Urząd do Spraw Cudzoziemców

Art. 42 ust. 4a ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy, zwanej dalej: „ustawą specjalną”, który został wprowadzony na mocy ustawy o szczególnych regulacjach w zakresie transportu i gospodarki morskiej w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium Ukrainy**, a następnie zmieniony ustawą nowelizującą ustawę o pomocy obywatelom Ukrainy***, ustanawia podstawę do umieszczania przez wojewodów naklejek wizowych w dokumentach podróży obywateli Ukrainy będących kierowcami realizującymi międzynarodowy transport drogowy w rozumieniu art. 4 pkt 2 ustawy o transporcie drogowym**** lub niezarobkowy międzynarodowy przewóz drogowy w rozumieniu art. 4 pkt 6 tej ustawy, których wizy krajowe uległy przedłużeniu z mocy prawa.

Podstawa przedłużenia z mocy prawa wiz krajowych obywateli Ukrainy wynika z przepisu art. 42 ust. 1 ustawy specjalnej, który stanowi, że jeżeli ostatni dzień okresu pobytu obywatela Ukrainy na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na podstawie wizy krajowej przypada w okresie od dnia 24 lutego 2022 r., okres pobytu na podstawie tej wizy oraz okres ważności tej wizy ulegają przedłużeniu z mocy prawa do dnia 31 grudnia 2022 r. Jednocześnie ustawodawca w sposób szczególny uregulował sytuację prawną tych obywateli Ukrainy, których wizy krajowe ulegają przedłużeniu na mocy prawa i jednocześnie są kierowcami w transporcie międzynarodowym. Mianowicie, o ile zasadniczo przedłużone z mocy prawa wizy krajowe nie uprawniają do przekraczania granicy, zgodnie z art. 42 ust. 3 ustawy specjalnej, to w przypadku tej konkretnej grupy, która potrzebuje wiz do przekraczania granic i przemieszczania się po terytoriach innych niż Polska państw obszaru Schengen, przyjęto, że przedłużone wizy krajowe będą uprawniać do takiego przekraczania (art. 42 ust. 4 ustawy specjalnej).

Dodatkowo, we wspomnianym już art. 42 ust. 4a ustawy specjalnej ustanawia się podstawę kompetencyjną dla wojewodów aby w dokumentach podróży obywateli Ukrainy będących kierowcami w transporcie międzynarodowym umieszczać naklejki wizowe wiz krajowych, które będą stanowiły dowód przedłużenia wizy z mocy prawa. To szczególne rozwiązanie jest uzasadnione koniecznością zabezpieczenia możliwości korzystania przez kierowców z uprawnienia do przekraczania granic, w szczególności granic wewnętrznych w obszarze Schengen.

Wiza krajowa (z oznaczeniem „D”), do której odnoszą się powyższe przepisy ustawy specjalnej, to wiza długoterminowa w rozumieniu art. 18 Konwencji wykonawczej Schengen*****. Wiza ta uprawnia do pobytu w okresie do 1 roku (w ramach okresu ważności nie dłuższego niż 1 rok). Jest to taki rodzaj wizy, który uprawnia nie tylko do pobytu przekraczającego 90 dni w państwie, które je wydało ale zgodnie z art. 21 ust. 1 i ust. 2a Konwencji wykonawczej Schengen, uprawnia dodatkowo do przemieszczania się po terytoriach innych państw obszaru Schengen w okresie przez okres nieprzekraczający 90 dni w ciągu każdego 180-dniowego okresu. W związku z tym, że art. 18 Konwencji wykonawczej Schengen ustanawia ograniczenie 1-roczne dla maksymalnego okresu pobytu na podstawie wizy długoterminowej, art. 42 ust. 4a ustawy specjalnej w zdaniu drugim ustanawia z konieczności ograniczenie dotyczące maksymalnego okresu pobytu jaki może zostać wskazany w naklejce wizowej dokumentującej przedłużenie wizy z mocy prawa, który wynosi 1 rok.

Organem właściwym dla umieszczenia naklejki wizowej jest wojewoda właściwy ze względu na miejsce pobytu obywatela Ukrainy na terytorium Polski. Zadania wojewodów dotyczące umieszczania naklejek wizowych, o których mowa w art. 42 ust. 4a ustawy specjalnej, realizują w urzędach wojewódzkich wydziały spraw obywatelskich i cudzoziemców (a w Mazowieckim, Małopolskim i Wielkopolskim Urzędzie Wojewódzkim – wydziały spraw cudzoziemców).

Umieszczenie naklejki wizowej przez wojewodę nie odbywa się w wyniku przeprowadzenia postępowania w sprawie przedłużenia wizy krajowej, o którym mowa w przepisach Rozdziału 2 Działu IV ustawy z dnia 12 grudnia 2013 r. o cudzoziemcach (Dz. U. z 2021 r. poz. 2354, z późn. zm.). Obywatel Ukrainy nie składa zatem do wojewody wniosku o przedłużenie wizy krajowej. Wojewoda musi jednak ustalić, czy dana osoba jest uprawniona do uzyskania naklejki wizowej, stąd w stosunku do niej sformułowane są poniżej określone wymogi związane z okazywaniem określonych dokumentów lub fotografii.

Za umieszczenie naklejki wizowej nie wymaga się uiszczenia opłaty skarbowej ani żadnej innej opłaty

W związku z tym, że nie wszyscy obywatele Ukrainy będący kierowcami w transporcie międzynarodowym będą mogli uzyskać naklejki wizowe, Urząd do Spraw Cudzoziemców przypomina o możliwości składania wniosków o udzielenie zezwolenia na pobyt czasowy i pracę (art. 114 ust. 1 ustawy o cudzoziemcach). Wniosek o udzielenie tego zezwolenia należy złożyć w urzędzie wojewódzkim właściwym ze względu na miejsce pobytu cudzoziemca. Szczegółowe informacje dotyczące udzielania tego rodzaju zezwolenia można znaleźć TUTAJ.

Z udzieleniem tego zezwolenia wiąże się wydanie z urzędu karty pobytu, ważnej przez okres na jaki zostało udzielone zezwolenie. Karta pobytu stanowi dokument pobytowy*****, uprawniający do przemieszczania się po terytoriach państw obszaru Schengen (tak samo jak wiza).

Urząd do Spraw Cudzoziemców przypomina, że urzędy wojewódzkie podjęły starania celem priorytetowego przyjmowania i rozpatrywania wniosków o udzielenie zezwolenia na pobyt czasowy i pracę pochodzących od obywateli Ukrainy będących kierowcami w transporcie międzynarodowym. Informacje o możliwości złożenia wniosku dostępne są na stronach internetowych urzędów wojewódzkich lub możliwe do uzyskania w bezpośrednim kontakcie z nimi.

* ustawa z dnia 12 marca 2022 r. o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa (Dz. U. poz. 583 z późn. zm.);

** ustawa z dnia 24 marca 2022 r. z dnia 23 marca 2022 r. o szczególnych regulacjach w zakresie transportu i gospodarki morskiej w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium Ukrainy (Dz. U. poz. 684);

*** ustawa z dnia 8 kwietnia 2022 r. o zmianie ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 830);

**** ustawa z dnia 6 września 2001 r. o transporcie drogowym (Dz. U. z 2022 r. poz. 180 z późn. zm.);

***** Konwencja Wykonawcza z dnia 19 czerwca 1990 r. do Układu z Schengen z dnia 14 czerwca 1985 r. między Rządami Państw Unii Gospodarczej Beneluksu, Republiki Federalnej Niemiec oraz Republiki Francuskiej w sprawie stopniowego znoszenia kontroli na wspólnych granicach (Dz. Urz. UE L 239 z 22.09.2000, str. 19, z późn. zm. - Dz. Urz. UE Polskie wydanie specjalne, rozdz. 19, t. 2, str. 9, z późn. zm.);

****** wydawany zgodnie z wzorem określonym w rozporządzeniu Rady (WE) nr 1030/2002 z dnia 13 czerwca 2002 r. ustanawiającego jednolity wzór dokumentów pobytowych dla obywateli państw trzecich (Dz. Urz. UE L 157 z 15.06.2002, str. 1, z późn. zm. ) – Dz. Urz. UE Polskie wydanie specjalne, rozdz. 19, t. 6, str. 3, z późn. zm.).