Urząd do Spraw Cudzoziemców

Wraz z wejściem w życie Umowy o wystąpieniu Zjednoczonego Królestwa z Unii Europejskiej i Europejskiej Wspólnoty Energii Atomowej, z dniem 1 lutego 2020r. rozpocznie się tzw. okres przejściowy, który zakończy się z dniem 31 grudnia 2020 r.  (zgodnie z Umową o wystąpieniu).

Umowa o wystąpieniu przewiduje, iż w okresie przejściowym prawo Unii ma zastosowanie do Zjednoczonego Królestwa i na jego terytorium, a odniesienia do państw członkowskich w mającym zastosowanie prawie Unii, rozumie się jako odniesienia obejmujące również Zjednoczone Królestwo, o ile Umowa nie stanowi inaczej.

Swoboda przepływu osób pomiędzy Zjednoczonym Królestwem a Unią Europejską w okresie przejściowym zostanie utrzymana do końca okresu przejściowego, tj. do dnia 31 grudnia 2020 r.

Na gruncie polskiego ustawodawstwa ustawa z dnia 19 lipca 2019 r. o okresie przejściowym, o którym mowa w Umowie o wystąpieniu Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej z Unii Europejskiej i Europejskiej Wspólnoty Energii Atomowej (Dz.U. z 2019 r. poz. 1516) reguluje kwestie związane z okresem przejściowym, o którym mowa w art. 126 Umowy o wystąpieniu. Zgodnie z art.  1 w/w ustawy, ilekroć w przepisach odrębnych jest mowa o państwie członkowskim Unii Europejskiej lub Europejskiej Wspólnoty Energii Atomowej, w okresie przejściowym, o którym mowa w art. 126 Umowy o wystąpieniu Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej z Unii Europejskiej i Europejskiej Wspólnoty Energii Atomowej (Dz. Urz. UE C 144 I z 25.04.2019, str. 1), rozumie się przez to również Zjednoczone Królestwo Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej.

Zgodnie z obowiązującymi ogólnymi zasadami dotyczącymi prawa pobytu obywateli UE i członków ich rodzin na terytorium Polski, które będą także mieć zastosowanie do obywateli Zjednoczonego Królestwa i członków ich rodzin w okresie przejściowym – do końca 2020r., obywatelom tym oraz członkom ich rodzin nie są wydawane zezwolenia pobytowe oraz karty pobytu, których wydawanie przewiduje ustawa z dnia 12 grudnia 2013 r. o cudzoziemcach (Dz. U. z 2018 r., poz. 2094 z późn. zm.). W odniesieniu do obywateli Zjednoczonego Królestwa, tak, jak wobec obywateli UE, przewidziany jest natomiast obowiązek zarejestrowania pobytu i uzyskanie zaświadczenia o zarejestrowaniu pobytu obywatela UE. Po upływie 5-letniego nieprzerwanego pobytu obywatel Zjednoczonego Królestwa może wnioskować o wydanie dokumentu potwierdzającego prawo stałego pobytu. Członkom rodziny obywateli Zjednoczonego Królestwa w okresie przejściowym wydawane będą na ich wniosek, na dotychczasowych zasadach : karta pobytu członka rodziny obywatela UE oraz karta stałego pobytu członka rodziny obywatela UE.

Zasady wjazdu i pobytu na terytorium Polski obywateli UE oraz członków ich rodzin reguluje ustawa z dnia 14 lipca 2006 r. o wjeździe na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, pobycie oraz wyjeździe z tego terytorium obywateli państw członkowskich Unii Europejskiej i członków ich rodzin (Dz. U. z 2019 r., poz. 293), która wdraża do polskiego porządku prawnego postanowienia dyrektywy 2004/38/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie prawa obywateli Unii i członków ich rodzin do swobodnego przemieszczania się i pobytu na terytorium Państw Członkowskich (Dz. Urz. UE L 158 z 30.04.2004, str. 77).

Prawo pobytu do 3 miesięcy

Obywatele UE i członkowie ich rodzin, niebędący obywatelami UE mogą co do zasady przebywać w Polsce przez okres do 3 miesięcy bez konieczności spełniania jakichkolwiek warunków pobytu, innych niż posiadanie ważnego dokumentu podróży. Obywatel UE może posiadać inny ważny dokument potwierdzający jego tożsamość i obywatelstwo. Członkowie rodzin obywateli UE, niebędący obywatelami UE, powinni posiadać wizę w celu wjazdu do Polski, chyba, że są zwolnieni z tego wymogu.

Pobyt powyżej 3 miesięcy

Jeżeli pobyt na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej trwa przez okres dłuższy niż 3 miesiące, obywatel UE oraz członek jego rodziny posiadający obywatelstwo UE zobowiązani są zarejestrować swój pobyt, a członek rodziny niebędący obywatelem UE jest obowiązany uzyskać kartę pobytu członka rodziny obywatela UE.

Organem właściwym do zarejestrowania pobytu obywatela UE oraz wydania karty pobytu członka rodziny obywatela UE jest wojewoda właściwy ze względu na miejsce pobytu obywatela UE.

W celu zarejestrowania pobytu obywatela UE (w tym członków jego rodziny będących również obywatelami UE) oraz uzyskania karty pobytu członka rodziny obywatela UE wymagane jest, aby obywatel UE spełniał warunki prawa pobytu powyżej 3 miesięcy.

Obywatelowi UE przysługuje prawo pobytu przez okres dłuższy niż 3 miesiące, w przypadku gdy spełnia jeden z następujących warunków:

1.  jest pracownikiem lub osobą pracującą na własny rachunek na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;
2. posiada wystarczające środki finansowe do utrzymania siebie i członków rodziny na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tak aby nie stanowić obciążenia dla pomocy społecznej, oraz posiada odpowiednie ubezpieczenie zdrowotne;
3. studiuje lub odbywa szkolenie zawodowe w Rzeczypospolitej Polskiej oraz:
   posiada wystarczające środki finansowe do utrzymania siebie i członków rodziny na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tak aby nie stanowić obciążenia dla pomocy społecznej oraz posiada odpowiednie ubezpieczenie zdrowotne,
4. jest małżonkiem obywatela polskiego.
    

Pomimo istnienia obowiązku zarejestrowania pobytu obywatela UE, w przypadku pobytów na terytorium Polski dłuższych niż 3 miesiące, prawo pobytu obywatela UE przez okres przekraczający 3 miesiące wynika ze spełniania w/w warunków pobytu, a nie z zarejestrowania pobytu. Brak spełnienia obowiązku rejestracji pobytu nie oznacza dla obywatela UE braku prawa do pobytu na tym terytorium.