i Reformy Agrarnej: Ahmad Al-Qadri
• Minister Kultury: Mohammad Ahmad
• Minister Gospodarki i Handlu Międzynarodowego: Muhammad Al-Khalil
• Minister Spraw Zagranicznych i Emigrantów: Walid Muallem
• Minister Turystki: Muhammad Martini
• Minister Spraw Wewnętrznych: Muhammad Al-Rahmun
• Minister Sprawiedliwości: Hisham Al-Shaar
• Minister Obrony: Ali Ayyoub
• Minister Informacji: Imad Sara
• Minister Komunikacji i Technologii: Iyad Al-Khatib
• Minister ds. Religijnych: Muhammad Al-Sayed
• Minister Edukacji: Imad Al-Azab
• Minister ds. Prezydenckich: Mansur Azzam
• Minister ds. Robót Publicznych i Mieszkalnictwa: Suhail Abdullatif
• Minister Rozwoju Administracyjnego: Salam Al-Saffaf
• Minister Zdrowia: Nizar Yazigi
• Minister Polityki Społecznej: Rima Al-Kadiri
• Minister Przemysłu: Muhammad Jazba
• Minister Szkolnictwa Wyższego: Bassam Ibrahim
• Minister ds. Administracji Regionalnej: Husajn Makhlouf
• Minister ds. Ropy Naftowej i Minerałów: Ali Ghanem
• Minister Transportu: Ali Hamoud 
• Minister Energetyki: Muhammad Kharboutli
• Minister Finansów: Maamun Hamdan
• Minister ds. Zasobów Wodnych: Husajn Amus
• Minister ds. Handlu Wewnętrznego i Ochrony Konsumentów: Atif Naddaf

Struktura administracji gospodarczej

Kluczowym organem państwowym jest Ministerstwo Gospodarki i Handlu Międzynarodowego, które odpowiada za kształtowanie ogólnej polityki gospodarczej kraju, a w szczególności kwestii dotyczących handlu i wymiany międzynarodowej. Współpracuje ono z innymi ministerstwami w zakresie spraw dotyczących szczególnych dziedzin życia gospodarczego. W Syrii funkcjonuje szereg regionalnych Izb Gospodarczych, z najważniejszymi w Damaszku, Rif Dimaszk, Latakii, Hama. Zrzeszają one regionalnych przedsiębiorców, reprezentując ich interesy i m.in. wspierając kontakty zagraniczne.

Sądownictwo gospodarcze

Dekretem nr 4/2008 wprowadzone zostało Prawo Arbitrażowe. Na jego mocy w Syrii powstały Centra Arbitrażu zarejestrowane przy Ministerstwie Sprawiedliwości. Trafiają do nich sprawy dotyczące sporów między przedsiębiorstwami. Sądownictwo ogólne obejmuje sądy pierwszej instancji, drugiej instancji oraz sądy kasacyjne.​​​

Ogólna charakterystyka sytuacji gospodarczej

Kraj jest wyniszczony trwającym od 2011 roku konfliktem zbrojnym. W fatalnej kondycji jest infrastruktura, a także wszystkie branże przemysłu. Pozbawiony środków finansowych na odbudowę kraju rząd realizuje najbardziej niezbędne projekty infrastrukturalne, starając się zwiększyć zaopatrzenie kraju w energię elektryczną, a także zapewnić wystarczające zasoby ropy naftowej oraz gazu.

Główne sektory gospodarki

Wydobycie i przetwórstwo ropy naftowej i gazu, przemysł tekstylny, przetwórstwa żywności, cementowy, wydobycia fosforytów, rolnictwo.

Tabela najważniejszych wskaźników makroekonomicznych:

Handel zagraniczny

Główni odbiorcy syryjskiego eksportu to Liban (ok. 30%), Irak (10%), Jordania (9%), Chiny (8%), Turcja (7%) oraz Hiszpania (7%).

Towary importowane pochodzą przede wszystkim z Rosji (32%), Turcji (17%) oraz Chin (10%).

Inwestycje zagraniczne

Brak danych.

Uczestnictwo w wielostronnych organizacjach i porozumieniach o charakterze gospodarczym

Arabski Fundusz Walutowy, Rada Arabskiej Jedności Gospodarczej, Rada Współpracy Celnej, Komisja Gospodarczo-Społeczna Azji Zachodniej, FAO, Międzynarodowy Bank Odbudowy i Rozwoju, Międzynarodowa Izba Gospodarcza, Międzynarodowy Fundusz Rozwoju Rolnictwa, Światowa Organizacja Pracy, Międzynarodowy Fundusz Walutowy, Światowa Organizacja ds. Standaryzacji, Światowa Federacja Unii Gospodarczych

Stosunki gospodarcze z Unią Europejską

Umowa o współpracy między Syrią a Unią Europejską została podpisana 1 lipca 1977 roku i weszła w życie 1 listopada 1978 roku. Syria i UE wynegocjowały ponadto układ o stowarzyszeniu jednak jego podpisanie zostało zawieszone przez UE z powodu sytuacji wewnętrznej w Syrii. Wraz z upływem czasu teksty prawne układu stały się nieaktualne. UE nałożyła na Syrię szereg sankcji ekonomicznych obejmujących określone branże, przedsiębiorstwa oraz osoby fizyczne. W związku z tym współpraca z krajami UE jest mocno ograniczona w porównaniu z okresem przed wybuchem konfliktu w 2011 roku.

Gospodarcze umowy dwustronne

Obowiązujące dwustronne akty prawne z zakresu współpracy ekonomicznej:

• Konwencja w sprawie unikania podwójnego opodatkowania, podpisana w sierpniu 2001 roku;
• Umowa o współpracy naukowej i technicznej między Rządem PRL a Rządem Syryjskiej Republiki Arabskiej, podpisana 18.06.1965 roku;
• Umowa o międzynarodowych przewozach drogowych, podpisana w kwietniu 1978 roku;
• Umowa miedzy Rządem PRL a Rządem Syryjskiej Republiki Arabskiej o cywilnej komunikacji lotniczej, podpisana 10.11.1962 roku;
• Umowa między Rządem RP a Rządem Syryjskiej Republiki Arabskiej w sprawie spłaty i restrukturyzacji zadłużenia Syryjskiej Republiki Arabskiej wobec RP, podpisana 16.12.2004 roku.

Teksty obowiązujących umów dostępne są w bazie traktatowej MSZ.

Dwustronna wymiana handlowa

Polski eksport do Syrii wyniósł w 2019 roku 9,6 mln EUR (w 2018 roku = 10,1 mln EUR), a import wyniósł 0,9 mln EUR (w 2018 roku = 1,1 mln EUR). Główne produkty eksportowe z Polski to materace, oleje smarowe oraz inne pochodne ropy naftowej oraz produkty przemysłu spożywczego (cukier, mleko w proszku). Dominującą pozycję importową stanowią ziarna i przyprawy (przede wszystkim kmin rzymski).

Wzajemne inwestycje

Brak inwestycji

Współpraca regionalna

Nie istnieje.

Współpraca samorządów gospodarczych

Nie istnieje.

Dostęp do rynku dla polskich towarów i usług

Dostęp do rynku syryjskiego jest ograniczony ze względu na obowiązujące sankcje międzynarodowe. Szczegółowe informacje dostępne są na stronach internetowych Komisji Europejskiej. Ponadto, ze względu na kryzys walutowy i niedobory USD na rynku, władze wprowadziły znaczne ograniczenia importu. Lokalni dystrybutorzy muszą uzyskać licencje importowe, a przepisy w tym zakresie ulegają częstym zmianom.

Dostęp do rynku pracy

Wymagane jest uzyskanie zezwolenia na pracę. Wielu przedstawicieli wolnych zawodów jest zrzeszonych w miejscowych syndykatach, a ich członkiem może zostać tylko obywatel syryjski.

Nabywanie i wynajem nieruchomości

W wyniku trwającej wojny domowej ceny nieruchomości w wielu regionach Syrii drastycznie spadły. Jednakże w centrach głównych miast, przede wszystkim w Damaszku, ceny nieruchomości utrzymują się na bardzo wysokim poziomie, pomimo braku popytu.

System zamówień publicznych

Ogłoszenia dotyczące zamówień publicznych publikowane są w krajowych mediach. 

Różnice kulturowe w kontaktach biznesowych

Przedstawiciele firm w Syrii, podobnie jak w innych krajach Bliskiego Wschodu i Afryki Północnej, są bardzo bezpośredni w kontaktach biznesowych. W nawiązywanych relacjach ważne jest w pierwszej kolejności zapoznanie się i niezobowiązująca wymiana informacji, a dopiero na późniejszym etapie konkretne oferty i warunki współpracy.

Ministerstwo Gospodarki i Handlu Zagranicznego
Sankcje Unii Europejskiej wobec Syrii
Sankcje Stanów Zjednoczonych wobec Syrii
Doing Business in Syria