Zmarł Krzysztof Penderecki
29.03.2020
W wielu 86 lat odszedł Krzysztof Penderecki, jeden z najwybitniejszych polskich kompozytorów współczesnych. Autor własnego języka muzycznego, łączącego awangardę oraz elementy tradycji. Kompozytor m.in., „Trenu ofiarom Hiroszimy” na orkiestrę smyczkową, chóralnych „Pasji według św. Łukasza”, „Polskiego Requiem” oraz symfonii „Siedem bram Jerozolimy”.
Krzysztof Penderecki zdobył rozgłos już w młodości, gdy w latach 60-tych wprowadził do swych dzieł awangardowe rozwiązania brzmieniowe, fakturalne i notacyjne. W latach późniejszych kompozytor rozpoczął proces budowania własnego, uniwersalnego idiomu muzycznego, opartego na twórczej syntezie rozmaitych elementów tradycji – od awangardowego sonoryzmu po środki właściwe stylowi neoromantycznemu. Jego muzyka o wyrazistej konstrukcji i dramaturgii, niosła zawsze głęboko humanistyczne przesłanie.
O uniwersalności Pendereckiego jako kompozytora świadczy kilkadziesiąt dzieł na orkiestrę smyczkową, dętą, instrumenty solowe i orkiestrę, muzyka kameralna, kompozycje awangardowe na taśmy, muzyka chóralna a capella oraz z akompaniamentem zespołu lub orkiestry.
Penderecki nie stronił również od kontaktów ze światem kultury popularnej. Najbardziej znana była jego współpraca z Jonny Greenwoodem w 2011 r., gitarzystą kultowej brytyjskiej grupy Radiohead, która zaowocowała szeregiem koncertów oraz wspólną płytą. Twórczość Pendereckiego niejednokrotnie była wykorzystywana w produkcji filmowej, i w ten sposób trafiła do szerokiej publiczności. Utwory Pendereckiego znalazły się w takich filmach, jak: "Egzorcysta" Williama Friedkina, "Lśnienie" Stanleya Kubricka, „Dzikość serca” Davida Lyncha, „Ludzkie dzieci” Alfonso Cuarona oraz „Wyspa tajemnic” Martina Scorsese.
Krzysztof Penderecki otrzymał za swoją pracę szereg prestiżowych nagród, w tym dwukrotnie Prix Italia: w 1967 i 1968 roku, oraz czterokrotnie Nagrodę Grammy: w 1988, 1999 (dwie) i 2017 roku. Szereg uczelni wyższych na świecie przyznało mu tytuł doctora honoris causa, w tym amerykańskie: Yale, gdzie pracował w latach 70-tych, Georgetown, Baldwin-Wallace w Ohio oraz Indiana University.
Szereg utworów kompozytora dostępnych jest na: https://ninateka.pl/kolekcje/trzej-kompozytorzy/penderecki
Foto: Bruno Fidrych