Polska w Turcji

System gospodarczy i najważniejsze strategie gospodarcze

Funkcjonujący w Turcji model ekonomiczny oparty jest na gospodarce wolnorynkowej z silną rolą państwa. Podstawę gospodarki stanowią przemysł i usługi. W ostatnich latach zdystansowały one tradycyjne sektory tureckiej gospodarki: tekstylny i odzieżowy. W ramach usług dynamicznie rozwija się turystyka. Rolnictwo ma mniejsze znaczenie, choć nadal generuje ok. 20% miejsc pracy.

Turcja pozostaje w zależna od importowanej ropy i gazu, ale pracuje nad dywersyfikacją kierunków dostaw i podejmuje energiczne kroki w celu zwiększenia wykorzystania krajowych źródeł energii, w tym odnawialnych.

Według danych Banku Światowego na 2023 r., Turcja jest 17. co do wielkości gospodarką na świecie, z PKB wynoszącym 1,024 bln USD.

Od 2023 r., po wyborach prezydenckich i parlamentarnych w Turcji, władze zaostrzyły politykę pieniężną, przy stosunkowo ostrożnym kursie polityki fiskalnej i programie reform strukturalnych. Tempo wzrostu w 2023 r. pozostało wysokie (5,1%). Inflacja w maju 2024 r. osiągnęła poziom 75%, po czym rozpoczęła się dezinflacja. We wrześniu 2024 r. wskaźnik CPI wyniósł 49,4%, wchodząc w strefę dodatnich realnych stóp procentowych. Wartość ta jest nadal powyżej celu Banku Centralnego na koniec roku wynoszącego 41,5% i oczekiwań rynkowych.

Pomimo restrykcyjnej polityki pieniężnej, dezinflacja według ekspertów zajmie dłuższy okres czasu niż początkowo zakładano, a rezultaty polityki fiskalnej dopiero zaczną być odczuwane w przyszłości.

Przyspieszyła również akumulacja rezerw i rozpoczęło się przywracanie równowagi wzrostu. W związku z tym trzy główne agencje ratingowe Fitch, Moody's i S&P podniosły ratingi Turcji w 2024 r. 

W 2024 r. konsumpcja prywatna nadal była głównym motorem gospodarczego wzrostu, a wkład eksportu netto we wzrost osiągnął dodatnie wyniki w 1. kwartale 2024 r. po raz pierwszy od 3. kwartału 2022 r. Nastąpiło jednak spowolnienie zarówno w produkcji, jak i popycie.

Według danych Tureckiego Instytutu Statystycznego (TÜİK) sezonowo skorygowana stopa bezrobocia spadła do 8,5% w maju 2024 r., a następnie wzrosła do 8,8% w lipcu 2024 r. Współczynnik aktywności zawodowej wzrósł, osiągając 73% dla mężczyzn i 37% dla kobiet (najwyższy poziom dla kobiet od stycznia 2005 r.).

Deficyt na rachunku obrotów bieżących, który w 2023 r. spadł do 45 mld USD i nadal się poprawia. Do połowy września 2024 r. rezerwy netto osiągnęły poziom 48,8 mld USD (26,5 mld USD, z wyłączeniem swapów).

Deficyt budżetowy zmniejszył się do 4,7% PKB w 2. kwartale 2024 r. w skali roku, po osiągnięciu 5,2% PKB w 2023 r. Rząd opublikował nowy pakiet podatkowy, aby wygenerować dalsze dochody dla budżetu, w tym przepisy mające na celu zwalczanie szarej strefy. Dług publiczny w relacji do PKB pozostawał na poziomie 26,1% w 2. kwartale 2024 r.

Bank Światowy przewiduje, że wzrost gospodarczy Turcji spowolni w perspektywie krótkoterminowej do 3,2% w 2024 r. i 2,6% w 2025 r., w związku z zaostrzeniem polityki finansowej i słabym wzrostem globalnym, a następnie przyspieszy do 3,8% w 2026 r. Przewiduje się, że saldo na rachunku obrotów bieżących Turcji ulegnie dalszej poprawie w drugiej połowie 2024 r. i pozostanie na niskim poziomie w 2025 r.

Poziom ubóstwa według Banku Światowego będzie spadać w perspektywie krótkoterminowej, do 6,3%  na koniec 2024 r., pomimo spowolnienia gospodarczego. Dobre wyniki na rynku pracy i podwyżki płacy minimalnej przekraczające wzrost inflacji są głównymi czynnikami wpływającymi na dalszą redukcję ubóstwa.

Strategia rozwoju Turcji została zawarta w „12 Planie Rozwoju” na lata 2024-2028, w którym podkreślono priorytety, w tym zieloną transformację, transformację cyfrową a także rozwój kapitału ludzkiego. Zgodnie ze strategią długoterminową, Turcja planuje osiągnąć zeroemisyjność do 2053 r. Wyżej wymienione priorytety tureckiej gospodarki są wspierane przez Europejski Bank Odbudowy i Rozwoju.

W lipcu 2024 r. prezydent R. T. Erdoğan uruchomił program inwestycji w zaawansowane technologie (HIT-30), który obiecuje zachęty o wartości 30 miliardów dolarów mające na celu przekształcenie Turcji w światowego lidera w dziedzinie wysokich technologii. Program HIT-30 jest skierowany do kluczowych sektorów, takich jak pojazdy elektryczne, produkcja akumulatorów, produkcja półprzewodników i technologie energetyczne.

Główne sektory gospodarki i ich udział w PKB

W 2023 r. przemysł wytwórczy odnotował największy udział w tureckim PKB, wynoszący 19,5%. Na kolejnych miejscach znalazły się sprzedaż hurtowa i detaliczna, transport i magazynowanie, które odpowiadały za odpowiednio 13,9% i 9,5% PKB. Najmniejszy wkład w PKB miały działalności gospodarstw domowych pełniących rolę pracodawców.

Udział sektorów w PKB Turcji za 2023 r. według Tureckiego Instytutu Statystycznego:

• Przemysł wytwórczy: 19,5%
• Sprzedaż hurtowa i detaliczna: 13,9%
• Transport i magazynowanie:  9,5%
• Rolnictwo, leśnictwo i rybołówstwo: 6,2%
• Budownictwo: 5,5%
• Administracja publiczna i obrona: 4,3%
• Nieruchomości: 3,9%
• Hotelarstwo i usługi restauratorskie: 3,5%

Polityka kursowa według Banku Centralnego Turcji

Bank Centralny Turcji (CBRT) podaje, że po kryzysie gospodarczym w 2001 r. Turcja przyjęła system płynnego kursu walutowego, w ramach którego kursy walutowe są określane przez warunki podaży i popytu na rynku.

CBRT nie ustala żadnego nominalnego ani realnego celu kursowego, podejmuje jednak działania przeciwko nadmiernej aprecjacji lub deprecjacji liry tureckiej w celu zmniejszenia ryzyka dla stabilności finansowej.

Ponadto CBRT jest odpowiedzialny za utrzymywanie i zarządzanie rezerwami złota i walutowymi Turcji.  CBRT podejmuje niezbędne środki w celu ochrony krajowej i międzynarodowej wartości liry tureckiej i wspólnie z rządem ustanowi system kursów walutowych określający parytet liry tureckiej w stosunku do złota i walut obcych.

Stopy procentowe w listopadzie 2024 r. pozostawały na niezmienionym poziomie 50 %.

Orientacyjny kurs wymiany Banku Centralnego Turcji

Informacje nt. stóp procentowych Banku Centralnego Turcji

Surowce i technologie krytyczne

W 2024 r. podczas Tygodnia Wysokiego Szczebla Zgromadzenia Ogólnego ONZ i Tygodnia Klimatycznego w Nowym Jorku Turcja oficjalnie dołączyła do Forum Mineral Security Partnership (MSP), które zostało powołane w celu zapewnienia bezpieczeństwa minerałów krytycznych i wzmocnienia międzynarodowej sieci współpracy. Forum MSP organizowane jest w ramach przyjętego w marcu 2023 r. unijnego Pakietu Surowców Krytycznych. (Źródło: agencja prasowa Anadolu Agency).

Turcja posiada 73% światowych rezerw boru i jest liderem w produkcji boru rafinowanego i surowego (Źródło: Ministerstwo Energii i Zasobów Naturalnych)

Turcja według danych Ministerstwa Energii i Zasobów Naturalnych posiada 2% światowych złóż złota. W 2022 r. wydobycie osiągnęło 31 mln ton.

W 2022 r. w Turcji odkryto 694 mln ton toru o stężeniu 788 ppm w Eskişehir Beylikova-Sivrihisar. Turcja posiada 6% światowych złóż toru.
(Źródło: Ministerstwo Energii i Zasobów Naturalnych)

W Turcji znajduje się 4% światowych zasobów rud trony. Wydobycie trony w Turcji wyniosła 17,6 mld ton w 2022 roku. (Źródło: Ministerstwo Energii i Zasobów Naturalnych)

Według danych z 2022 r. całkowite wydobycie rudy miedzi w Turcji wyniosło 5,2 mln ton.
(Źródło: Ministerstwo Energii i Zasobów Naturalnych).

Według danych zasoby cynku w Turcji wynoszą 2,3 miliona ton.
(Źródło: Ministerstwo Energii i Zasobów Naturalnych)

W 2022 roku w Turcji wydobyto ok. 140 ton srebra.

(Źródło: Ministerstwo Energii i Zasobów Naturalnych)

Całkowite zasoby węgla w Turcji wynoszą około 20,84 mld ton, w tym: 19,32 miliarda ton lignitu i asfaltu (92,7%),1,52 miliarda ton węgla kamiennego (7,3%)
(Źródło: Ministerstwo Energii i Zasobów Naturalnych)

Wydobycie rudy chromowej w Turcji w 2022 r. osiągnęło 5,4 miliona ton.
(Źródło: Ministerstwo Energii i Zasobów Naturalnych)

Według danych z 2022 r. produkcja niklu w Turcji wyniosła ok. 1,3 mln ton

(Źródło: Ministerstwo Energii i Zasobów Naturalnych)

Zasoby uranu (U3O8) w Turcji wynoszą 53 562 ton (stężenie 0,04-0,24%). Dodatkowe rezerwy (547,6 ton) odkryto w regionie Aydın-Söke. Według Ministerstwa Energii i Zasobów naturalnych dotychczas nie przeprowadzono żadnych badań dotyczących korzyści ekonomicznych i technologicznych związanych z wydobyciem.

(Źródło: Ministerstwo Energii i Zasobów Naturalnych)

Gaz ziemny: według danych Ministerstwa Energii i Zasobów Naturalnych Turcja jest w 99% uzależniona od importu gazu ziemnego. Zasoby gazu ziemnego Turcji w 2022 r. wynoszą około 544 miliardów m³ . Oczekuje się, że wraz z zagospodarowaniem złoża Sakarya odkrytego na Morzu Czarnym tureckie wydobycie gazu ziemnego będzie się zwiększać. (Źródło: Ministerstwo Energii i Zasobów Naturalnych)

Technologie krytyczne:

Turcja rozwija technologie krytyczne w zakresie technologii obronnej, w tym stosowaną m.in. w samolotach bezzałogowych Bayraktar, ANKA, a także myśliwcach KAAN, korwetach marynarki wojennej MİLGEM a także czołgach Altay Tank. Nowe Centrum Technologii Produkcji Obronnej Altınay zostało otwarte w 2024 r. 

W lipcu 2024 r. Turcja z powodzeniem wystrzeliła z przylądka Canaveral na Florydzie pierwszego w pełni wyprodukowanego w Turcji satelitę Türksat 6A.

Turcja produkuje również samochody elektryczne marki TOGG oraz baterie litowe do nich.

Ministerstwo Przemysłu i Technologii uruchomiło również program „Inicjatywa Przemysłowa Ukierunkowana na Technologię”. Na stronie programu opublikowano listę priorytetów programu w wybranych sektorach technologii na wypadek katastrof, gospodarki o obiegu zamkniętym i technologie klimatyczne, technologie elektroniczne i maszynowe, materiały i technologie przetwarzania materiałów, biotechnologia, technologie informacyjne i komunikacyjne nowej generacji.

Stan infrastruktury

Według ocen Europejskiego Banku Odbudowy i Rozwoju (EBRD) Turcja stoi w obliczu dużych potrzeb infrastrukturalnych. Oczekuje się, że odsetek osób mieszkających na obszarach miejskich wzrośnie z 70 % w 2018 roku do 80 % do 2030 roku. Inwestycje są szczególnie potrzebne w sektorze infrastruktury miejskiej, w obszarach takich jak woda, ścieki i transport publiczny.

Zgodnie z danymi EBRD sieć dróg i autostrad w Turcji ma łączną długość 68 526 km. Daje to Turcji 71. miejsce w globalnym rankingu. 35 % to drogi asfaltowe.

Według danych na 2024 r. Turcja posiada 54 porty morskie, w tym 28 z terminalami naftowymi. 
Turcja posiada również 115 lotnisk.

Obecny stan infrastruktury kolejowej Turcji: (Źródło: TCDD - Państwowe Koleje Republiki Turcji)

Całkowita długość linii kolejowych wynosi 13 919 km, w tym:

• 11 668 km linii konwencjonalnych,
• 2 032 km linii kolei dużych prędkości,
• 219 km linii szybkiej kolei,
• 8 046 km linii wyposażonych w systemy sygnalizacji,
• 7 142 km linii zelektryfikowanych.

Cele Turcji w zakresie rozbudowy infrastruktury kolejowej do 2053 r.:

• Rozbudowa sieci kolejowej do 28 590 km.
• Zwiększenie udziału kolei w przewozach pasażerskich z 0,96% do 6,20%.
• Zwiększenie udziału kolei w przewozach towarowych z 5,08% do 21,93%.
• Liczba miast z dostępem do szybkich kolei: z 8 do 52.
• Roczne przewozy towarowe: 448 mln ton.

Kalendarz dni wolnych od pracy i święta państwowe w Turcji

• Nowy Rok: 1 stycznia
• Dzień Niepodległości i Dzień Dziecka: 23 kwietnia
• Dzień Pracy i Solidarności: 1 maja
• Dzień Pamięci o Atatürku, Młodzieży i Sportu: 19 maja
• Dzień Demokracji i Jedności: 15 lipca
• Dzień Zwycięstwa: 30 sierpnia
• Dzień Republiki: 29 października

Do dni wolnych od pracy zaliczają się również ruchome święta religijne.

Dwa najważniejsze święta religijne w Turcji to Kurban Bayramı (w 2025 r. 6-9.06), zwane także Świętem Ofiary oraz Ramazan Bayramı, które przypada na ostatni dzień świętego dla muzułmanów miesiąca Ramadan (w 2025 r. w dniach 30.03-01.04).

Według danych ONZ w 2023 r. Turcja odnotowała eksport w wysokości 255,627 mld USD i import na poziomie 361,966 mld USD.

Najważniejsi partnerzy handlowi Turcji za 2023 r. (import i eksport) wartości wymiany handlowej w tys. USD  (Źródło: TÜİK – Turecki Instytut Statystyczny)

1. Rosja                     53 370 971
2. Chiny                     46 081 100
3. Niemcy                 45 245 704
4. USA                       27 789 674
5. Włochy                 24 527 684

Najważniejsi partnerzy w imporcie do Turcji za 2023 r. w tys. USD (Źródło: TÜİK)

1. Rosja                   43 925 939
2. Chiny                   43 008 215
3. Niemcy               26 428 406
4. Szwajcaria          19 237 933
5. USA                     14 500 196

Najważniejsi partnerzy w eksporcie Turcji 2023 r. w tys. USD (Źródło: TÜİK)

1. Niemcy                 18 817 298
2. USA                       13 289 478
3. Wielka Brytania  11 867 014
4. Włochy                 11 186 844
5. Irak                        11 020 077

Podstawowe produkty i usługi importowe i eksportowe według Ministerstwa Handlu Turcji

• Podstawowe produkty importowe: paliwa mineralne, maszyny, pojazdy silnikowe, kamienie szlachetne lub półszlachetne, stal, chemikalia, metale
• Podstawowe produkty eksportowe: pojazdy silnikowe, maszyny, paliwa mineralne, kamienie szlachetne lub półszlachetne, tekstylia, chemikalia, stal, produkty rolne

Główni inwestorzy w Turcji  (źródło: Min. Handlu – Raport o Inwestycjach Zagranicznych Turcji)

Zaostrzenie polityki pieniężnej Banku Centralnego zwiększyło zaufanie i zainteresowanie Turcją wśród inwestorów zagranicznych.

Według danych Banku Centralnego Republiki Tureckiej (CBRT) i strony prezydenta Turcji dot. inwestycji, zawierającej mapę drogową dla inwestorów  w 2023 r. odnotowano napływ bezpośrednich inwestycji zagranicznych (BIZ) do Turcji w wysokości 10,6 mld USD.
Głównymi inwestorami byli: Holandia, Niemcy, Zjednoczone Emiraty Arabskie, Katar, Rosja, Francja, Wielka Brytania, Irlandia, Stany Zjednoczone i Szwajcaria.

Główne kierunki inwestycji zagranicznych Turcji: (Źródło: Min. Handlu – Raport o Inwestycjach Zagranicznych Turcji)

Kierunki tureckich inwestycji  w 2023 r.

Turcja należy do następujących organizacji międzynarodowych: Międzynarodowy Fundusz Walutowy (IMF), Organizacja Narodów Zjednoczonych (UN), Organizacja Paktu Północnoatlantyckiego (NATO), Międzynarodowa Organizacja Pracy (ILO), Organizacja Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD), Rada Europy, Światowa Organizacja Handlu (WTO), Europejski Bank Odbudowy i Rozwoju (EBRD), Azjatycki Bank Rozwoju (ADB), Azjatycki Bank Inwestycji Infrastrukturalnych (AIIB),  Międzynarodowy Bank Odbudowy i Rozwoju (IBRD), Organizacja Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie (OSCE), Organizacja Współpracy Islamskiej (OIC), Agencja Energii Atomowej (IAEA), G 20, D 8 (Organizacja Współpracy Gospodarczej 8 Rozwijających się Krajów Islamskich). Turcja jest również partnerem Dialogu Sektorowego z ASEAN (Stowarzyszenie Narodów Azji Południowo-Wschodniej).

Według informacji zawartych na stronie Ministerstwa Handlu Turcji dotychczas  Turcja zawarła umowy o wolnym handlu z 38 państwami, z czego 11 zostało uchylonych w związku z przystąpieniem tych państw do UE. Obecnie w Turcji obowiązują 23 umowy o wolnym handlu: z EFTA, Izraelem (w maju 2024 r. Turcja zawiesiła handel z Izraelem), Macedonią Północną, Bośnią i Hercegowiną, Palestyną, Tunezją, Maroko, Egiptem, Albanią, Gruzją, Czarnogórą, Serbią, Chile, Mauritiusem, Koreą Południową, Malezją, Mołdawią, Wyspami Owczymi, Singapurem, Kosowem, Wenezuelą, Wielką Brytanią oraz Zjednoczonymi Emiratami Arabskimi.
 

Umowy o wolnym handlu podpisane z Libanem, Katarem, Sudanem i Ukrainą znajdują się w trakcie ratyfikacji.

Turcja prowadzi także negocjacje w sprawie rozszerzenia zakresu istniejących umów o wolnym handlu w celu aktualizacji i pogłębienia ich zakresu. Według Ministerstwa Handlu Turcji zaktualizowano umowy o wolnym handlu z EFTA, Serbią, Bośnią i Hercegowiną oraz Czarnogórą, negocjacje z Gruzją zostały zakończone, a negocjacje z Malezją mają zostać sfinalizowane w najbliższej przyszłości.

Turcja rozpoczęła negocjacje w sprawie umowy o wolnym handlu z Indonezją, Japonią i Tajlandią. Kontynuuje wysiłki na rzecz przyspieszenia procesu negocjacji w sprawie umowy o wolnym handlu z Radą Współpracy Państw Zatoki Perskiej i MERCOSUR. Turcja ma również obowiązujące 4 preferencyjne umowy handlowe (TTA) z Iranem, Azerbejdżanem, Pakistanem i Uzbekistanem. 

• Polsko-turecka wymiana handlowa ( wartość w mld USD)

  	2021	2022	2023
  Eksport Polski do Turcji	2 648,3	3 860,0	4 675,1
  Import Polski z Turcji	5 257,6	6 599,4	7 565,4

  Źródło danych: GUS

   

   

  Tureckie inwestycje w Polsce (Źródło: NBP)

  Rok	Opis	Kod DSD	Akcje i inne formy udziałów kapitałowych	Reinwestycje zysków	Instrumenty dłużne			Ogółem napływ kapitału w mln USD
  			netto	netto	netto (6 = 7 - 8)	pasywa	aktywa	netto (9 = 4 + 5 + 6)
  2023	Turcja	TR	18,0	-4,2	8,8	38,5	29,7	22,6
  2022	Turcja	TR	-7,3	3,6	-22,9	-11,5	11,5	-26,6
  2021	Turcja	TR	24,6	4,7	3,5	20,0	16,5	32,7

   

  Polskie inwestycje bezpośrednie w Turcji (Źródło NBP)

  Rok	Opis	Kod DSD	Akcje i inne formy udziałów kapitałowych	Reinwestycje zysków	Instrumenty dłużne			Ogółem odpływ kapitału
  			netto	netto	netto (6 = 7 - 8)	aktywa	pasywa	netto (9 = 4 + 5 + 6)
  2023	Turcja	TR	6,4	-3,5	5,9	7,3	1,4	8,8
  2022	Turcja	TR	-2,2	9,1	0,9	1,5	0,6	7,9
  2021	Turcja	TR	-7,4	10,3	9,3	8,1	-1,2	12,1

   

  Wg danych NBP na koniec 2023 r. skumulowana wartość kapitału zainwestowanego przez tureckie firmy w Polsce wyniosła 263,1 mln EUR, co stanowiło 0,1% udziału BIZ  w naszym kraju. W samym 2023 r. odnotowano napływ kapitału tureckiego w wysokości 20,9 mln EUR. Z kolei skumulowana wartość polskich inwestycji bezpośrednich w Turcji wynosi 208,5 mln EUR.

  Wg danych za okres od 2000 r. do końca lutego 2024 r. w Polsce było aktywnych 7 inwestycji przedsiębiorstw tureckich w Specjalnych Strefach Ekonomicznych oraz Polskiej Strefie Inwestycji (PSI) (24 miejsce, udział 0,2%). Deklarowana wartość tych inwestycji wyniosła łącznie 305,7 mln PLN (25 miejsce, udział 0,2%), a łączna liczba zadeklarowanych nowych miejsc pracy wyniosła 267 (26 miejsce, udział 0,2%).

  Według danych GUS na koniec 2022 r. w Polsce funkcjonowało 168 podmiotów z udziałem tureckiego kapitału, który łącznie wyniósł 190,5 mln PLN, stanowiąc 0,1% udziału w kapitale zagranicznym ogółem w Polsce. Wśród powyższych przedsiębiorstw 20 zatrudniało 10 i więcej osób. Łącznie w tych 20 zakładach zatrudnionych było 1349 osób. Firmy te wygenerowały łączny przychód w wysokości 3,4 mld PLN.

  Wg Centralnego Ośrodka Informacji Gospodarczej sp. z o.o. (na podstawie danych KRS) w Polsce zarejestrowanych jest 2117 spółek, w których jednym z udziałowców jest turecka firma lub osoba fizyczna będą obywatelem Turcji. Najwięcej z nich działa w woj. mazowieckim (1287), łódzkim (147)
  i wielkopolskim (137). Najwięcej firm aktywnych jest w sektorze restauracyjno-gastronomicznym (235), transporcie (200), budownictwie (125), sprzedaży hurtowej odzieży i obuwia (121), sprzedaży hurtowej tekstyliów (85).

  Stan należności z tytułu polskich bezpośrednich inwestycji zagranicznych w Turcji na koniec 2023 r. wyniósł 208,5 mln EUR (0,6% udziału).

  Relacje z Unią Europejską

  Unia Celna (UC) zawarta pomiędzy Turcją a Unią Europejską, obowiązująca od 1 stycznia 1996 r. stanowiła ważny krok na drodze do unowocześniania tureckiej gospodarki i jej integracji ze światowym systemem handlu. Na szczycie UE w Helsinkach w 1999 r. Turcja otrzymała status kraju kandydującego do UE. Jej późniejsze wysiłki adaptacyjne zyskały dalsze uznanie i decyzją z grudnia 2004 r. UE postanowiła rozpocząć z Turcją październiku 2005 r. negocjacje członkowskie.

  Według danych Komisji Europejskiej Unia Celna UE–Turcja pozwoliła na znaczny wzrost dwustronnej wymiany handlowej, która w 2023 r. osiągnęła rekordową wysokość prawie 206 mld euro. 

  W 2023 r. Turcja stała się piątym co do wielkości partnerem handlowym UE, odpowiadając za 4,1% całkowitego handlu towarowego UE ze światem (w porównaniu do 3,3% w 2022 r.). 

  Eksport towarów UE do Turcji wyniósł w 2023 r. 111 mld euro. Import towarów UE z Turcji wyniósł 95,5 mld euro. Po obu stronach przodują eksporty pojazdów silnikowych, maszyn i sprzętu elektrycznego.

  UE jest największym partnerem Turcji w imporcie i eksporcie towarów. W 2023 r. 41% towarów eksportowanych przez Turcję było przeznaczonych dla UE, podczas gdy 29% towarów importowanych do kraju pochodziło z UE.

  Całkowity handel usługami między UE a Turcją wyniósł 35 mld euro w 2022 r., co oznacza znaczny wzrost w porównaniu z 24,2 mld euro w 2021 r. Stanowiło to 1,4% całkowitego handlu usługami UE ze światem. Usługi transportowe i turystyczne to najczęściej importowane przez UE usługi z Turcji, a usługi transportowe i ICT to najczęściej eksportowane przez UE usługi do Turcji.

  Pomimo obecnych trudności w procesie negocjacji, członkostwo w UE pozostaje jednym z najważniejszych celów strategicznych Turcji. Na chwilę obecną Turcja zabiega o modernizację UC, argumentując, że będzie to korzystne zarówno dla Turcji, jak i dla UE. Takie sfery jak gospodarka, energia, transport, walka z terroryzmem i polityka migracyjna są wskazywane jako platformy wzmocnienia ogromnego potencjału stosunków między Turcją a UE.

  W 2024 r. miał miejsce Dialog wysokiego szczebla UE-Turcja na temat nauki, badań, technologii i innowacji oraz Dialog wysokiego szczebla UE-Turcja na temat migracji i bezpieczeństwa.

  Od 1 maja 2004 r. Polska, jako członek Unii Europejskiej, jest stroną umów zawartych z Turcją przez UE, w tym:

• Umowy ustanawiającej Stowarzyszenie między EWG i Turcją z 12 września 1963 r., zwanej Porozumieniem Ankarskim (weszła w życie 1 grudnia 1964 r.; Dz. Urz. WE nr L 361/1 z dnia 31 grudnia 1977 r. http://www.avrupa.info.tr/Files/File/EU&TURKEY/e-ankara_ENG.rtf ) oraz
• Decyzji Rady Stowarzyszeniowej nr 1/95 z dnia 22 grudnia 1995 r. o ustanowieniu Unii Celnej (weszła w życie 31 grudnia 1995 r.; http://www.avrupa.info.tr/Files/File/EU&TURKEY/Custom_Union_des_ENG.pdf).

•  

  Raport KE dot. postępu negocjacji akcesyjnych z 30 października 2024 r. znajduje się na poniższej stronie:

  Türkiye Report 2024 - European Commission

   

  Baza traktatowa

  Stosunki gospodarcze i handlowe między Polską i Turcją regulowane są następującymi porozumieniami:

• Umowa Handlowa z 23 kwietnia 1974 r. (weszła w życie 22 kwietnia 1975 r.);
• Umowa o współpracy gospodarczej i technicznej z 31 stycznia 1980 r. (weszła w życie 18 lipca 1980 r.);
• Umowa o wzajemnej ochronie i popieraniu inwestycji z 11 sierpnia 1991 r. (weszła w życie 19 sierpnia 1994 r.; Dz.U. 1994 Nr 112, poz. 539);
• Umowa o unikaniu podwójnego opodatkowania z 3 listopada 1993 r. (weszła  w życie 1 października 1996 r.; Dz.U. 1997 Nr 11, poz. 58);
• Protokół o utworzeniu Stałego Komitetu Konsultacyjnego Wysokiego Szczebla z 19 lipca 1994 r. (wszedł w życie 13 września 1996 r.; Dz.U. 1997 Nr 11, poz. 60);
• Porozumienie o współpracy w dziedzinie techniki i przemysłu obronnego z 19 lipca 1994 r. (weszło w życie 2 marca 2000 r.);
• Umowa o współpracy w dziedzinie turystyki z 7 maja 1997 r. (weszła w życie 19 września 1997);
• Umowa o współpracy i wzajemnej pomocy w sprawach celnych z 4 października 1999 r. (weszła w życie 1 maja 2000 r.);
• Umowa o zabezpieczeniu społecznym z 17 października 2017 r. (weszła w życie 01.06.2021 r.)
• Umowa między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Republiki Turcji o wzajemnej ochronie informacji niejawnych w dziedzinie przemysłu obronnego (weszła w życie 01.02.2023).
•